Ministro encarga cu transporte y comunicacion a anuncia cu ta tuma paso contra e uso descontrola di vehiculo di tereno. Ta bira tempo, nos por bisa. Ta pa basta tempo caba ta observa e fenomeno turistico aki, cu tin su consecuencianan pa nos naturalesa, y pa nos propio hendenan. Esnan cu tin e dicha di biba unda e aparatonan aki no ta pasa, sigur tambe lo ta topa cu e caravana di vehiculo regularmente, dunando nan preferencia na rotonde, como gesto di bon ciudadano, cordial manera nos himno ta bisa. E turistanan mester bay di Aruba cu e impresion cu nos ta bon hende y generoso, y esey mester keda asina… sin cu nos ta exagera.

Sin embargo, nos no por degrada te na un destino turistico unda tur cos cu na otro lugar bo no por haci, aki na Aruba si por… Nos ta hopi tolerante cu diferente forma di comportamento cu na otro pais, y sigur na Merca, no ta tolera. Por ehemplo, cuanto biaha nos no ta mira local y turista pareu ta anda cu bebida den auto? Bay purba esey na Merca… Asina tambe cu e vehiculonan di tur tereno, cu na Merca y varios pais no por ni subi caya. Awor, e permiso pa core riba caminda pavimenta no ta tanto e problema, aunke nos por puntra nos mes pakico ta permiti uso di vehiculo cu ta haci tanto boroto, un so caba, corda binti di nan hunto.

Pero e destruccion ta tuma lugar den e areanan di naturalesa, unda practicamente nos no tin un control adecua, ademas di e problemanan cu nan ta ocasiona riba e camindanan di tera pafo di Parke Arikok, unda tin hopi hende ta biba cu mester soporta e molester di e gruponan aki. Mester bisa si cu e destruccion ey no ta pica exclusivo di e vehiculonan aki, pero cu ta sucede tambe grandemente cu nos mes hendenan como destructor, tambe cu cualkier SUV 4×4, por ehemplo. E destruccion cu a tuma lugar den e santo blanco panort di Faro no ta trabao exclusivo di turista. Ni tampoco e subida nobo cu a traha na e sero di Faro, cu ta totalmente innecesario. Bon Dia Aruba a publica recientemente riba esaki como ehemplo di destruccion cu ta tuma lugar sin ningun consecuencia. Den e area controla pa Parke Arikok tambe nos por bisa cu e destruccion no ta algo solamente di turista, ni tampoco di e vehiculonan di tur tereno.

Cu tur esaki, nos ta yega na e conclusion cu nos mester cuminsa pensa riba regla cu ta conta pa un y tur, y cu no ta limita na area paden o pafo di Parke Arikok. Ademas cu mester trata di regla cu no ta conta solamente pa e daño cu un vehiculo por haci. Den tur e añanan cu regularmente cierto ciudadanonan consciente ta tuma curashi pa mustra riba e problemanan di destruccion di naturalesa, por ehemplo pa rosamento total di tereno di construccion, sin tuma na cuenta cu bien por a salba parti di e vegetacion natural, cu tur e animalnan cu ta biba eyden. Kico a logra den tur e añanan aki cu combati e ciudadanonan, y empresanan local tambe, cu ta haya ta bon pa benta nan desperdicio den mondi envez di hiba esaki unda e mester ta? Unda e medidanan a keda contra explotacion di tereno priva pa crea dump ilegal riba henter e isla? Esey sigur no ta trabao di turista…

Por ta cu nos ta asina tolerante cu e negoshi di huur vehiculo di tur tereno pasobra nos ta tolerante, en realidad demasiado tolerante, den tur cos. Nos ta ‘One Happy Island’ na prome lugar pa nos mes, dunando tur hende e libertad maximo pa haci loke nan ta desea, y ta sinti nos mes fastioso ora bin resulta cu e libertad cu esun ta tuma pa su mes ta toca negativamente na interes di otro ciudadano? Si tin un cos cu nos tur, en todo caso hopi di nos a siña na cas o na scol, ta cu bo libertad ta caba unda esun di otro ta cuminsa. Y den esey tambe nos mester tuma na cuenta cu, ya cu nos ta cu 120.000 hende riba un espacio chikito, tene cuenta cu otro hende a bira algo absolutamente necesario. Y ora nos como ciudadano no ta logra sali di nos interesnan contrario, ta p’esey cada cuatro aña nos ta eligi nos representacion pa na nos nomber impone e reglanan necesario pa nos por biba den harmonia. Y, unda ta impone regla, nan ta conta pa e bishitante tambe. Nos no mester tene miedo cu e turista ta keda sin bin si Aruba bira un lugar ordena. Y si acaso nos perde algun cliente cu no ta gusta Aruba mas pasobra nos ta bira demasiado ordena pa nan, esey ta e clientenan cu nos por afford perde.

Kico ta nos speransa anto? Cu gobierno ta tuma e ocasion aki pa no bin cu regla pa e vehiculonan aki so, sino pa crea un maneho completo di naturalesa, cu atencion tambe pa conservacion di paisahe, prohibicion di mineria, etc. Si ta di turismo nos mester biba, mester corda cu mañanan tambe nan mester yega. Turismo ta mas cu conta camber so.