E alternativa pa bin cu un referendum of consulta popular pa laga pueblo mes dicidi riba cierto condicionnan crucial cu Hulanda kier bin cune, cada bes mas ta hayando mas echo y forsa den comunidad y sector politico.

Nan no ta mir’e como algo descabeya of irealistico den e situacion historico cu actualmente nos pais ta pasando aden. Un di e parlamentarionan cu ta na fabor di un referendum ta e lider di fraccion di AVP, Marlon Sneek. El a referi cu un referendum “den nos concepto si tin espacio. Es mas, e ta algo cu nos ta bin boga for di inicio di e confrontacion aki cu Hulanda.”

Referendum

E ta kere cu e acuerdo cu gobierno lo tin cu firma pa sigui haya ayudo financiero for di Hulanda, ta un decision mucho grandi y mucho pisa pa simplemente un gobierno. Vooral un gobierno di coalicion cu no ta gosa di un mayoria amplio. Un gobierno cu tin net un sosten di 11 parlamentario. Pues un gobierno hopi debil. “Pa nos sigur e no ta un gobierno cu mester tuma tipo di decision aki.”

E ta haya cu for di prome dia caba cu Hulanda a bin cu nan condicionnan, un decision cu ta bay mucho leu, bo mester consulta di pueblo. No por cambia un structura estatal di un pais sin cu gobierno no a consulta cu pueblo. El a menciona cu e formula of alternativa aki ta poni den nos areglo di estado cu na momento cu gobierno kier haci cambionan grandi, bo tin cu consulta cu bo pueblo.

El a bisa cu nan ta dunando nan contribucion riba e ultimo decision di pueblo pa pais Aruba conserva su status aparte cu nos propio institutonan caminda nos mes por tuma nos decisionnan. Pero locual tin riba mesa cu e dos rijkswet y landspakket lo cambia e structura aki. Entre otro nos organo legislativo no lo tin nada di bisa por ehempel, ora cu presupuesto ta wordo presenta.

E lo ta un presupuesto cu lo wordo consulta “cu e tres Hulandesnan cu ta wordo apunta pa gobierno di Reino pa controla gobierno.” Ni gobierno mes no lo bay tin e palabra final, sino e personanan cu lo wordo apunta pa haci e trabao aki. Kiermen presupuesto ta bin Parlamento, pero nos organo legislativo no por haci nada, ya cu e ta un acuerdo pre aproba caba. “Esaki ta kita autonomia den su totalidad di comunidad cu ta wordo representa pa su parlamentarionan.”

P’esey nan a bisa, desde e prome dia, cu si gobierno kier tuma decisionnan cu ta bay kita e derecho aki, bo tin cu consulta pueblo. “Tambe nos ta kere y nos a bise for di prome dia cu si tin e posibilidad di por yega na acuerdonan pa atende e dos ley di Reino (rijkswet) via di ley local (landsverordening), caminda Parlamento di Aruba ta duna contenido na e leynan aki. Pero tambe nos mesun organo legislativo ta dicidi ki dia e leynan aki ta stop di existi. Den algo asina si nan ta bay di acuerdo pasobra e instituto di Parlamento y tambe di conseho di minister ta wordo conserva den su forma actual. Pero nan ta haya cu loke tin aworaki riba mesa cu Hulanda, lo cambia e dos institutonan aki. “Den nos concepto e no ta aceptabel.”

Parlamento critica

Riba e cuestionamento cu Parlamento no ta asumiendo su rol fundamental di control den e circunstancia historico cu pais Aruba ta pasando aden actualmente, parlamentario Sneek ta admiti cu esey ta e discusion, y e ta considera esaki como algo lamentabel tambe.

Parlamentario Sneek a bisa cu den nan concepto no ta cuestion cu Parlamento a eherce control of no. “Parlamento a trata di haci su trabao.” El a bisa cu como fraccion, nan a yega di pidi un cantidad di reunion cu mayoria di nan ainda presidente di Parlamento no a honra nan, y no ta duna oido tampoco.

Te hasta den e dos ocasion cu parlamento tabatin oportunidad pa tene un reunion cu Prome Minister riba asuntonan fundamental di pais Aruba, e mandatario no a keda te final, sino cu el a bay. Na prome biaha el a laga minister di Finansa contesta y di dos biaha a laga minister di Husticia contesta. “Kiermen e gobierno no ta duna e respet na Parlamento.”

Tampoco no ta wordo duna respet na e rol cu Parlamento mester tin, y e ta haya cu esaki ta e problema cu nan tin como Parlamento. Mientras cu Parlamento cu ta nan hefe, ta pidi pa e prome mandatario bin duna cuenta, pero na final e ta bay pasobra no tin tempo. E ta haya cu esaki ta responsabilisa tambe di presidente di Parlamento cu ta esun cu mester percura pa nos organo legislativo wordo respeta. E ta haya cu en bes cu presidente di Parlamento pospone e reunion te ora cu e prome minister ta bin bek pa duna contesta. “E mes ta hustifica cu prome minister tin cos mas importante pa haci. Mas importante di haci cu papia di e futuro di e pais aki?…Imposibel cu bo tin algo mas importante cu esey?”

E lamenta cu cos asina ta sosode den nan rol como parlamentario y e ta haya rason cu tin hende ta bisa cu e Parlamento ey ta un “poppenkast.” El a bisa cu berguensa, pero e tin cu acepta loke nan ta bisa.

El a menciona cu durante gobierno anterior a bin cu cambio entre otro riba edad di pension di 60 pa 65 aña sin cu tabatin niun welga. Y esaki tabata a base di respet cu tabata existi riba cada un di e partnernan envolvi den e asunto aki. Mientras e ta haya cu e tipo di consulta cu gobierno a haci, no tabata un consulta real, tampoco un dialogo, sino cu sorto di presentacion a wordo duna di un banda.

“Gobierno a para y duna kico tabata su pensamento y posicion presenta pa e diferente director di departamento…” Segun parlamentario Sneek e mesun historia cu gobierno a conta den Parlamento, tambe a cont’e na e gremionan comercial, sindical, lidernan di partido y jong profesional. Pero e no tabata un dialogo participativo.