E siman aki comunidad por a tuma nota di e suceso negativo di un anterior ministro a reporta na porta di KIA pa cumpli cu su castigo di tres aña. Manera den tur caso, bon conducta por corta parti di e castigo, en todo caso ta keda sigur dos aña pa cumpli den cautiverio.

Ta remarcable, y positivo, cu entrada na prison a bay den tur tranquilidad, sin sensacionalismo den prensa. E caso ta algo serio, no ta desea ningun persona pa mester cana e caminda aki. Di otro banda, no por ignora cu tres corte a evalua e documentacion di e caso y a conclui unanimemente cu e hechonan ta innegable. Y papiando di e hechonan, esey no ta principalmente cu e lo a usa placa di su fundacion politico pa su propio persona. Esey ta djis un parti menor di e acusacionnan, cu ta contene primordialmente e mal uso di su funcion como ministro pa cobra pa decision gubernamental cu ta requeri su firma, cu e mester a tuma segun e particularidad di e caso y segun su consenshi, y sin cobra. E no tabata e promer cu a haci esey, y por ta e ultimo, si ta responde na e necesidad di crea un cuadro di trabao y control a traves di control independiente, cu ta duna vista riba un structura adecua di prevencion.

Den e añanan anterior na yegada di e ministro aki, firmamento di conseho laboral encuanto mercado laboral, cu mester acompaña e peticion pa un permiso di residencia pa un stranhero cu ta desea di traha na Aruba, tabata responsabilidad di un funcionario halto, sea un director of otro funcionario debidamente equipa. Den e caso aki e ministro tabata e promer cu a tuma e responsabilidad pa su mes persona, loke no a bay bon.

Den e caso di e permiso di residencia mes, tambe tabatin un antecedente negativo anterior, cu den e gobierno di 2001 – 2009 a conduci na e destitucion di e ministro di e husticia pa loke ta e permisonan di residencia. Den e caso ey tampoco e firmamento personalmente pa ministro a bay bon, cu varios denuncia di iregularidad cu a termina den intervencion Hulandes, cu tabata kier a mira otro persona na timon di husticia. Como solucion ‘elegante’ a pasa e tarea temporalmente pa su colega encarga cu infrastructura. Ademas, tabata e pregunta practico ta con un ministro por tin tempo pa firma como 20.000 permiso pa aña, si inclui tambe e permisonan pa casa y yiunan cu a haya aprobacion di reunificacion familiar.

E dos casonan aki ta indica bon kico por bay malo den despacho di un mandatario, ora ta asumi trabao di ehecucion, ademas den e intransparencia di e oficina ey. En todo caso, felizmente pa comunidad, den ambos caso e setup a fracasa, cu consecuencia serio, den un caso mas cu e otro, pa e mandatario mes. E casonan ta indica tambe cu ta mihor pa e asuntonan aki ta den man di un funcionario publico halto, pa e ministro por dedica su mes na tareanan netamente ministerial, kitando tambe siquiera e impresion cu e mandatario por ta parti di un setup delictivo. Na mes momento, si ta trata di un persona integro, e mandatario lo tin su mannan liber pa impone un control interno debido, cu ta yuda vigila henter e proceso administrativo pa preveni cualkier abuso na nivel di e departamento cu mester responde na e mandatario concerni.

No pa promer biaha nos ta bolbe mustra riba e necesidad di desaroyo di control interno debido riba tur proceso administrativo, cu enfasis y prioridad pa e procesonan di permiso, manera pa residencia, construccion, emision di tereno di propiedad publico, pa establecimento di empresa, etc. Nos no ta mira mucho movimento riba e tereno aki, y nos sa pakico no. E tipo di control aki ta ‘mara man di ministro’, esey nos ta tende regularmente como argumento pa mantene e sistema di ‘cada ken pa su cuenta’ cu nos tin awor. Ta argumenta cu un ministro mester por desvia di conseho di su ambtenaarnan, simplemente pasobra un caso particular ey ta exigi esey. Riba esey tin un contesta contundente: no tin obhecion pa un mandatario desvia di un conseho oficial di su subalternonan. E punto grave no ta cu el a desvia di un conseho, cu argumento sano, pero cu el a tuma placa pa esey .

Den e caso cu nos ta trata aki, mescos e otronan cu ta sigui proximamente, ta trata di delincuencia repititivo, sistematico y organiza. Ta pesey autoridadnan hudicial ta papia di un ‘organizacion crininal’. E mas di 2000 caso di ‘ontheffing’ di cual un porcentahe sustancial tabata trata di caso cu pago, ta papia pa nan mes.

E ex-ministro cu a cuminza sinta su castigo, a duna muestra cu e ta bay usa su tempo den prison pa reflexiona riba su futuro. Esey ta di aprecia y como loke nos a trece dilanti aki no ta algo personal contra su persona, nos ta desea cu e por encontra e caminda positivo ey pa su mes. E pregunta cu ta keda ta si comunidad, y e otro politiconan activo, ta comprende cu tanto actor politico, di cualkier color politico, na man di husticia no ta normal. Ta nan obligacion di yuda crea un ambiente legal y di control debido den e aparato, cu no ta mas un invitacion na uno moralmente mas debil pa haci uso di e oportunidad. Nos no ta mira e cambio ey ainda…