Den e relato anula di 2022 cu Raad van Advies a entrega recientemente na Prome Minister, Evelyn Wever-Croes, e organo ta elabora ariba e desafionan cu e problema di emehecimento na Aruba te trece. E retonan cu ta surgi di otro banda di e demanda di economia ta particularmente relaciona cu e structura di cuido.

Inspira pa, entre otro, e problema crea den e mercado laboral, Raad van Advies ta indica cu ta bay tin presion cu lo sigui crece, cu ta bay surgi ariba e crecemento economico. Embehecimento y agrega na dje e escasez continuo den e mercado laboral ta haci e economia ta crece mas poco poco of hasta por disminui.

Otro preocupacion den e aspecto aki ta cu e escasez den e mercado laboral por hiba na un deterioro den e servicio presta pa e producto turistico, cu consecuencianan negativo pa e calidad di e producto entrega y na final e prijs tambe.

E entidad ta remarca saliendo for di e evolucion demografico, den un participacion di empleo igual na edad, e cantidad di persona cu no ta traha compara cu e cifra di trahadonan den futuro lo aumenta.

Aunke cu e problema di embehecimento e crecemento di PIB per capita probablemente lo bira mas dependiente di e desaroyo di productividad di trabao, y riba largo plaso e por ta e impulso tras di un crecemento economico, e pregunta ta si esaki ta conta pa Aruba tambe.

Nan ta subraya cu mirando cu e tipo di oferta laboral den e economia no diversifica di Aruba, e escasez den e mercado laboral no lo por wordo acomoda pa un aumento den e nivel di educacion y productividad laboral den e sociedad di Aruba.

Tambe door di e efecto di embehecimento di e mercado laboral y e relacion entre e trahadornan y esnan cu no ta traha den un sociedad, riba largo plaso esaki lo crea deterioro di e ambiente empresarial. Pa e motibo ey, Raad van Advies ta indica, ta hopi importante pa realisa reforma- y inversionnan productivo na beneficio di e crecemento potencial di e economia.

Segun e entidad, no mester preocupa solamente pa e desafio di e desaroyo demografico di banda di e oferta di economia, pero tambe di e demanda. Asina ta bay tin, cu e dobel embehecimento di e poblacion como impulso, un demanda mas grandi den cuido y como consecuencia un demanda di trahadornan den e area di salud.

E desaroyo aki no ta para riba su mes, pero ta bay man den man cu un ahuste completo di e structura asistencial, e formacion asocia y inversion den e instalacionnan di cuido.

Den su conseho di 2019 “Ouderenbeleid – zorg en welzijn: de omslag!” (Politica di adultonan mayor – cuido y bienestar: e cambio di rumbo!) Sociaal Economishce Raad (SER) ta boga pa un cambio total di e forma con na Aruba ta mira y actua cu e structura di cuido, politica y bienestar di adultonan mayor en general.

SER a conclui cu logra garantisa un bon calidad di atencion na adultonan mayor, ta predetermina na e grado di salud y participacion activo di henter e sociedad for di nacemento te na e ultimo rosea.

Nan ta enfatisa cu mientras no tin otro vision di salud, cuido y embehecimento ta tuma luga, e portabilidad y durabilidad di e fondonan di AZV y SVB lo keda un desafio. Prevencion, promocion di un estilo di bida saludabel y informacion publico ta sirbi como elementonan basico di un politica di salud pa por lo menos bira bieu mas saludable pa mas tempo, segun SER.

Ademas SER a haci un serie di recomendacion concreto na gobierno pa garantisa un bon calidad di cuido intra- y extramural pa e adultonan mayor. E recomendacionnan aki tabata inclui, entre otro, apoyo na e cuido informal, participacion di adultonan mayor y e calidad di cuido.

Te na ki punto a cuminsa cu e implementacion di e recomendacionnan aki, no ta conoci pa Raad van Advies. Si esaki no a sucede ainda, nan ta recomenda pa sigui e recomendacionnan aki, evalua y actualisa riba corto plaso e implementacion efectivo di e recomendacionnan.

Un rapport publica na 2022, bao encargo di e Ministerio di Salud y Deporte, ariba e eficacia y efectividad di atencion medico na Aruba, a afirma cu tin necesidad den e cuido di adultonan mayor pa un plan di emergencia riba corto plaso y cu den e sector di residencianan di cuido tin un situacion di emergencia cu mester tuma accion.

Cu esaki e conclusionnan di e investigacion realisa na 2018 pa Volksgezondheid Aruba (DVG) riba e atencion medico a largo plaso na Aruba, ta confirma un biaha mas e presion y importancia pa tuma un decision.

E crecemento continuo di e grupo di persona cu nan edad promedio ta aumenta tin un impacto riba e salud publico y cuido. Mirando e concentracion halto di e gasto den salud entre e gruponan di edad mas halto, e embehecimento lo hiba na un aumento di gasto total den cuido.

Esaki ta causa principalmente pa e grupo aki, cu mas frecuentemente tin un condicion cronico of incluso varios na mesun momento. E aumento di e costonan di atencion medico door di e demanda creciente aki lo aumenta e presion ariba e financiamento di AZV y e calidad di atencion brinda den futuro.

Tambe pa loke ta trata e beneficionan pa adultonan mayor, e embehecimento tin consecuencianan importante. Como resultado di e dobel embehecimento, no ta bay tin solamente mas adulto mayor cu lo ricibi e beneficio AOV, pero un adulto mayor lo ricibi e beneficio aki durante un periodo mas largo. Debi na esaki, den futuro ta bay tin mester di mas recurso financiero pa garantisa e pago di esaki.

Door cu e beneficionan aki mester wordo paga pa un parti cada biaha mas chikito di e poblacion total, si e politica sigui sin ningun cambio, dentro di un decada e fondo di biehes lo agota.