Conseho di ministro di Reino a reuni tocante e propuesta pa un ‘aanwijzing’ pa gobierno di Aruba. Ta warda e reaccion di e gobierno insular pa dicidi den proximo reunion di Reino si Aruba ta haya un instruccion pa ahusta presupuesto 2022. Esey ta significa cu gobierno di Aruba tin un oportunidad ainda pa dicidi si ta cambia e presupuesto aproba segun deseo di gobierno di Hulanda/Reino. Si no implementa e cambionan, lo por dicidi pa duna un instruccion pa forza e cambio di presupuesto.

Nos ta anticipa cu esey no ta bay sucede. Si gobierno di Aruba tabatin intencion di cumpli cu e deseonan Hulandes, anto nan lo a haci esey caba. Pero for di declaracion di nos Promer Ministro mes por a comprende cu a keda cierto desacuerdo cu CAft, y gobierno Hulandes. Y e desacuerdo ey finalmente no tin otro solucion cu un instruccion di Reino pa adapta presupuesto. E declaracion di ayera di secretario di estado Hulandes no a laga espacio pa duda; ta spera di Aruba pa haci esey, aunke gran parti di aña a bay caba. Esaki pasobra ta importante, mirando e posicion financiero di Aruba, pa cuminza mas pronto posible cu e trayecto di corta gasto. Si e idea tabata cu tur e tardanza lo a pone nos den 2023 promer cu e medidanan di austerizacion lo a cuminza haya efecto, anto e idea ey a resulta eroneo. Hulanda no a cambia di posicion encuanto e medidanan cu mester tuma na 2022 y 2023 pa yega mas pronto cu ta posible na un situacion unda por cuminza spaar placa y cuminza atende e problema serio di e debe publico. Si no haci nada, e aumento di interes na nivel global lo haci cu Aruba ta bay paga hopi mas na interes, loke lo come placa cu ta necesario pa otro asunto cu gobierno di Aruba mester atende. Como tal, e meta di un presupuesto cu un surplus na 2023 ta keda firme, y tur cos cu no ta corta na 2022, lo corta na 2023…

Gobierno di Aruba no ta comparti e pensamento Hulandes tocante urgencia di e debe, pasobra tranquilamente nan a keda defende e idea di mantene deficit cada aña te cu 2025, aumentando e debe total cu alrededor di 500 miyon florin… E plan ey a topa cu resistencia fuerte Hulandes y no ta keda nada otro cu cumpli adaptando presupuesto via parlamento riba propio iniciativa, o lo mira e Hulandesnan bin hacie nan mes, via e decreto real di instruccion. Manera comenta na otro ocasion caba, gobierno lo prefera pa e Hulandesnanbin hacie…

E condicionnan den cual lo mester tuma e medidanan a bira mas grave ainda, compara cu un situacion unda tempran den aña ya caba lo a cuminza introduci e medidanan necesario. Pero gobierno tabata ‘in denial’ ainda y lo a kere cu por convence tanto CAft como Hulanda cu nan plan di haci mas debe lo tabatin sentido. Como agravante extra tin e asunto di no introduccion di BTW, loke ta haci cu pa otro aña entrada di gobierno lo ta hopi menos, si no haci nada. Aumento anuncia di BBO lo trece alrededor di 100 miyon florin extra aden pa compensa esey, si aumenta BBO cu 1,5%. Asina mes lo keda un buraco ainda den presupuesto 2023 di alrededor di 150 miyon florin, pa cual lo mester busca un solucion ainda. Y riba esey ta bin tur medida cu e aña aki no ta bay tin tanto efecto, cu lo sigui core na 2023, aumentando e seriedad di e medidanan pa tuma e aña ey. Den e contexto aki, ta casi sigur cu pa otro aña debolbe e empleado publico y semi-publico e restante 7,6% di nan salario recorta lo ta imposible.

Mientras tanto mester observa cu no tin un claridad kico ta bay pasa cu e lista di 13 recomendacion di CAft. Ta parce logico cu den e deliberacionnan te awor Hulanda lo a mustra cierto flexibilidad riba cierto asunto, pero ta keda algun punto fuerte unda probablemente no lo tin flexibilidad. Esey ta por ehemplo e 60 miyon florin cu mester corta den gasto di cuido di salud, unda e medidanan acorda, e lista positivo di medicamento mas e ‘eigen bijdrage’ no a mira accion, cu consecuencia cu lo mester corta otro caminda pa por cumpli cu esey.

Nos por imagina kico lo ta e scenario politico local ora e situacion yega asina leu. E reaccion di gobierno por predeci caba, di protesta total, pero otro ta con oposicion ta bay reacciona. Den e dianan aki e partidonan opositor ta parce di a yega mas cerca otro, entre otro den un denuncia contra gobierno pa mal gobernacion, pero no ta toca e instruccion pendiente, unda dificilmente nan lo por tin algo di aporta. Pa cuminza e partido opositor grandi no tin nada cu remotamente ta parce credibilidad y autoridad moral, ya cu nan ta e responsable principal pa e actual situacion financiero. Ademas, e partido te awe no ta distancia moralmente di e hecho cu nan cuna e produci te awor tres ministro acusa di criminalidad na e nivel mas halto. No ta bisa esaki pa defende e actual gobierno, pasobra e situacion intolerable di nepotismo y faboritismo ta bon conoci. En todo caso, e tardanza den tuma medida, sea intencional of no, no a yuda pasobra e medidanan ta na caminda… Hulanda a mustra pacenshi, pero no a cambia di strategia…