For di señalnan di emergencia cu ta sali di nos gobierno, mester conclui cu e Plan pa atende Crisis Social (SCP), ta na peligro. Y kico e peligro ta? Cu e consehero pa ley di gobierno di Aruba, y di gobierno di Reino – CAft – ta haya cu e extra gastonan di personal cu e plan aki ta implica, no por tin como consecuencia cu e gastonan total di personal di gobierno pa e aña aki ta surpasa e limite cu a palabra y ta cu parti di e acuerdo, e protocol firma cu gobierno di Hulanda na november aña pasa. Inmediatamente e bataya a cuminsa, dunando e impresion cu ta atrobe ‘e hendenan ey sin curason’ ta origen di e problema. Ta depende naturalmente con un persona kier mira e asunto.

E limite palabra cu gobierno Hulandes pa e aña aki pa gasto di personal ta Afl. 479 miyon. Despues a surgi e asunto di e Plan di Crisis cu tin un presupuesto di Afl. 17 miyon pa e aña aki. Si nos tuma esey como un porcentahe di e total, e no ta mas cu 3,5% di e suma total. Riba un total asina grandi, pakico ‘e hendenan ey ta maha atrobe’, riba un suma asina chikito, lo ta e pregunta conveniente. Ademas, por haya bastante hende convenci cu e argumento aki, pasobra ta trata tambe algo asina importante pa nos comunidad, berdad? Si, berdad, e ta importante, pero cu e ta un suma insignificante, esey no. Un splicacion.

Den cualkier proyecto gubernamental, y esun aki lo no ta un excepcion, e costo mas grandi semper ta salario pa e personanan envolvi. Nos por corda e discusion reciente riba gasto di personal den enseñansa, cu semper ta riba 90% di e total di gasto. Banda di mantenimento di edificio y otro gasto coriente, practicamente nunca ta keda placa pa inverti, por ehemplo den innovacion necesario den e sector aki. Esaki djis como un ehemplo, pasobra den cualkier otro sector o rama e gasto halto pa personal ta keda prevalece. Awor, si nos ta papia di un suma total di Afl. 17 miyon, ban bisa 10 miyon so pa personal, esaki ta cuanto hende? Segun e criterio basa riba experiencia nos por bisa cu cada cupo di trabao ta costa gobernacion alrededor di 100.000 florin pa aña. Diripiente e 10 miyon ey, cu probablemente ta mas, a bira e empleo, segun gobierno temporal, di un grupo di 100 hende… Mas cu loke e famoso ‘natuurlijk verloop’ den un aña ta rindi, mas cu e famoso VUT normalmente sa duna como resultado…

Mira di e angulo aki, diripiente e ‘mahamento di e hendenan ey’ a haya un otro tono. No ta trata di un par di funcionario aki, aya, sino di un aumento substancial di e cantidad di puesto den gobierno, cu ta cambia radicalmente e perspectiva di e austerisacion hopi modesto cu gobierno tabatin pensa. Por ta awor por tin un poco mas comprension pa e punto di bista di e colegio di experto cu mester supervisa loke gobierno ta haci? Di mes cu e cambionan den rumbo di nos finanzas publico, cu pa mas di 50% ta gasto di personal, tabata programa como stapnan asina chikito, cu den e Editorial aki nos a califica nan di ‘manicure’… Anto riba esey ta kibra henter e schema cuidadoso di gobierno mes cu mas di 100 cupo di trabao? Ademas, ta bisando cu e Plan ta algo temporal, y cu e suma destina na esaki ta pa dos aña. Pero, nos no a caba di conclui cu ta trata di problema social complica, cu a cria raiz bastante profundo den nos manera di opera como comunidad? Ta ken por kere cu e tipo di problema aki a desaparece pasobra durante dos aña a pone 100 hende o mas na trabao? No lo ta mas logico pa pensa cu e compleho di problema aki ta tuma sigur 5 pa 10 aña pa nos mira resultado, si e trabao coordina entre tur e partnernan den e proyecto aki logra cria raiz y cambia e mentalidad isleño, cu nos ta mira refleha pa decadanan caba den trabao di mayoria di instancia gubernamental? Si nos ta reconoce esey, anto nos mester ta consciente cu mester scoge pa inversion a mediano y largo plazo, fundamentalmente den e departamentonan cu mester carga mayoria di e peso aki. Anto e ora no ta trata di inversion incidental, sino pa tempo largo pone e recursonan necesario pa logra esaki.

Pero, si nos ta di acuerdo cu esaki ta e rumbo cu nos mester, anto mester conclui tambe cu mester bin espacio financiero structural pa carga e proyecto, ademas cu tin mas di e gastonan indispensabel asina cu tambe mester haci, dentro di limite di presupuesto y acuerdo haci. Y no simplemente aumenta gasto pa nos como ciudadano paga, a traves di mas impuesto cu ademas nos no ni sa na e momento aki ta unda e hacha ta bay cay. E mensahe cu gobierno a haya ta masha cla: si bo plan di crisis ta asina importante, y nos tin absoluto comprension pa e argumentonan cu si, traha espacio anto pa acomod’e den bo presupuesto. Tin suficiente gasto innecesario cu por elimina.