2017-11-15 00:00:00 DEN HAAG - Staatssecretaris Raymond Knops tijdens de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in de Tweede Kamer. ANP BART MAAT

Hulanda no tin pensa di re-colonisa paisnan den Caribe. Al contrario, Hulanda ta desea cu paisnan den Caribe ta realmente autonomo y cu no mester depende mas di ayudo externo. Pero pa logra esey, mester crea economianan diversifica, bon organisa. Y pa esey, Hulanda ta dispuesto pa inverti un suma di 500 miyon euro den e proximo cinco pa siete aña.

Esey tabata e splicacion di Secretario di Estado Raymond Knops ayera, despues di a reuni cu Prome Ministernan di Corsow, St. Maarten y Aruba den Conseho di Minister di Reino.

Aunke cu no a yega na un acuerdo final, Knops ta sinti cu e proposicion di Hulanda ta uno cu ta na bienestar di e comunidadnan di e islanan cu awor ta sufriendo, particularmente pa falta di perspectiva.
“Hopi hende a keda afecta pa un crisis cu ningun hende tabata prepara p’e. Consecuentemente tin hopi hende riba e islanan cu ta sinta sin trabou, sin entrada y ta preocupa. Y nos tambe ta preocupa. Nos kier curasha tur hende riba e islanan cu nos no ta laga nan desampara. Nos lo traha cu Gobiernonan pa percura pa atende cu tur aspecto di e crisis aki,” Knops a bisa na final di e reunion.

Hulanda nunca a duda pa yuda. For di momento cu e pandemia a cera economianan di e islanan, Hulanda a percura pa ayudo humanitario den forma di paketenan di cuminda y tambe ayudo medico, tanto ekipo como remedi. En total ta premira cu e ayudo aki lo yega un total di 100 miyon euro y esaki ta un suma cu e paisnan no mester paga bek. Tambe asisti Gobiernonan cu sosten di likides, cu ta prestamonan cu pa dos aña lo no cobra interes ni mester cuminsa paga. Sinembargo, e ta normal cu ta mara e prestamonan. cu por yega hasta na 1 biyon euro entre e tres paisnan, na condicionnan. Particularmente mirando por ehempel Aruba, no tabatin e capacidad financiero necesario pa wanta e sla di un economia cu a cay drasticamente.

Schouder hancho

Pero, yudansa humanitario y prestamo na Gobierno no ta duna perspectiva na e ciudadanonan.

“E ta tristo pa mira cuanto hende ta depende riba pakete di cuminda. Mester bin cambio pa duna mas perspectiva pa tur riba e islanan, perspectiva pa trabou, pa clima di inversion. Nos no kier resigna na e idea cu pa termino largo hende ta keda depende di e ayudo.” E Secretario di Estado a bisa cu e intencion ta pa duna perspectiva na e paisnan, conhuntamente cu e Gobiernonan. “Pero esey por solamente si pone schouder hunto y haci escogencianan corecto. Reforma unda mester, structura gastonan di Gobierno, con por laga e entrada di belasting yega na un otro nivel, con por bin un miho reparticion entre rico y pober riba e islanan, unda esnan cu schouder mas hancho ta carga mas peso y no ta pasa esaki pa net e grupo mas vulnerabel.”

E islanan pa hopi aña tabata depende di turismo y net awor, a resulta cu esey tabata e cla mortal. Den concepto di Hulanda,e paisnan mester ta menos dependiente di turismo y bira resistente di tal forma cu nan por contra un sla ora di crisis. “Y esey ta e tarea cu nos ta confronta cune. Esey ta locual nos a discuti den Conseho di Minister di Reino. Y mi compromiso ta cu pa hunto uza e momentonan aki pa haci e escogencianan corecto, cu ta importante pa e habitantenan di e paisnan.”

Entidad Reforma Caribense

Esey mester sosode pa medio di e Entidad Reforma Caribense, cu lo dirigi un inversion cuantioso di 500 miyon euro cu Hulanda ta pone disponibel of cu por atrae for di inversionistanan priva, ademas di 100 miyon cu e tres paisnan tambe lo hinca aden basa riba e sosten di likides cu ta ricibi. E trabou di e Entidad ta pa yuda e paisnan crea un base economico fuerte y amplio. Pero e ta mara na condicionnan. Y e ta encera reformanan. “E condicionnan di reforma mercado laboral, di enseñansa y husticia ta bon pa e propio paisnan. Tur ta elementonan cu a papia caba cu e paisnan y nan tambe ta considera importante. Door di escala chikito, ta hopi vulnerabel. E inversionnan aki lo por sigura nan autonomia real, sin ta dependiente di otro.”

E Entidad cu ainda mester haya su forma exacto, lo ta un organo Hulandes, pero lo traha segun un programa cu e paisnan den Caribe tambe lo duna nan aporte den dje. Expertonan cu conocemento macroeconomico y riba e particularidadnan di paisnan lo forma e organo, cu ademas lo tin un hunta di directiva. “Berdad ta cu paisnan mester yega na un acuerdo cu e Entidad riba e areanan cu mester inverti. Pero mester percura pa balans. Por ehempel e Entidad lo percura cu placa di belasting ta bay pa garantisa bon enseñansa.”

Busca mandato

A pesar cu no a yega na un acuerdo, Conseho di Minister di Reino a dicidi pa permiti Prome Ministernan di e paisnan publica e documentonan pa asina nan por busca un mandato amplio pa por yega na e acuerdonan. Normal e documentonan cu mester trata den reunion di Conseho di Minister di Reino mester keda secreto, pero ta compronde e necesidad pa busca sosten. Pero, Hulanda ta keda para riba, cu no ta kita e condicionnan pa e prestamonan y e Entidad di Reforma Caribense. Con cu bay bin, nan tambe mester duna cuenta na Parlamento Hulandes.

Si ta asina cu a tene consideracion cu e posicion di Aruba, cu no ta acepta cu e Rijkswet Financieel Toezicht. Knops ta reconoce cu berdad e RFT a bin na vigor pa Corsou y St. Maarten pa saneamento di debe. Esey no ta e caso pa Aruba. “Aruba no a acepta e RFT. Pero di otro banda, Aruba awor ta sinta den e mesun problema cu un debe nacional cu a redobla den ultimo ocho aña.” Knops a duna elogio na Gabinete Wever Croes pa e trabou cu a haci te cu e pandemia, unda berdad a cumpli cu tur palabracion cu Hulanda. Y ta e pandemia a stroba e trayecto. “E ta mustra si con vulnerabel Aruba ta pa crisis.”

Hulanda genuino

Raymond Knops a entatisa cu intencionnan di Hulanda ta genuino, y no ta kere cu e comparacion cu WIC (West Indische Compagnie) y recolonisacion ta na su luga. “Hulanda unicamente kier yuda. “E pueblonan kier perspectiva, y nan kier mira cambio. Esnan cu ta den pobresa, sin trabou, kier sa di nos cu Hulanda no ta laga nan cay.” Pero e ta subraya cu ayudo mester ta duna perspectiva pa futuro. E ta convenci cu e paisnan lo acepta e condicionnan a lo largo, pasobra e ta pa bon di e comunidadnan. E negociacionnan cu Aruba a sigui entretanto y ta spera di yega na conclusion den e proximo siman.

“Nos ta dispuesto pasobra nos ta kere cu door di haci escogencia y inversion corecto, hunto partidonan priva nos lo por yuda e islanan yega leu den e proximo añanan. Mi ta sinti mi ampliamente sosteni pa sector priva den boso comunidad. Nos tabatin bon combersacion , nos no tabata de acuerdo cu tur cos. Pero mi motivacion y esun di Gobierno Hulandes ta pa den e proximo tempo yega na bon palabracion. Nos ta bay reforma, nos ta bay inverti y percura cu e ta pagabel den beneficio di Corsou, St Maarten y Aruba,” Knops a conclui.