editorial 2_15_1.jpg

Den e simannan cu a pasa varios biaha nos ta tende e opinion cu e cambionan den nos Codigo Civil, incluso esunnan relaciona cu mas derecho pa pareha di mesun sexo, ta algo cu ta parti di un desaroyo general pafo di nos pais, y cu dificilmente nos por of mester desea di purba detene e desaroyonan aki. Esey por tin algo di berdad aden. Tambe na paisnan cu un poblacion parcialmente ultra conservador manera Merca nos ta mira un cierto avance den direccion di reconoce e derechonan aki. Naturalmente no tur hende ta di acuerdo y na tur e paisnan cu a pasa pa amplia e derechonan aki, sigur tabatin un bon parti di e poblacion cu no tabata di acuerdo cu e cambionan aki a tuma luga. Semper e proceso democratico ta encera cu tin cierto parti di e poblacion cu no ta mira nan punto di bista honra den legislacion. Ley simplemente no por complace tur hende y ta yega momento cu cierto di nos lo mester biba cu regla cu no ta cuadra cu nos conviccion personal. Basta cu e reglanan imponi ta cuadra cu loke mayoria ta sostene.

Den e debate andando e partidonan den parlamento ta haya nan cu e dilema aki. Acepta regla nobo cu ta encera reconoce derecho civil na pareha di mesun sexo lo laga e gruponan cu pa motibo religioso of conviccion personal ta rechasa esaki, desapunta, loke posiblemente por tin consecuencia electoral otro aña. Para henter e mecanismo cu a pone den movemento caba via e cambionan den Codigo Civil lo laga e persona y gruponan cu ta boga pa igualdad di derecho pa individuo cu otro orientacion sexual na caya, cu mesun consecuencia. Esaki significa cu e partidonan mester haci un sondeo y scoge pa e solucion cu a primera bista ta duna menos daño electoral? Esey por ta un metodo, pero no ta trata solamente di conta posibel voto di gana o perde. Den henter e proceso aki a bin dilanti un di e aspectonan mas scur di gobernacion den e trinta aña cu nos gobierno propio autonomo: falta di transparencia! El a bin dilanti  den e asunto discuti aki, pero e ta bolbe den practicamente tur tema importante cu ta bin den parlamento. Y nos ta mira nos parlamentarionan, di banda di gobierno o oposicion, keha y reclama encuanto esaki? No, y ta parce cu e no tin tanto relevancia pa ningun. Un resumen di e acontecimentonan di ultimo tempo.

Den e asunto di cambio di ley pa inclui all-inclusive, ministro ta nenga redondamente di duna parlamento un documento, riba cual e mes ta bisa cu el a basa e cambio di ley. Aki e ta viola constitucion y kico ta e reaccion di parlamento? Ta baha cabes y ta laga e asunto asina. A pasa un ley, cu por tin repercusion grandi pa turismo,  sin cu parlamento a mira e documento clave aki.

Nos ta bay haya proximamente un of algun ley pa trata den parlamento encuanto e traspaso di e refineria pa Pais Aruba, y e acuerdo di lease cu Citgo Aruba Holding LLC, no esun di Houston, mientras ningun hende a haya un pida papel pa mira. Pero tanto fraccion di gobierno como oposicion ta contento y ta gaba nan papel den logra haya un upgrader di crudo na luga di e refineria cu tabatin. Tur hende contento mientras ningun sa kico ta e sacrificio o perhuicio cu Aruba ta bay sufri den futuro pa a logra e acuerdo aki. Parlamento mas oro ta bay aproba e leynan aki sin ningun dia a mira un pida papel di e acuerdonan mes? Esaki ta e balor real cu transparencia tin pa nos parlamento, fraccion gubernamental y oposicion por igual?

Trece derecho fundamental pa cierto gruponan den nos leynan ta factibel semper y cuando e ta sucede di un forma habri y transparente, y ta basa riba un mayoria di comunidad cu ta sostene esaki. No manera a sucede awor via porta patras den un amienda cu no ta ni carga apoyo di fraccion di gobierno.

Pakico awor tin hende cu ta pone enfasis riba e hecho cu nos mester sigui e trendnan mundial den gobernacion y acepta novedad pasobra ‘esey ta e trend mundial’. Por cierto ta e trend mundial tambe cu transparencia den gobernacion y transparencia den sector priva ta dos aspecto masha importante den henter mundo, unda cu Aruba conscientemente ta kedando atras y ta trata su ciudadano manera mucha chikito den e sentido di “ay e pobernan, miho nan no sa…”. Unda nos leynan riba ‘good governance’ y ‘good corporate governance’ a keda? Dicon nunca nos ta tende un politico den parlamento papia di e temanan aki?

Si no ta pa e introduccion obligatorio di ley di supervision financiero, ni cuenta anual di e companianan estatal, “di pueblo nan ta, toch?”, nos ta haya pa mira. Si nos kier ta un pais moderno, al dia cu su maneho, esey ta bon, pero duna nos e documentonan pa nos mes lesa!