Nos ministro encarga cu salubridad publico a trece e problema di contaminacion industrial (refineria) na San Nicolas y su efecto riba salud aya na atencion publico. No pa prome biaha, pasobra por corda cu durante tratamento di e acuerdonan cu PDVSA y Citgo Aruba den parlamento el a referi na esaki tambe.

Pa cuminsa, historicamente tabatin un situacion den cual autoridadnan local nunca tabata kier a divulga informacion tocante e problemanan ambiental cu e refineria tabata ocasiona. Habitantenan di edad avansa di e ciudad aki lo por corda e sneeuw preto cu de bes en cuando tabata baha riba e poblacion, pero e tempo ey niun scol tabata cera. Simplemente no tabata existi e nocion di kico problema ambiental ta, mucho menos algun accion di protesta o preocupacion. Nos simplemente no tabata sa nada e tempo ey. Den mesun añanan ey, regularmente derame di azeta tabata afecta costa y awa na Savaneta, pero igualmente mucha y piscadonan tabata bay den awa. Ora sali tabata busca kerosin y paña bieu pa haci curpa limpi. Kico e efectonan riba salud en general por tabata, no solamente riba dianan excepcionalmente malo, pero tambe riba dianan normal unda nos hendenan a custumbra cu e holo, cu tabata parce manera ta den un stacion grandi di gasolin nos tabata biba, nos no tabata sa y e no tabata preocupa nos, pa ignorancia.

Awor na 2017, esey ta supuestamente diferente. Nos ta bibando den un mundo cu pa varios decada caba tin un exceso di informacion di tur e peligronan di contaminacion cu ta rondona nos. Y kico nos ta haci cu tur esey? Nada. P’esey toch ta di aprecia cu nos ministro di salubridad publico, specialmente pa loke ta su experticio como specialista di pulmon, ta haciendo un esfuerso pa trece mas claridad den e asunto aki. E ta na su luga y urgente. E motibo pa cual e ta urgente ta cu no solamente cu proximamente nos tin un chimenea cu ta brota huma atrobe, pero den man di ken? Di un di e companianan petrolero cu mas mal reputacion na e momento aki, esta e compania estatal Venezolano PDVSA. Tabatin un tempo cu e reputacion ey no tabata asina malo. Pero mal maneho, despues di e asalto Chavista den e empresa, cu corupcion, robo di recurso, corupcion y soborno no a laga e compania al borde di bancarota so, pero tambe a conduci na practicanan totalmente inaceptabel di mantencion di su instalacionnan. Un bon ehemplo di esey ta e upgradernan conoci cu e compania tin operando na estado Anzoategui. Aki ta procesa e crudo ultra pisa di Orinoco y ta converti esaki den un crudo mas limpi y mas liviano, cu por bende riba mercado. Algo asina ta bay construi aki tambe.

Claro cu nos a tende e storianan tocante uzo di gas natural como combustibel den e proceso, loke ta duna un proceso mas limpi. Bunita, pero con ta haci cu e salida di gasnan toxico for di e material cu ta keinta den e proceso? Djis algun frase for di un articulo den prensa Venezolano di algun aña pasa: “Por su peso y composición, el viento no puede arrastrar las partículas del coque (coke, carbon) hasta muy lejos, (…). El principal problema son los mejoradores de Jose, que están colando un volumen exagerado de gases tóxicos a la atmósfera.”

Y di e mesun reporte lo siguiente: “También se señala que se ha agravado la situación de contaminación ambiental en el Complejo de Jose debido al colapso en el centro de tratamiento de fluidos, a la inadecuada disposición de aguas residuales, la utilización de materiales y desechos peligrosos, y el mal estado en el que se encuentran los trenes de azufre sobre todo en el mejorador de Petrocedeño.” (El Nacional, 5 augustus 2012). E problema grandi ta e gasnan toxico cu ta sali di e proceso, y den menor grado e almacenahe di petcoke.

Naturalmente cu e defensa di banda di gobierno lo ta, cu tin un contracto cu Citgo, sin splica cual di nan, cu lo ta responsabel pa e rehabilitacion y posterior operacion. Mester remarca tambe cu tin un hindervergunning (permiso molester) vigente cu ta prohibi e refineria pa hinca algo den suelo cu ta afecta salud di hende, bestia y medio ambiente. Bon Dia Aruba a publica en conexion tantisimo biaha riba e dump ilegal di asbest bou aprobacion di Refineria di Aruba y sin cu e departamentonan di gobierno manera DTI ni Husticia (Ministerio Publico) ta actua contra esaki.

Nos  mester ripiti atrobe cu e compania Citgo Petroleum Corporation – esun cu bon reputacion na Merca – no tin ningun responsabilidad, ni legal, ni financiero ni operativo den e proyecto na Aruba. Un dia despues di e firmamento di e acuerdo na juni 2016 nan a laba man den un declaracion oficial. E pregunta ta kico ta nos armanan si nos, na luga di tin norma di operacion aceptabel Mericano, ta haya nos ta tolera e desorden manera e ta tumando luga na Venezuela den e instalacionnan di PDVSA.  Esaki ta loke e gobierno berde ta bay ofrece nos? O nan ta comparti preocupacion di nan colega di salubridad?