rene-herde.jpg

Den un serie di tres articulo ta evalua e decisionnan di Minister di Enseñansa dr. R. Lampe pa saca scolnan publico for di responsabilidad y maneho di gobierno y pone nan bou di fundacionnan priva. Esaki ta e di tres articulo.

Un di tres motibo cu e minister a duna pa saca scolnan publico for di e responsabilidad y maneho publico, ta cu scolnan di fundacionnan particular, manera SPCOA, SKOA y COMBINA, ta duna miho resultado cu scolnan publico. E minister parce di ta pensa cu “gobierno” no por maneha scolnan y cu si e pasa e scolnan pa fundacionnan, e resultadonan ta mehora. E minister obviamente ta busca e causa pa e rendimento abou cerca scolnan y ta ignora e causanan structural inherente di nos sistema di enseñansa cu pa decadanan largo expertonan local y entre otro di UNESCO a identifica. Nos ta laga e fayonan structural aki pa otro articulo.

Tin hopi scol publico cu ta funciona bon, cu resultadonan mes bon of miho cu scolnan priva. Tin scol, publico y priva, cu sigur mester duna miho rendimento. Sinembargo, no tin niun factor cu ta influencia e resultadonan di alumno- y studiantenan den scolnan particular, cu no ta of por wordo maneha cu exito den scolnan publico. Ban check e diferente factornan. E capacidad di alumnonan no ta diferente, e maestronan a haya e mes un formacion profesional y ta haya e mes un salario. Hopi biaha e bukinan ta mescos. E diferencianan cu por tin ta den e cantidad di alumno den un clas y e material extra cu un scol tin pa motibo di e contribucion mas halto di mayornan (schoolgeld). E entradanan mas halto di un scol priva y e cantidad di alumno den un clas, por splica parcialmente e diferencia di resultadonan entre scolnan. Tambe e maneho di e directiva di un scol y e director di scol, ta haci diferencia den crea un bon clima educativo na un scol. Pero experiencia aki na Aruba y den exterior ta mustra, cu por stimula un bon desaroyo y crea e condicionnan necesario pa un bon clima educativo pa maestro- y alumnonan den tur scol. Publico y priva.

Financiamento

No tin discusion si nos lo tin e mes un cantidad di placa pa enseñansa. Loke tin mester wordo usa den un forma hopi sabi y strategico pa logra e metanan di bon enseñansa. Si e financiamento ta e problema di e minister, anto e mester bisa esey. Henter enseñansa lo ta dispuesto pa yuda scoge unda y con ta miho pa baha gasto, sin crea problemanan innecesario of situacionnan cu nos no ta desea na scol, ni den comunidad. Loke ningun hende por kier ta pa baha e calidad di enseñansa of limita e acceso na enseñansa pa niun mucha of studiante. Tambe bou di e condicionnan mas dificil aki, mester sigura cu tur maestro di scol por duna tur alumno y tur studiante e miho enseñansa posibel. Pa logra esey cu hopi menos placa ta rekeri un otro organisacion na scol, den dunamento di les, den uso di material y den organisacion di maestro y studiantenan over di un periodo mas largo cu un aña di scol. Pero te awor no a wak niun indicacion di esey di e minister. Enbes di purba dicidi tur cos for di su oficina, e minister mester sinta na mesa cu directivanan di scol y laga e directornan, maestronan, mayornan y studiantenan presenta solucionnan realistico pa cada scol. Enbes di pone scolnan publico bou fundacionnan priva, laga scolnan di e mes un tipo, traha hunto, intercambia maestro y material, haci actividadanan hunto, pa no duna menos enseñansa, pero netamente mas y miho enseñansa. Falta di placa no ta un motibo pa elimina scolnan publico! Enseñansa lo mester bolbe hunga un rol grandi den renoba nos economia y nos comunidad, despues di e crisis di COVID 19. Pa enseñansa por haci esey, no mester limit’e pa niun studiante. Al contrario, mester renob’e y hacie mas efectivo y mas productivo pa comunidad. Te awor no a wak e minister haci nada di esaki!

Conclucion

E argumentonan di depolitisacion, independisacion y miho resultado cu e minister a usa pa hustifica su maneho di pone scolnan publico bou di fundacionnan priva no ta valido. E minister no a duna otro motibo of splicacion tampoco. Ta na minister awor pa bin splica na drechi kico e kier logra, pakico y kico e ta bay haci pa logra su metanan. Si e kier miho resultado e mester actua, bisa con y inverti maneho, tempo y kisas placa pa haci esey. Te awor e no a haci esey y a la enseñansa cu hopi pregunta manera: Cua ta e criterionan cu e minister ta usa pa midi y compara un scol cu otro? Cu cua scol por ehempel e minister a compara Colegio EPI pa hustifica pa pon’e bou di fundacion SEPB? Cu cua argumento e minister ta pone Abraham de Veerschool, e unico scol di mavo publico na San Nicolas, bou di e fundacion SPCOA. Con minister ta mantene e caracter neutral di scolnan publico bou di fundacionnan cu meta priva of religioso? E minister ta realisa cu su decisionnan pa elimina scolnan publico ta nifica cu e ta kita un di e derechonan mas fundamental di nos comunidad? E minister ta realisa cu no solamente e ta actua contra di articulo I.20 di nos constitucion, pero tambe cu e lo crea problemanan di acceso na enseñansa publico pa mayornan a scoge pa pone nan yiunan na scolnan publico? Ta di spera cu si e minister no recapacita y stop e destruccion di e institucion di enseñansa publico, cu resto di nos comunidad si lo lanta para y stop e proceso peligroso aki.