Nos ta den e temporada di aña unda nos ta reflexiona, hopi di nos en todo caso, kico e aña cu ta cabando a trece pa nos. Na nivel personal esey por ta alegria, manera e nacemento di un yiu den nos famia y cerca otro hende importante pa nos. Igualmente y talvez simultaneamente, e aña a trece tambe tristesa di despedida di e bida aki di persona cu tabata importante pa nos. Tur esey pa cada un di nos ta diferente, dependiendo di kico a sucede den nos alrededor directo. Cada un di nos ta carga esey, positivo o negativo, cu nos pa loke ta keda nos den e bida aki.

Sin embargo, hopi cos a tuma lugar na un tiki mas distancia di nos, pero tambe dentro di e comunidad aki. Cosnan cu ta toca nos menos pasobra nos ta mas enfoca riba e ambiente directo den cual nos ta funciona. Igualmente esakinan ta importante, pasobra esey den nan totalidad ta defini ken nos ta como pueblo y den ki rumbo nos ta bay. Den e dianan aki, y sigur cerca hende di un poco mas edad, regularmente e conversacion ta tuma e rumbo di comparacion entre e forma di celebra Pasco y Aña Nobo antes cu e forma den cual esey ta tumando lugar awendia. Y esey ta bay rapido den direccion di e conclusion cu 50 aña pasa nos comunidad tabata mas solido, mas solidario tambe, mas uniforme. Esey tabata asina?

Pa cierto aspectonan sigur cu si. Religion por ehemplo tabata hunga un papel hopi mas importante den bida di hende y naturalmente esey tabata keda expresa tambe den celebracion di e fiestanan religioso mas importante di aña. Esey no ta asina mas, pero no ta implica automaticamente cu fiesta di Pasco a perde por completo e papel cu e tin den comunidad. Hasta den sociedadnan cu pa gran parti ta consisti di persona cu no ta considera nan mes practicante di un religion, manera na Hulanda, por observa cu e temporada aki ta keda algo significativo pa hopi den e grupo no religioso, aunke tambe tin un grupo grandi cu di berdad no ta comparti e sentimentonan aki mas.

Di tur manera nos por observa cu den cada comunidad tin e necesidad pa cada tanto tempo para keto y reflexiona riba nos existencia, si nos ta bay bon o malo, cu nos ta logra realisa nos metanan personal si of no, y kico nos ta bay proyecta pa e siguiente aña. Esey ta parce algo mas universal cu ta toca esnan religioso y esnan cu no ta. Awor, den e caso di e editorial aki, nos no ta bay elabora riba e meta y eventual logronan di cada un di nos, pero si loke ta trece nos hunto, kico ta loke ta uni nos. Y di mes tambe e pregunta si nos como comunidad ta marchando den e bon direccion of no. Por ehemplo, semper nos tin e comentarionan negativo di aumento di criminalidad, den e dianan aki sigur stimula pa e aumento di atraco cu di repente a lanta cabes atrobe. Aki no ta e lugar pa habri discusion tocante aumento si of no, sino mas bien pensa riba e mecanismonan di defensa cu nos tin como comunidad pa no elimina, pero si mantene tendencianan negativo bao control. Pa esey nos no mester pensa mes ora den mas uniform riba caya, sino kico nos mes por haci pa mehora e situacion, talvez no inmediatamente pero si a mas largo plazo. Kico ta loke nos por haci pa percura cu menos hoben ta termina riba caya cu e pensamento cu agredi o hasta mata un otro persona no ta nada asina grandi, ‘den un rato bo ta hacie.’ Unda cosnan a bay robes cu hopi hende ta mira e situacion actual como menos faborable, cu e impresion cu algo a bay malo den e educacion cu hopi di nos hobennan ta haya.

Hopi di nos grandinan ta mustra riba e falta di control social cu tin den nos comunidad, den famia cu no ta asina uni mas, te na barionan cu no tin e relacion familiar mas, unda tin mas y mas un mix completo di poblacion original Arubano y un parti grandi cu no ta naci aki, unda e ‘sense of community’ a bira hopi menos. Esey sigur ta berdad, pero e no ta mas cu un mero observacion. Nos no por pone e oloshi cana bay patras y e unico ruta disponible ta nos dilanti.

Y ta aki nos ta sinti un falta grandi: ki dia nos ta sinta hunto anto pensa realmente kico nos kier pa futuro? Y si nos sa acaso kico nos kier, unda tabatin expresion di tal plan o idea? Kico ta e Aruba cu nos kier biba aden? Nos ta core e riesgo cu nos ta keda pega den e lamento di loke Aruba no ta mas y nunca mas lo bira atrobe tampoco. Y si e discusion para ey, nos a keda debe nos mes e contesta: y desde awe, kico? Esey ta e sentimento cu nos ta haya di e poco plannan desaroya te awor, manera e Plan di Crisis Social, cu ta pa algun aña so… Y despues, kico e rumbo ta?