Parlamento a pasa e ley di financiamento di partidonan politico, pero e no por keda ehecuta. Pues, e probabilidad cu partidonan politico mester duna mas bista riba nan financiamento, lo ta apenas te na 2025.

Parlamentario independiente Daphne Lejuez ta aplaudi e iniciativa di e Ley pa Financiamento di Partido y Candidato Politico y tambe e hecho cu Parlamento a aproba esaki unanimemente. “ E ta un ley cu segun mi desde 2005 ya tabata den procedura y pasa varios gobernacion pa finalmente e la keda trata y aproba den Parlamento.”

Durante e tratamento di e Ley aki Lejuez a bisa cu el a lansa varios pregunta adicional na esnan cu el a manda por escrito. Particularmente e peticion cu un mayoria di Parlamento a haci, cu no a keda honra. Esta unda cu a pidi un reunion cu Conseho Electoral prome cu e tratamento di e ley specifico aki. “E peticion a bin mirando cu nan ta esnan cu lo ta responsabel pa e ehecucion di e Ley. Actualmente Electorale Raad ta conta cu 2 miembro, siendo e Presidente y Vice Presidente y durante eleccion ta conta cu e sosten (ambtelijke steun) di hoofdstembureau (Censo) pa organisa eleccion. Bisando esaki e ta logico cu kier a scucha e Conseho Electoral pa nan ponencianan y evaluacion pa loke ta trata e iniciativa di Ley.” Sinembargo, Lejuez a bisa cu por a compronde cu no a acerca e miembronan na ningun momento durante e creacion di e ley aki, “pero parce apenas siman pasa lo a yama nan pa duna nan feedback.”

A base di preguntanan haci y un amienda presenta pa oposicion y Lejuez, a pidi pa suavisa entre otro e necesidad pa un Registeraccountant mester controla e cuentanan anual di partidonan politico. Esaki sigur si considera cu no tin hopi Registeraccountant na Aruba “ademas cu e gasto asocia cu nan servicio por facilmente surpasa 10 mil florin. Un gasto asina por ta extremadamente halto pa un partido nobo y chikito y lo por hiba na aumenta e drempel pa drenta politica y participa den nos proceso democratico, algo cu lo no ta deseabel.” A base di e remarca aki y e amienda presenta, e iniciadonan di e ley, Rocco Tjon y Edgard Vrolijk a entrega un nota di cambio pa e keda inclui den e ley mesora, unda cu ta suavisa e exigencia aki pa asina e ta mas pagabel.

Tambe a keda subraya cu e Ley, cu ta un concepto sumamente positivo, ta apenas un comienso. “Su ehecucion pa 2021 no ta garantisa ya cu pa implement’e falta hopi rekisito ainda. Cuminsando cu e preparacion di e comision cu lo mester ehecuta, controla y publica tur e registronan di fondonan ricibi pa tur partido y tur nan candidato.”

Adicionalmente, durante su discurso Lejuez a trece dilanti cu “mientras e ley aki ta limita cuanto un (1) sponsor por duna pa aña, cu ta un maximo pa candidato di 20 mil florin pa aña y pa partido e diferencia te cu 50 mil florin pa aña, esaki no nifica cu e recipiente, siendo e candidato of e partido, tin un limite cuanto e por ricibi di DIFERENTE sponsor.”

Loke tambe el a puntra por escrito y ripiti den e reunion, riba e parti cu no a inclui, “manera Raad van Advies tambe a indica, art. 5 sub b di e richtlijnen contra corupcion den financiamento di Partido Politiconan di Raad van Europa, cu ta bisa ‘States should take measures aimed at limiting, prohibiting or otherwise strictly regulating donations from legal entities which provide goods or services for any public administration.’” (Paisnan mester tuma pasonan dirigi na limita, prohibi of di otro forma regula strictamente e donacionnan di entidadnan legal cu ta brinda producto of servicio na cualkier administracion publico).

“Con lo tuma medida na limita, prohibi, of estrictamente regula donacion di entidadnan legal cu ta provee producto of servicio na cualkier departamento of entidad publico? Con ta bay controla e lasonan, na un forma independiente, di con e fondonan recauda pa campaña politico ta relaciona na cualkier fabor cu ta ricibi, unabes e partido of politico ta den un posicion pa otorga esaki?’

Daphne Lejuez a bisa di no a ricibi un contesta concreto. Locual a splica cu e claridad aki lo bin ora tene destaho publico y lo mester controla e lista di donacionnan haci. “Pero ken e ora ta responsabel pa investiga e parti aki durante un destaho publico? Gobierno mes?

Pues mientras tur Parlamentario presente a aproba e iniciativa di Ley aki, “nos tur ta di acuerdo cu e ta un comienso di un proceso cu na caminda mester keda mehora y conoce mas cambio pa sigura cu ta limita corupcion den politica lo mas tanto posibel. Tambe cu mientras nos a aproba e ley diahuebs 10 di september, no mester crea e expectativa cu e lo ta completamente na vigor pa e proximo eleccion. Motibo ta cu tin varios reto administrativo cu mester keda resolvi y ehecuta prome. Specificamente, mester bin un comision cu lo keda instala pa medio di un LBham, cu ta Gobierno, y mester bin cu un presupuesto pa e tres accountants draai e oficina, ya cu Conseho Electoral no tin un oficina specifico pa haci e trabou aki, y no tin ni un secretariado.