(AP) – Si bo pasa na drive-thru di Arby’s na Merca na Los Angeles, tin e posibilidad cu bo lo por ta papiando cu Tori, e inteligencia artificial cu ta un assistent di vos cu por tuma bo pedido y manda esaki na e cushina.

“E no ta baha cu AO, ni yama cu e ta malo” Air Siddiqi a bisa, ken su famia ta e personanan cu a instala e tecnologia aki na Arby’s su franquisia e aña aki na Ontario, California. “E no por bira malo y haya coronavirus. E confiansa cu bo por pone riba dje ta grandi.”

E pandemia no solamente a menasa e salud di varios Merica ora cu el a cuminsa den aña 2020, sino cu tambe tin e posibilidad cu el a causa u menasa grandi di termino largo den hopi di e trabaonan. Enfrenta cu escasez di trahado y costonan di labor hopi mas halto, companianan a cuminsa automatisa e sector di servicio y e trabaonan cu eaki ta trese aden cu economistanan anteriormente a declara cu ta sigur, asumiendo cu machine no por facilmente provee e contacto humano cu nan tabata kere e clientenan lo demanda.

Experiencianan den pasado ta sugeri cu automatisacion eventualmente ta crea hopi mas trabao di loke nan ta kibra, pero cu tambe nan ta deshaci di varios trabaonan cu tiki rekisito di cual hopi trahadonan di baho recurso ta depende. Causando cu golpinan por surgi den e economia di Merca y nan lo por ta severo.

Si no tabata pa e pandemia, Siddiqi no lo a pensa di inverti den tecnologia nobo cu por deshaci di empleadonan existente y algun cliente. Pero e proceso a bay hopi trankil y sin complicacion segun Siddiqi, ken ta comenta “basicamente tin mester di menos hende, pero e personanan aki awo ta trahando den cushina of den otro areanan.”

Idealmente, automatisacion por lansa e empleadonan den trabaonan cu ta hopi mas miho y hopi mas interesante, pero solamente bao di condicion cu nan por ricibi e training tecnico necesario, segun Johannes Moenius, un economista na University of Redlands. Aunke e ta tumando luga aworaki, e no ta moviendo suficientemente lihe.

Den e pio di e casonan, un clase henter di trabaonan di servicio cu a ser crea ora cu produccion a cuminsa lansa mas automatisacion aworaki ta den hopi riesgo. “E robotnan a scapa di e sector di produccion y a drenta un sector hopi mas grandi di servicio,” e ta bisa. “Mi tabatin e creencia cu trabaonan di contacto tabata sigur, pero mi tabata ekiboca. Mi a keda hopi sorprendi.”

Mehoracion den e tecnologia di robot aworaki ta permiti e mashinnan haci cualkier trabao cu anteriormente tabata rekeri di persona, manera traha mansa di pizza, transporta articulonan di hospital, inspecciona producto, surti producto. E pandemia a acelera e adopcion di e robotnan aki. Robot, pesar di tur cos, no por bira malo ni tampoco plama malesa. Ni tampoco ta pidi dia off pa lidia cu emergencianan inespera, of cuido di algun yiu.

Economstanan na International Monetary Fund a haya cu e ultimo pandemianan a encurasha negoshinan pa inverti den mashin den maneranan cu por aumenta productividad, pero tambe deshaci di trabaonan cu no ta rekeri di hopi habilidad. “Nos resultadonan ta sugeri cu e preocupacion di e aumento di robot den e pandemia di COVID-19 ta hustifica,” nan a skirbi den un reportahe haci na januari.

E consecuencianan por cai casi completamente riba e hende muhenan di menos educacion cu na un manera desproporcional ta ocupa e trabaonan di baho pa medio rango cu ta exponi na automatisacion, y na infeccionnan viral. E trabaonan aki ta inclui trahadonan di benta di paña den tienda, assistentnan administrativo, cahero, ayudo den hospitalnan y e personanan cu ta cuida e hendenan malo y di edad avansa.

Dunadornan di trabao ta emociona pa cuminsa cu automatisacion y trece e mashinnan aki. Un encuesta aña pasa haci pa World Economic Forum a haya cu 43% di companianan a plania di reduci nan empleadonan como resultado di tecnologia nobo. Desde e di dos kwartaal di 2020, negoshinan su inversion den ekipo a crece cu 26% , mas di dos biaha mas lihe cu e economia.

Restaurantnan ta entre e negoshinan cu hopi mas visiblemente ta adoptando e robotnan. Den fin di augustus por ehempel e franquisia di salada Sweetngreen a anuncia cu nan lo cumpra e root Spyce, cu ta un robot disena pa traha den cushina, ken por cushina vegetal y granonan y te hast mescla nan den un comchi.

No ta solamente robot tampoco, servicionan cu ta traha a base di programa y inteligencia artificial den e sector di servicio tambe ta aumentando. Starbucks a cuminsa automatisa e trabao tras di escena cual ta di mantene control riba e inventario. Hopi otro tienda tambe a cuminsa cu un sistema automatisa di cobra bo mes pa medio di cierto mashin den e tienda.

Scott Lawton, CEO di Bartaco, cual ta un franquisia di restaurant basa na Virginia, tabatin problema den temporada pasa pa contrata empleado pa traha na su restaurant durante nan reapertura den e pandemia.

Pa e motibo aki, el a dicidi di traha sin e empleadonan aki. Cu e ayudo di un compania cu ta traha programa, su compania a desaroya un sistema di pidi cuminda online y cu un proceso di pago cu e clientenan por haci pa via di nan dispositivo mobil. Aworaki, e personanan cu bin come solamente mester scan un barcode na centro di e mesa y nan lo ricibi un menu, y asina por pidi e cuminda sin tin mester di warda pa un waiter. Empleadonan ta trece e cuminda na nan mesa, ora nan caba di come, nan ta paga via di e dispositivo mobil y nan por bay.

E innovacion aki a kita trabao for di hopi empleado, pero e empleadonan no necesariamente ta sufriendo pa causa di esaki, pa motibo cu cada sucursal di Bartaco, di cual tin 21, tin casi 8 manager assistent, casi e dobbel di e total prome cu e pandemia. Hopi waiternan anterior, awo nan ta cana rond di mesa pa mesa pa sigura cu tur cos ta bayendo bon y ninun cliente tin problema cu e sistema. Nan ta ser paga un salario cu ta cuminsa na 55,000 dollar pa aña, na luga di un salario cu ta paga pa ora.

Aworaki e tip ta ser comparti cu tur e trahadonan, incluyendo esunnan cu ta laba e tayonan, beker, etc, kendenan awor ta ser paga 20 dollar of mas pa ora, cual ta hopi mas halto di loke nan tabata ser paga prome cu e pandemia. “Nos no tin e escasez di labor cu boso ta mira den noticia,” Lawton a bisa.