Parlamento a discuti ayera kico pa haci cu e (poco) placa cu a keda den e Fondo pa Desaroyo Aruba (FDA). Algo inventa entre Aruba y Hulanda pa cambia di ayudo di desaroyo cu no tabata pas mas den e tipo di relacion cu nos tabatin na e altura ey, pa un otro tipo di fondo di desaroyo unda e relacion lo no tabata asina paternalista mas, di banda di Hulanda, y nos por lo tanto lo tabatin mas di bisa den definicion di loke tabata prioridad.

Esey pasobra tabata pensa cu un relacion asina no tabata pas mas, y cu mester duna expresion na e deseo, y pretension, cu nos por para riba nos mes pia. Nos ta corda ainda cu den e tempo ey gobierno di Aruba tabata gaba tur caminda cu nos tabata e pais mas rico di region di Caribe. Si esey tabata berdad e tempo ey por tabata cuestionabel caba, pero actualmente, tanto aña despues, ta dificil pa ripiti e frase ey. Te awe ainda nos no a logra bolbe na e nivel di 2008 cu nos GDP nominal, y si nos pone 10 aña den perspectiva pa loke ta GDP real (2007 – 2016), por bisa cu nos aki tampoco a logra bolbe na e nivel di dies aña pasa. Aña 2008 tabata Afl. 48.697 per capita, aña 2016 na Afl. 43.290, mientras cu ningun di e añanan entre e dosnan aki ta surpasa 2008.

Pero discusion si nos ta o no ta esun mas rico, no ta asina importante. Naturalmente cu obhetividad ta exigi di nos pa bisa cu nos ta pertenece ainda na e teritorionan mas prospero den nos region. Pero e prosperidad midi cu e producto interno bruto como averahe pa cada habitante, por duna un impresion falso di e realidad. Dos pais por tin e mesun averahe halto o abao, pero dos realidad socioeconomico totalmente diferente. Esun por tin parti grandi di e beneficionan economico concentra den man di poco hende rico y un parti considerabel di e poblacion den problema di sobrevivencia serio. En cambio, un pais cu mesun cifra di GDP por tin un distribucion mas equitativo di e beneficionan, y cu un gobierno cu ta haci bon uzo di su parti di e beneficionan pa percura pa duna prioridad na loke ta fundamentalmente importante pa su ciudadanonan. Y ta aki ta unda mester midi kico realmente a sucede den e ultimo dos periodonan di gobernacion, cu por ta na fabor di e gran mayoria, y en particular esnan di menos recurso. Y den esaki nos no ta papia di e hendenan bao asistencia social, pasobra esaki ta un parti chikito di esnan di menos recurso.

Pa por evalua bon anto, kico un gobierno lo mester haci pa substancialmente mehora condicion di bida pa un gran parti di poblacion, nos mester tira un bista riba e factornan principal aki. Por ehemplo: suficiente entrada pa por biba no comodo, pero sikiera decente. Nos no ta bay ripiti e eterno discusion entre salario minimo y e minimo necesario pa por biba. E ta un hecho, pero tambe por mira cu hende ta busca solucion compartiendo gasto di hogar. E porcentahe di persona cu mester lidia nan so cu un salario minimo ta bastante abao. Esey no ta kita cu mester purba tene e diferencia ey mas chikito posibel, claro. Pero si bo economia no ta permiti bo aumenta salario minimo drasticamente, anto kico si bo ta haci? Tin varios opcion pa yuda esnan di menos recurso sin cu mester aumenta salario, creando condicion general mas faborabel. Pakico no introduci enseñansa gratis pa tur hende? Transporte escolar bon organisa cu ta kita tur e centenares di auto priva tur merdia for di dilanti e scolnan? Unda e proyecto pa extende tur scol atardi pa duna e mayornan cu ambos ta traha un alivio, y e alumnonan e formacion cu nan mester? Qué hubo di vivienda popular? Cuanto placa di FDA a bay na construccion di e prome necesidad aki? Mas di 60% di nos poblacion no por bay banco pa fia placa pa traha cas. Nan mester sigui cria yiu y bira bieu den apartamento den cura di otro hende? Esey ta e perspectiva cu gobierno ta brinda su ciudadanonan den mas necesidad? Transporte publico bon organisa y na un prijs pagabel, si mester, tambe subsidia?

Na luga di gaba cu tur e proyectonan cu a financia cu e fondo mutuo menciona, lo ta bon pa haci un evaluacion di cuanto y con e proyectonan financia a contribui na desaroyo sano, tumando na cuenta e criterionan primordial. Na luga di para gaba den parlamento, unda semper bo tin un mayoria pa aplaudi, pone e datonan aki na disposicion di e ciudadano. Lo bo keda sorprendi cuanto hende tin, cu e experiencia y educacion pa duna un bon evaluacion, di kico a funciona, y kico no. No cu nos ta carga speransa cu e gobierno aki ta pone e documentonan na nos disposicion, ni si nos bay corte cu nan. Nan tin demasiado miedo cu nos lo descubri cu nan plannan cu mester a beneficia nos, tabata ilumina, pa cinco strea, so.