Veterinario Irene Croes, for di Centro di Control di Cacho, a anuncia durante rueda di prensa e siman aki cu ta importante pa tur doño di mascota cuminsa tene mas cuenta y acepta nan responsabilidad pa loke ta nan mascota. A enfatisa riba registracion di mascota pa asina por yuda reuni esaki bek cu doño ora cu e perde.

Ainda manera nos tur por nota, tin hopi problema cu cacho riba caya na Aruba. Tin varios skina ora bo ta core den auto of cana cu bo ta topa cu cachonan aglomera. E ta keda un problema pa nos comunidad en general, cachonan cu por morde hende of mucha, of hende grandi, y no ta e idea pa esaki sosode. “P’esey mi ta akinan pa pidi comunidad pa tene cuenta cu nos tin un ley di cacho y ta pidi pa tur hende tene nan cacho den cura. E ta un obligacion pa ley. Si bo no por cera bo cura, e ley ta hasta brinda posibilidadnan con pa mantene bo cacho den cura a pesar cu bo no por cera bo cura,” segun Sra. Croes.

Hopi di e cachonan cu ta riba caya no ta registra ningun caminda, y ta algo cu Centro di Control di Cacho ta trahando riba dje. Mester tene cuenta tambe cu informacion ta bay wordo colecta for di tur veterinario na Aruba di bo mascota, y si bo no ta desea pa bo informacion wordo comparti cu Centro di Control di Cacho, lo ta bon pa bo bisa bo veterinario si no automaticamente e informacion ta wordo traspasa. Mientras cu no ta obligacion pa ley pa registra bo mascota den un sistema central, pero unabes e bira un obligacion bo no lo por scapa di esaki mas. Pues e ta un peticion pa comunidad di Aruba bay registra mascotanan pasobra si nan perde y yega na Centro di Control di Cacho, por tin un number di telefon of adres pa tuma contacto bek cu e doño.

Multanan pa no tene bo mascota den bo propiedad ta entre 300 cu 1000 florin y unabes prome multa cay ta bira propaganda suficiente pa bisiñanan pa tuma accion. “Eigenlijk multa a cay caba pero nos no ta propagand’e. E periodo entre e persona hayando su multa y OM efectua esaki ta desconoci tambe pa nos. Pues no ta cu no tin multa, algun adres a haya multa caba,” segun Sra. Croes.

Na momento cu bo dicidi di tuma un mascota ta esencial pa acepta e responsabilidad pa resto di e mascota su bida, como tambe su babynan. “Si bo no kier pa e trece puppy na mundo e ora sterilisa e mascota, ta cosnan chikito cu nos mester keda ripiti pero ta importante pa tur hende ta na altura di tur e puntonan aki pa cuminsa bin cu e solucion.”

Ainda control ta keda limita
Algo cu Bon Dia mes a yega di publica varios biaha den pasado, ta cu e control riba ley di cacho tambe ta hopi limita y esaki ainda ta e caso segun Sra. Croes. Bureau City Inspector practicamente ta e unico cu ta haciendo algo, KPA su mannan ta yen, pues mester mas hende pa reforsa esaki. Bureau City Inspector no tin mas personal, gobierno tambe ta mara na un stop di personal. “Pero si nos cada un ta polis di otro den comunidad, nos por cuminsa realisa e cambio necesario,” segun Sra. Croes ta expresa. Comunidad mester cuminsa realisa y siña ki gasto tambe ta envolvi pa cria mascota. Si bo ta criando e cachonan cu ta riba caya tambe por ehempel bo mes ta yudando crea e problema pasobra nan ta keda bin bek caminda abo a duna nan cuminda.

“Tene cuenta cu e ley ta papia di ‘Houder’ e no ta papia di ‘Eigenaar’ pues e ta papia di esun cu ta tuma responsabilidad riba dje e momento ey, “ Sra. Croes ta splica. Esaki tambe ta otro punto crucial pa tene na cuenta.

Pa aña 2022 ta sigui cu e proyecto di Microchip pa cachonan, e database tambe ta kedando cla pa un djis por tin acceso na data ora cu cachonan wordo treci na Centro di Control di Cacho, por scan di biaha y wak ken ta e doño. Pasobra si bo cacho wordo haya riba caya esaki tin su consecuencianan. Esakinan lo keda wordo haci y tambe lo sigui riba parti di conscientisacion y educacion. Centro di Control di Cacho ta haciendo di nan parti y pa otro aña ta depende riba e presupuesto atrobe cu wordo acorda pa mira con hopi lo por sigui for di gobierno. “Pero nos cada un por contribui, e veterinarionan por educa nan clientenan, abo cu ta doño responsabel por educa bo bisiña. Ban analisa nos mes pa wak con bon doño di mascota nos ta, si no por busca ayudo of conseho pa cuida miho di bo mascota,” Sra. Croes ta conclui.