Director di Finanzas a sali di despacho di Gobernador y tabatin un mensahe cu pa hopi hende tabata e expresion mas remarcable di henter siman: situacion financiero di gobierno di Aruba no ta alarmante… E tin rason, o no tin rason?  Manera den tanto asunto, ta depende di ki angulo bo ta observa esaki. Na lugar di core tuma posicion pro o contra e pronunciacion aki, ban analisa un rato unda nos ta para awe.

Nos ta cuminsa cu tin un problema pa establece cu certeza unda nos ta awe, simplemente pasobra e cifranan no tey. Importante ta pa dentro di poco por conta cu e cifranan di kwartaal number 3 di e aña aki, pa por tin un indicacion den ki direccion nos ta moviendo. Kico si nos tin? Un analisis di Banco Central cu ta proyecta desaroyo economico pa resto di e aña aki, di luna di  mei cu ainda ta papia di un crecimento considerable, suponiendo cu e refineria ta start rehabilitacion na juli. Nos a mira esey?

No, y ban papia anto di loke e refineria lo a contribui na caha di gobierno e aña aki, basa riba actividad economico real, cu nos no ta mira. Tur e cifranan di entrada di gobierno den presupuesto ta basa riba un refineria unda inversion substancial lo a ser haci caba. Por lo tanto gobierno no lo haya e entradanan aki, cu ta entre otro impuesto di importacion, impuesto riba salario, BBO, y prima di seguro social y medico, plus e spin off, cu no tey tampoco. Mas tempran e aña aki nos a critica e calculacionnan cu Aruba Investment Bank a haci pa gobierno, unda a yega entre otro na e calculacion, segun nos exagera, cu a base di e inversionnan y e empleo di gran cantidad di hende, gobierno lo haya e aña aki na loonbelasting so caba un suma di alrededor di 58 miyon florin. Un experto di impuesto a calcula pa nos redaccion cu si esey ta loke ta drenta na loonbelasting, anto nos ta papiando di un payroll di casi 300 miyon, y bo ta empleando, na un promedio di salario bruto di Afl. 52.000,- cual ta un cifra menciona pa gobierno mes, nos no ta inventando nada, mas di 5500 persona, year round…  Nos ta awor na fin di september y falta tres luna pa aña caba. Nos a mira e hordanan di trahador di exterior? No, pasobra apenas na paso di cangreu nan ta preparando e ‘mancamp’ cu mester bay hospeda e grupo  grandi di mas di 1000 empleado. Anto pa colmo nan mes ta bisa cu na e momento aki nan tin 500 hende na trabao, den e refineria y contando acerca empleo cerca e contratistanan. Esey lo significa cu e hendenan emplea aki lo contribui na caha di gobierno como 10% di e suma calcula di 58 miyon? Aki nos ta papiando como mas di 50 miyon cu lo no tey den caha di gobierno, pa no papia mes di e suma grandi na prima cu no ta bay drenta. Si nos a scucha director di SVb bon e siman aki, ta net e primanan cu mester a bin di crecimento economico ta kedando atras. AZV ta mesun storia. Tambe e impuestonan di importacion ta mustra poco mehoracion compara cu e aña anterior, reflehando cu no tin mas mercancia ta drenta a base di mas inversion. BBO, tambe calcula halto pa 2017, ta kedando atras y por ta mas cu na 2016, pero como 20 miyon menos cu loke a proyecta a base di e milagro cu e refineria a keda di bay ocasiona. Ken a mira esey?

Recientemente nos a dedica tambe un articulo tambe na e entradanan di winstbelasting cu ta kedando atras compara cu 2015 y 2016, unda e cambio di sistema di pago a crea un bubble den cobransa di e impuesto aki, pero cu e aña aki ta birando menos. Posiblemente aki entrada por cay como 40 miyon florin, compara cu 2016. Ta bin acerca cu a dicidi cu no ta bende e compania cu ta importa y distribui combustible, cu ta poni den presupuesto pa un prijs di 40 miyon florin. Di loke nos ta contando aki caba, nos por deduci cu ta papiando aki di por lo menos un 150 miyon florin presupuesta, cu no ta bay tey na fin di aña. Nos no a conta varios otro categoria, manera e deficit di AZV, cu gobierno pa ley mester bay compensa y cu ta bay sali mas cu loke a presupuesta.

Kico esaki por significa pa fin di aña? Cu un deficit di mas di 150 miyon, otronan ta papia di 200 miyon o mas, no ta nada exagera. Esey, na un GDP cu no ta creciendo y posiblemente no ta ni yega na e 4774 miyon florin di 2016, ta un deficit di por lo menos 3%. Pero a palabra cu ta 0,5% e mester ta? Esey ta implica cu otro aña mester corta drasticamente den presupuesto pa yega na e surplus di 0,5%? No ta logico cu e gobierno nobo lo mester bay papia cu Hulanda?  Situacion alarmante? En todo caso preocupante.