Mi persona a tuma nota di e comunicacion di UO AZV den Bon Dia di 16 di April 2024. En berdad Sr. Jacobs tin rason cu pais Aruba ta para garantia pa e fondo via “Landsbijdrage”. Pero pa simplemente bisa cu esey ta full e storia ta algo cu tampoco no ta klop.

Na prome lugar, e landbijdrage mester wordo financia, cuminsando di 2028 lo tin deficit so y cu tambe ta bira mas grandi tur aña.

Ban den mas detaye over esaki usando e rapport di Centrale Bank van Aruba “Governing from the Future – Leading with Impact Prospects, policies, and pathways for Aruba 2040”.

Punto 1:
Na prome luga nos lo por specula cu e modelo nobo di AZV ta asumi cu costo den sector di Salubridad lo hisa cu menos di 1% pa aña. Cual ta parce basta irealistico serca mi persona mirando cu inflacion na Aruba en general ta 2% y cu e AOW nobo di staff medico ta parce lo aumenta bastante. Si nos tuma un schatting di 2% kostenstijging pa aña, calculacionnan di CBA ta mustra cu e deficit lo ta rond 150 miyon florin pa aña. Dus mi persona ta specula cu e modelo nobo di AZV ta asumiendo kostenstijgingen “hopi rooskleurig” mes.

Punto 2:

E landsbijdrage lo mester sali di un caminda, dus esaki lo encera cu Gobierno lo mester of corta den un otro parti di nan budget of bin cu medidanan pa crea e fondonan. Un simpel “landsbijdrage” ta e solucion pa e problema structural cu ta AZV ta versimpeling hopi grandi.

Punto 3: Tur advertencia di CBA na 2021 a wordo neglisha

Den e rapport di CBA ta nota cu mester bin cu medidanan pa tene e fondo di AZV sostenible, cual e rapport ta bisa duidelijk tambe cu ningun di esakinan lo ta facil of sin desbentaha. Na prome lugar a indica cu mester hisa e premie cu ta wordo paga. Wel nos a haci net lo opuesto di baha e premie pa tur pensionadonan. Un otro opcion ta pa hisa e impuesto BAZV, pero e mesun rapport aki ta indica cu Aruba su Tax-to-GDP ratio ta sumamente halto caba. Un opcion mas lo ta pa corta den e pakete of bin cu contribucion di pashent pa afspraak. Esaki ta algo cu lo tin hopi desbentaha pa esnan di menos recurso y p’esey tambe no ta algo deseabel.

Mi ta haya un bes mas cu ta purba “sugarcoat” e berdad, cu en conclusion ta cu mester bin cu hopi medida pa tene e fondo sostenible riba plazo largo. Pero un bes mas e berdad aki no ta wordo comunica cu pueblo. Ta kies pa sconde tras un modelo cual ami ta specula ta asumi hopi cos den manera rooskleurig y principalmente cu lo mester bin cu tur sorto di medidanan pa tene e fondo bibo riba plazo largo.

En berdad Aruba ta para garantia pa AZV, pero pa simplemente nota esaki sin nota tur cos cu lo mester tuma lugar tambe no ta cuadra cu realidad.