Censo su trabao ta mara na ley. Si un rijksambtenaar y/o su famia ta registra den e sistema di DIMAS cu e declaracion di admision, Censo lo pone e nombernan den registro civil. Esey tabata e declaracion di mr. Sharin Luydens, director di Censo. Pero, nan mester cumpli si cu e requisitonan cu tambe ta mara na ley, cu ta e acta di nacemento y prueba cu nan a sali di e registro di municipio na Hulanda.

E comentario aki ta basa riba discusion si Aruba ta haci suficiente pa permiti miembronan di famia e/of partner di Rijksamtenaarnan inscribi na Aruba. E organo Caribense di Reforma y Desaroyo COHO a pone como condicion cu pa 15 di december, e proceso pa e grupo di Hulandesnan Europeo cu ta bin traha na Aruba mester ta mihor regla y cu no mester pasa un proceso di peticion di permiso.

Director di DIMAS mr. Kathy Ruiz Paskel di su banda a bisa cu e ambtenaarnan mes no tin problema pa haya e prueba cu nan tin derecho pa ta na Aruba, basa riba ley, pero cu tur mester presenta un prueba di inscripcion na Censo y despues DIMAS mester duna nan e declaracion cu nan ta admiti ‘van rechtswege’. E opinion di DIMAS ta cu ta haci tur locual ta necesario pa facilita e proceso, pero segun opinion di VNO, te recien ainda, tin hopi keho di entre otro mariniernan cu ta mira cu nan famianan ta pasa den problema pa por registra nan Censo debi na proceduranan largo na DIMAS, mientras cu no tin un motibo valido pa e asunto aki tarda asina hopi.

Sharin Luydens a bisa cu Registro Civil y Censo no ta den e discusion aki, otro cu e departamento ta sigui ley. “Nos ta biba den un Estado di Derecho y nos mester ehecuta nos trabao segun ley.”

Dos condicion pa registra

Mr. Luydens a reitera cu pa ley, Rijksambtenaarnan, cu ta inclui hueznan, personal di Gabinete di Gobernador, pero tambe personal di Marina Hulandes por keda registra na Censo ‘van rechtswege,’ cu literalmente ta nifica cu esaki ta un requisito di ley. Pero, hasta e personanan aki mester cumpli cu e minimo, esta di percura pa a saca nan mes di e registro civil di e municipio unda nan tabata biba na Hulanda y presenta copia di acta di nacemento. “Tur hende cu a bay biba na Hulanda sa cu esakinan ta requisito cu na Hulanda tambe nan ta hopi estricto cu nan. Es mas, municipionan na Hulanda ta exigi e acta di nacemento original. Nos ta acepta un copia.” Tabatin caso den pasado unda hasta un ehecutivo hudicial halto no por a inscribi su mes, pasobra el a lubida su acta di nacemento.

DIMAS ta e instancia di admision

Otro cu e dos condicionnan, ley ta permiti pa e ambtenaarnan aki y miembronan di Marina Real pa registra na Censo. Pero e ley no ta extende e mesun facilidad na nan famia. Y pa Censo por facilita e registro di e famia y partnernan, mester cambia e ley. “Nos a pidi pa cambia e ley den pasado, pero mas Censo no por haci,” Luydens a bisa.

E proceso na Aruba mes ta inicia na DIMAS si, e Director di Censo a splica. “Unavez cu DIMAS, cu ta e organisacion apunta pa admision, procesa e declaracion, Censo por haya acceso y ta completa e registro.” E sa pasa cu berdad tin biaha e procesamento sa tarda. “Ami no ta esun cu mester evalua e documentonan y ami no ta determina nada. E ta un decision di DIMAS.”

Riba su mes, e proceso no mester tarda, segun mr. Luydens. “E por sucede den 3 a 5 dia maximo.” E punto ta keda si cu te ainda, si aplica e ley manera e ta awor, e miembronan di famia y/of partner tin cu cana un proceso apart, y ta aki ta unda cu mester bin mehoracion segun COHO, pa elimina e frustracionnan innecesario.