editorial 2_15_1.jpg
Awor si gobierno mester di Citgo
Tratamento di presupuesto 2017 ta yega su fin e siman aki. Loke mester mira ainda si en berdad e aña ta bay manera gobierno ta proclama y ta anhela. Pasa e plan financiero anual aki den parlamento no ta tanto un problema, cu un mayoria comodo den sala. Ademas esunnan cu tabata molestia den pasado, votando contra presupuesto  di nan gobierno ya no t’ey mas. Un ta sinta den sala na otro banda, y e otro ta sinta na Den Haag como ministro Plenipotenciario. Esunnan cu ta den sala awor no ta duna ningun señal di kier controla gobierno, nan t’ey pa controla oposicion, aparentemente. Pero esey nos no ta bay logra cambia.
Pero awor e realidad di Aruba na inicio di aña 2017; kico nos por spera? Manera cos ta mustra awor, gobierno a pone tur su webonan den un macuto cu yama Citgo. Despues di tur e fanfaria cu mester a haci pura cu e legislacion pa e compania por cuminsa, nos a mira seis siman pasa sin mayor actividad na e refineria. Nos no por bisa cu nos no tabata sa pasobra ministro encarga cu energia a bisa cu ta awor no mas e hendenan di Citgo ta bay wak den detaye kico mester haci. Te pa nan elabora un plan tecnico detaya, pa nan contrata e companianan experto cu lo mester interveni den esaki, te pa nan cuminsa contrata hende segun e trabao ta bay. Pero warda, tin un problema cu mester resolve prome cu cuminsa traha y esey ta ‘cold hard cash’. Mester fia placa ainda, pasobra den e empresa madre esey no ta disponibel. Tur esunnan cu ta sigui e noticianan di e pais bisiña, sa cu e situacion ta birando dia tras dia mas dificil. 
No ta pornada cu Nicolás Maduro a bay di acuerdo pa un dialogo cu oposicion, bao auspicio di Vaticano y otro entidadnan Latino Americano. Asina leu cu nos informacion ta yega, nos ta comprende cu ta buscando financiamento ainda pa e proyecto na Aruba. Y sin e capital ta dificil pa cuminsa. No ta asina cu bo por cuminsa cu, digamos, 100 miyon dollar, cu e speransa cu e restante 500 o 600 miyon lo bin despues. Ningun hende ta bay renoba pa 100 miyon, pa despues bin resulta cu e restante capital lo no yega nunca mas. Y, pa nos ta completamente cla riba e situacion cerca nos bisiña: ki prioridad e refineria tin pa nan actualmente, si e sobrevivencia di e compania na Venezuela ta come delaster un dollar cu nan por tin na e momento aki. Como agravante nos por mira cu e situacion di mercado internacional di crudo no ta indica den direccion di un mehoracion di prijs, loke Venezuela mester actualmente pa keda riba pia. Ta facil pa imagina cu otro  productornan cu no ta pertenece na OPEC, lo bula inmediatamente den e buraco cu OPEC laga si nan yega na un acuerdo pa reduci produccion. Esey ta implica cu OPEC ta perde ‘market share’ y nan no ta yega na miho prijs anyway. Tur esaki ta indica cu yega na un ‘upgrader’ na Aruba aki par di aña, na e momento aki no por ta prioridad na Venezuela. 
Y si acaso e placa ta disponibel un dado momento, e por ocasiona sinembargo un tardansa den e proceso largo pa yega na start e procesamento di crudo mes. Cada luna cu no tin hopi hende na trabao, ta causa cu gobierno ta haya menos entrada. Pakico? Pasobra e ganashi grandi ta den esey: extra loonbelasting, mas importacion, mas poder di compra di esunnan cu a haya trabao. E inicio oportunamente anto di e actividadnan ta crucial pa caha di gobierno. 
Manera nos a bisa anteriormente den e editorial aki, CAFT, cu a caba di ricibi e informacion tocante e di tres kwartaal di e aña aki, lo ta mas dificil pa convence cu e fraccion gubernamental den parlamento. Y sigur awor cu e ‘kerstpakket’ di Prome Ministro a bira conoci, di cual nos no sa si tur e consecuencianan financiero ta inclui. Of por ta cu eseynan ta hinca den e presupuesto complementario di e aña aki, cu mester bin parlamento  proximamente. En todo caso ta bisa di antemano caba cu e presupuesto extra aki tin cobertura; ban spera cu ta asina.
Mester bisa si cu gobierno a pensa bon riba e pakete cu nan a presenta, den e sentido cu a constata cu ta e poder di compra ta e problema. Aruba su poblacion ta gastando menos, esun no tin pa gasta y otro cu tin, tine bon warda. Esey ta e base di e imagen negativo cu Banco Central ta dunando nos pa e aña aki. Awor, naturalmente e medidanan aki, pasobra esey nan ta, ta yuda solamente pa sugeri un cambio cosmetico, pasobra tur hunto, e poder di compra lo no bay mehora drasticamente. Pero esey ta loke ta bon pensa politicamente, pasobra mayoria di hende no tin tanto interes pa cifra, loke ta keda den nan cartera ta mas importante. Nos tin tempo interesante nos dilanti, pero no necesariamente faborabel.