Den e edicion aki tin un analisis di e posibilidadnan cu e haf di San Nicolas ta ofrece, como base pa actividad alternativo, na momento cu no tin un refineria mas. Y esaki ta birando importante, segun cu e señalnan cu pronto lo no tin refineria mas ta birando mas fuerte.

E señalnan ey ta bin di nos minister presidente mes, cu a haci todo por todo pa explora e ultimo posibilidad pa rescata e industria aki. Pero, hasta e mes, cu ta percura pa no laga ningun posibilidad habri pa su contrincantenan politico critica su maneho encuanto e refineria, ta mira e fin di e caminda. Su adversarionan tambe a bira mas keto; parce cu hasta nan ta cuminsa mira cu e ta un proyecto insalvable, awor cu e representante nobo di republica di Venezuela, e gobierno interino di Guaido, tampoco ta mira perspectiva pa e proyecto aki.

Di un banda pa Guaido c.s. no ta asina dificil pa distancia di e proyecto, pasobra manera bisa na varios ocasion, esaki ta un convenio cu pa ley mester e pasa Asamblea Nacional pa ratificacion, loke nunca a sucede pasobra Nicolas Maduro ta considera e parlamento elegi den eleccion liber no legitimo, y el a laga su Tribunal Superior pronuncia cu e Asamblea tabata den ‘desacato’ y por lo tanto ningun di e decisionnan di e parlamento segun Maduro tin validez. Pero manera mas cos den e mundo aki, loke bo ta kere no ta semper loke ta cuadra cu realidad alrededor di bo. Asina den derecho y comercio internacional e aspectonan aki sigur ta relevante, cu cual segun nos parecer nunca a tene cuenta aki na Aruba. Con exactamente a atende e asunto aki nos no sa, no ta tur hende a haya e 2000 pagina di e convenio pa lesa.

En todo caso, nos ta cerca di e momento cu por considera e convenio como termina, pa incumplimento di e partner Mericano, den e sentido cu asina leu cu nos sa, e partner mas halto den e consorcio cu a firma cu Aruba ta PDV Holding Inc. y cu nan tabata bon cla den nan posicion pa cu e proyecto aki. Interesante ta, si di berdad e asunto yega asina leu, cu PDV Holding lo mester paga Aruba un suma di 350 miyon dollar di compensacion pa nan incumplimento. Lo bay dura basta prome cu nos haya e placa aki, mirando e necesidadnan grandi cu e pais bisiña lo tin den e proximo añanan. Esey lo implica cu pa e limpiesa di e tereno lo no tin tanto placa disponible y lo mester busca solucion creativo pa logra desmantelamento di e instalacionnan. Despues lo mester bay averigua kico por haci cu e tereno unda e refineria ta, cu ta e parti mas contamina y cu probablemente no lo ta apto pa cualkier uso.

E parti mas atractivo di haya e tereno pa otro uso ta e hecho cu e multiple posibilidadnan di e facilidadnan portuario ta bin na consideracion. Despues cu na 2013 Camara di Comercio a tuma e iniciativa pa trece esaki dilanti den un presentacion coherente, a bira keto alrededor di e tema aki, tambe pasobra di tur manera e refineria tabata blokea cualkier uso cu no tabata relaciona cu e refineria mes. Pero esey no tabata implica cu no tabatin interes pa posibilidadnan cu e haf mas grandi di Aruba tabata y ta brinda. Di parti di China tabatin interes, no tanto pa e refineria pero si pa e posibilidad cu e haf, incluyendo e transshipment di crudo, tabata brinda. Despues cu definitivamente Hulanda a pone un fin na e negociacionnan, pasobra e exigencianan Chines tabata bay demasiado leu, China a logra haya bao di e mesun condicionnan un pia na tera na Jamaica, cu un convenio di 100 aña manera tabata e exigencia aki tambe.

Contemplando otro interes strategico di China den nos region, nos por observa cu e plan grandi pa construi un segundo canal transatlantico na Nicaragua,no lo bira realidad. Esey ta implica cu pa decada, sino ta siglo, canal di Panama ta e unico alternativo, cu tur consecuencia pa congestion di trafico na ambos banda di e canal. Nos tin excelente posibilidadnan portuario na San Nicolas manera no tin tanto den e region aki. Y e proyecto di fast ferry no lo keda un proyecto isola, pero por bira parti di henter un desaroyo alrededor di probecha e posibilidadnan portuario cu nos tin.

Loke ta bira mas necesario cu nunca den e tempo venidero, ta liderazgo. Atrobe nos ta sinti cu den cierto sentido gobierno ta core pa nan responsabilidad, no bisando bon cla kico tin pensa di haci. Aunke e ta mustra masha ‘democratico’, e idea di un tipo di referendum pa dicidi kico ta haci cu e refineria ta exagera si nos sa masha bon cu no lo tin un refineria mas. Nos no a keda di haya un ‘upgrader’ pa crudo pasobra un refineria a bira imposible? Esey ta un ‘gepasseerd station’ caba, toch? Pakico nos mester sigui cana ta wak patras anto? Manera gobierno anterior nos ta bay biaha rond mundo atrobe pa haya e contesta cu tabat’ey caba? Tin otro cos di haci.