Tuma nan mas pronto posibel

Cu e situacion financiero di gobierno ta sumamente dificil, di esey na e momento hasta e diehards di e partido den oposicion lo ta convenci. No solamente pasobra nan mes sa masha bon kico nan a haci y kico nan a laga atras, pero tambe pasobra e tironan mas pisa riba nan no a bin di gobierno actual, o di e partidonan cu ta sostene e gabinete, sino di CAft y di Contraloria General. Y ta dificil pa nan bisa cu eseynan ta contra nan. CAft a keda mustra un benevolencia cu e gabinete anterior asina grandi cu esaki a cuminsa afecta nan credibilidad. Si bo sa cu e cifranan poni den e presupuesto 2017 tabata basa riba farsa, pakico anto a bay di acuerdo cu esaki? Mas ainda pasobra e otro asesor constitucional (Raad van Advies) a predeci exactamente e Afl. 130 miyon di deficit cu a resulta despues cu aña a caba. Lo ta anto ironico si awor un gobierno ta pone cifra realistico riba mesa, anto e reaccion lo ta pa duna nan un aanwijzing. Mesun cos por bisa di Contraloria General cu no a duna suficiente señal cu gobierno anterior aparentemente tabata drag e decision pa percura pa e Contraloria tabatin un directiva completo pa por trata e rapport cu a sali recientemente, cu e consecuencia cu esaki no tabatin influencia den eleccion pasa.

En todo caso, na e momento aki ta mas cu cla caba cu ta imposibel pa kere cu por bay sanea e situacion sin tuma medida. Con fuerte e medidanan mester ta, ta depende di varios factor. Esun cu ta pisa hopi ta kico por spera di desaroyo economico. Mas nos economia prospera, mas placa gobierno por spera den su caha, sin cambia nada na e regimen fiscal manera e ta awor. No tin cifra ainda di e aña aki, pero si ta disponibel caba e cifranan di Banco Central pa loke ta entradanan di gobierno pa henter 2017. Kico ta e conclusion mas importante? Tabatin un crecemento den cierto tipo di impuesto cu por indica avance economico, manera impuesto riba salario, BBO y impuesto riba importacion. Parti di esaki ta bin di cobransa mas efectivo, parti lo ta refleha un mehoracion chikito den economia. E anuncio haci caba pa gobierno cu no ta conta cu e refineria pa aña 2018 ta bisa suficiente: nos lo depende di nos economia manera e ta awor pasobra a corto plaso ta dificil pa genera actividad economico nobo. Den e situacion mas faborabel lo tin un mehoracion chikito di e entradanan di 2017 anto.

Esaki necesariamente ta trece nos riba e banda di gasto pa 2018. Mester corta gasto, mirando e acumulacion di deficit di 2017 y 2018, y si ta di haci esaki, e recomendacion ta pa haci esaki mas pronto posibel. Pakico esey? Masha simpel, pasobra mas rapido ta yega na e punto unda e medidanan ta cuminsa duna fruto. Si tarda pa haci loke mester haci, anto mester hacie toch, mientras cu e debenan ta acumula y e pago di interes ta sigui subi. Anto pa colmo bo ta mas cerca di e siguiente eleccion. E gobierno aki tambe mester bay eleccion na dado momento, y bo kier bay pa mustra solamente medida, o bo ta bay pa mustra resultado positivo tambe.

Un punto importante cu lo genera hopi discusion, ta pa dicidi si ta corta den cartera di henter pueblo, o ta corta den gasto di e aparato gubernamental, cu ta afecta primordialmente e empleadonan publico. Esaki ta un punto hopi dificil pa cualkier gobierno. Practicamente e sector publico ta e unico sector cu ta dispuesto pa welga durante varios siman, tambe pasobra nan tin e siguridad cu ora nan bolbe trabao, nan ta haya nan dianan di welga paga. Realidad ta cu un sindicato di empleado publico no mester di un fondo di welga, pasobra semper e prome punto den negociacion ta cu nan ta haya nan dianan di welga paga. Esaki ta haci e posicion di e welguistanan hopi fuerte y varios gobierno den pasado a ripara esaki. Lo tin un prome gobierno cu tin e curashi di aplica ‘no work, no pay’?

Tin un motibo mas pa limita e daño na e aparato publico directamente, y no tuma medida cu ta afecta henter pueblo. Esey ta cu lo mester busca manera di yuda esunnan cu e cartera mas smal si por ehemplo aumenta BBO, pa aumenta entrada di gobierno. Lo ta un alivio si gobierno tuma e curashi di duna prioridad na e interesnan di e gran mayoria di trahado den nos comunidad, cu no a probecha di tur e comodidadnan duna na e aparato publico, pero si mester a paga pa esaki. Y ora ta trata di corta den e gasto mas grandi di gobierno, cu ta esun di personal, tin dos manera pa hacie: baha salario pa tur, o baha cantidad di hende den servicio. Tur e weganan di cosmetica di pasado, di VUT y natuurlijk verloop na e momento aki no ta aplicabel mas, tambe pasobra gobierno anterior a acorda di corta 5% pa aña riba gasto di personal y no a hacie. Esun cu t’ey awor lo mester actua.