E tabata dificil pa Michiel Oversteegen compronde pakico Prome Minister, Evelyn Wever Croes kier papia cu doñonan di companianan di tour di UTV y no ta tuma decision pa simplemente regula e actividad.

“Kico tin di bay papia cu esnan cu ta causa tanto daño? No tin suficiente informacion kico ta sosodiendo,” e fotografo di naturalesa y doño di un compania cu ta hiba turista y local observa parha na Aruba a bisa Bon Dia Aruba.

Oversteegen ta djis un stem mas den e cantidad di hende cu a keda sorprendi cu despues di ta warda hopi tempo pa Gobierno bisa algo riba e problematica di UTV, ainda kier sinta prome cu esnan tin e negoshi prome cu bin cu regulacion. E grupo cu uni mes bao e nomber Stop UTV Tours a expresa cu ta parce cu no tin ningun intencion serio di regula e actividad y cu no ta keda otro forma pa hendenan priva mes busca forma pa baha of hasta elimina e molester.

Pero Michiel Oversteegen ta bisa cu cualkier paso cu ta tuma tempo, lo nifica cu ta mas cerca di destruccion di henter un ecosistema. E tabata frecuenta e area entre Lighthouse pa Alto Vista for di 1995 caba, pero e prome UTVnan a cuminza aparece como 10 aña pasa. Asina el a mira con di 18 neishi di shoco, unicamente dos a keda te cu awor, con e cantidad di parha migratorionan a bira victima di e trafico descontrola, con e matanan ta tapa pa stof asina pisa cu ta haci imposibel pa e insectonan por haci nan trabao di polinacion. Den otro palabra, un destruccion di naturalesa cu ta birando irreversible.

Turistanan ta ‘free ride’

Na 2018, Oversteegen a dicidi pa manda un rapport cu su observacionnan pa diferente ehecutivo publico y di NGOs cu ta inclui Sr. Gisbert Boekhoudt di DNM (Direccion Naturalesa y Medio Ambiente), Ing. Marlon Croes di DOW, ex CEO di AHATA Jim Hepple, Ronella Croes di ATA, Natasha Silva di Fundacion Parke Nacional Aruba, Director di Direccion Economico Maria Dijkhoff Pita, y hasta Ronny van Trigt di ATIA a ricibi copia. Tambe Isabel Dammers di DIP y consehero di e tempo ey Minister Otmar Oduber, esta Indra Zaandam a ricibi su rapport.

Den e documento, Oversteegen a ilustra e situacion, unda el a mustra riba e daño ecologico y falta di siguridad pa e turistanan. Por ehempel, el a observa y a documenta pa medio di potret, con e guianan ta permiti e turistanan haya oportunidad pa ‘free ride.’ Aki ta unda ta laga e turistanan haci kico cu nan kier cu e UTV, sin tene cuenta cu e ciclistanan of otronan cu ta haci uso di e area. Tabatin caso unda te hasta a stroba bista di un automobilista, otro turista den v-auto, cu a keda pega den stof y no por wak unda pa core. Na 2018, Oversteegen a conta 55 UTV ta pasa den e area den dos ora. Cu tur e tournan cu tabatin na 2018, el a calcula cu 20 mil UTV a pasa riba e area den un aña. Pero mientrastanto, e cantidad di compania y cantidad di UTV a explota y practicamente awor ta un masa mucho mas grandi.

Y e fotografo no ta popular. Ora cu e guianan di De Palm Tours mira su auto, nan ta cuminza core mas bruto ainda, mescos cu kier ret’e of haci mofa di dje. “Tin biaha nan ta hasta pusha mi for di caminda. E ta fastioso pa mi, pero tambe pa turistanan.”

Actividad recien cu a causa hopi daño den poco tempo

Manera Michiel Oversteegen a bisa, e actividad di UTV a cuminza na 2011, y den e ultimo 8 añanan a crece exponencialmente. “E migracion di parha, cu semper ta bin Aruba for di parti nort di Merca, tambe ta afecta. Tur aña miles tabata bin Aruba pa baha den e plasnan di awa cu ta keda para na e area. Otro parha, manera warawara of teishi tabata warda riba nan. Pero pasobra a core cu e parhanan migratorio, a core tambe cu e parhanan grandi. E documentacionnan aki, Oversteegen a comparti cu Naturalis, e centro y museo di biodiversidad na Leiden cu a caba di keda reconoci como e Museo Europeo di Aña. “Nos a entrega potret pa nan, entre nan di e ‘dragonfly,’ (of ‘libelle’ na Hulandes) y mi a descubri a yen di insecto cu prome no tabata sa cu ta biba na Aruba. Pero e stof ta core cu tur. Nan no ta gusta stof, pues nan no ta haci e trabao di yuda e matanan reproduci y e matanan cu tin ta muriendo. Tur cos ta muri. E ta hopi tristo pa mira.”

Profesionalnan ta laga naturalesa na caya

Segun Oversteegen, motibo cu el a traha su rapport tabata pa haya sosten di profesionalnan den sector publico pa asina nan por yuda bin cu maneho. Pero ningun di e profesionalnan, ni di DNM ni di Santa Rosa a duna un man. Al contrario, nan a tuma distancia pasobra den concepto di Michiel Oversteegen, nan tin miedo di perde nan trabao. “Tur ta usa turismo como argumento.” Riba dje, ningun kier pa e usa nan nomber, pa miedo.

Papia cu stakeholders

Segun Oversteegen, Prome Minister no tin nada di papia cu e operadornan di UTV riba regulacion. Con esnan cu mester cay bao regla ta bay determina e reglanan cu nan mes no kier sigui. “Por papia cu nan, pero no riba e reglanan cu mester bin.” Oversteegen ta bisa cu e problema na Aruba ta cu hopi di e operadornan aki tin relacion cu tur politico cu ta proteha nan.

Cera henter e area

Den concepto di Michiel Oversteegen, pa restaura e area specifico, mester elimina tur trafico y sigur di esnan cu ta bay ‘off road.’ Si kier pa e coneu, e cangreu, sobrevivi, mester cera e area ey. Pasobra e vehiculonan aki ta kibra tur cos.” E area ta unda e bubi chikito ta bin pone su webonan. Oversteegen ya pa cinco aña ta monitor e neishinan di e bubinan, cu ta bin pone nan webo entre April y Augustus. “Menos di 20 porciento di e neishinan a logra e aña aki. Pakico? Pasobra e UTVnan sea ta pasa riba e neishinan of e parhanan ta spanta y ta bula di nan neishi y e webonan ta keda exponi na solo. Consecuentemente, e webonan practicamente a cushina. Mi no por splica con frustrante e cos aki ta.”

Oversteegen a purba papia cu Otmar Oduber cu no a haci nada y tampoco a logra cu Marisol Lopez Tromp ora cu e tabata Minister. “E ta den oposicion awor y e no por yuda nos. Dos miembro di oposicion no por trece cambio.”

Turismo di Aruba por sin UTV

UTV ta un desaroyo recien, pues Oversteegen no ta compronde pakico tin asina miedo cu si regul’e ta bay core cu turista. Berdad si cu a bin hopi inversion den e actividad lucrativo aki cu a crea trabao. Pero no mester tin miedo pa par’e awor cu ta asina obvio con dañino e ta. “Al contrario, si e mester sigui asina, aki 10 aña por wel di lubida turismo, pasobra no tin nada mas pa mira. Tur isla den Caribe tin lama, beach y solo. Aruba no ta special.” Y locual ta special ta destruyendo. Segun Michiel Oversteegen, e ta papia cu hopi turista y esnan cu ta bin Aruba regularmente ta haya tristo kico ta pasando. “Nan ta mira e decadencia y nan ta bisa esey tambe.”

Esnan cu ta biniendo nobo y ta bay pa un tour di adrenalina ( ta ken por wak algo di Aruba si ta core den stof y zonido asina), no ta fiel na Aruba como destinacion. Nan ta core nan tour di UTV, ta contribui na destruccion y e siguiente aña ta bay otro destinacion. Y Aruba ta keda cu e cuenta presenta.