Den nos edicion di ayera tabatin un articulo interesante encuanto un posible futuro di Universidad di Aruba como centro di educacion universitario regional. Den e entrevista cu tabata base di e articulo a mustra riba diferente posibilidad pa expande e facilidadnan cu tin pa crea un base mas amplio di oportunidad, loke por ta un aporte tambe na diversificacion di actividad economico riba tereno di educacion. Ta mustra corectamente riba e existencia di dos universidad medico cu ta ofrece e promer fase di estudio medico, despues di cual e studantenan ta continua nan estudio na otro pais di nan escogencia. Ta mustra tambe riba e posibilidadnan di amplia e paquete actual di estudio cu e universidad ta ofrece y no ta keda sin presenta tambe un di e obstaculonan principal pa atrae studiante di exterior, esta e escasez grandi di vivienda adecua pa e grupo aki, den e situacion problematico general di escasez di vivienda pa henter nos poblacion.

Si na mes momento nos tira un vista riba e panorama general unda Aruba ta buscando opcion pa diversifica economia, nos por conclui cu no ta tempo perdi pa dedica atencion mas profundamente na e tema aki, sin conclusion di antemano si por o no por. Tin dos tipo di pregunta clave: uno tocante viabilidad como proyecto di educacion, tanto den su aspecto local como internacional/regional; y e viabilidad como proyecto economico cu ta contribui na diversificacion di economia.

Un di e promer exigencianan ta pa haya sa exctamente kico ta propone, ki tipo di enseñanza avanza, den ki idioma y orienta riba cual paisnan den region? Nos por mira caba na e universidadnan medico cu nan no ta ofrece educacion medico completo, probablemente pasobra esey lo exigi un infrastructura hopi mas completo y costoso. Ademas esey ta trece e necesidad cune di e competencia na nivel regional y internacional cu universidadnan na otro pais cu tin nan infrastructura y reputacion estableci caba pa decada, si no ta siglo. E motibo pakico nos tin e universidadnan medico aki ta pasobra nan ta ofrece e fase inicial di un estudio universitario na un isla cu segun nos bida no ta barata, pero cu ta resulta bastante mas barata pa e studiantenan cu opta pa haci henter nan estudio na por ehemplo Merca, unda e costo di univesridad ta hopi mas halto. Asina nan por conserva parti di nan recurso pa studia haciendo e promer parti na Aruba. Talvez e modelo ey ta aplicable pa otro estudio universitario, aunke lo ta recomendable pa limita esaki na un proyecto so, talvez un carera di turismo?

Diversifica economia cu actividad di educacion

Nos tin como custumber di acerca e tema di diversificacion economico di manera sumamente critico, mirando e cantidad di proyecto fracasa cu nos a experimenta den e ultimo decadanan aki. Tin hopi factor adverso cu ta hunga un papel, cu si no tuma nan na cuenta desde promer momento, un resultado positivo ta bira por lo menos hopi dificil caba. Na promer lugar mester considera un universidad como algo excepcional den un comunidad, y economia, di algo mas di 100.000 persona. Mester considera di tur manera cu mayoria di estudio universitario cu nos economia ta requeri, den sector priva y publico, no por tuma lugar localmente y esnan cu ta bay haci esey lo mester bay den exterior. No mester mira esey como algo negativo pasobra e experiencia di biba den un otro ambiente por resulta di sumo importancia pa e desaroyo personal, literalmente e ta expande bo horizonte. Despues mester considera e inversion cu un proyecto asina ta exigi. Inmediatamente ta mira den direccion di gobierno, cu naturalmente tin un sinfin di asunto pa atende, tanto dentro di enseñanza como en general.

Regularmente nos sa critica e hecho cu gobierno no ta destina suficiente recurso na enseñanza, segun e normanan internacional; e conocido 6% di GDP cu nunca nos ta logra. Nos no tin un vista riba posible participacion den inversion di partner den exterior, cu por aporta na inversion. En todo caso, si gobierno mester evalua si ta inverti den un proyecto asina, lo ta logico segun nos opinion cu e mehoracion di enseñanza basico y secundario mester haya prioridad, pa un motibo pertinente: e nivel actual ta asina pesimo, cu esey tin efecto negativo te den e nivel di e studiantenan cu mester sigui un estudio avanza despues. Si usa e recursonan limita pa ofrece un mehoracion modesto na enseñanza universitario, a logra algo pa un grupo chikito so. Inversion den mehora enseñanza basico lo tin un efecto hopi mas amplio y general pa enseñanza secundario y avanza.

Pero ban mantene optimismo suponiendo cu lo tin recurso pa inverti den un proyecto di un centro regional di educacion avanza, asina mes ta keda algun pregunta critico. Por ehemplo, cu e universidad actual mes no ta briya cu nan transparencia pa loke ta nan operacion, y sigur no den sentido financiero. Cuanto realmente nos ta inverti den nos universidad actualmente y kico nos ta haya pa esey? Nos por atrae studiante di exterior pasobra nos ta carga un gran parti di e gastonan di e instituto? Tin un motibo pakico studia den exterior ta asina caro… Esakinan ta pregunta cu lo mester haya contesta, sigur si e idea ta pa organiza un universidad di manera profesional, cu e meta pa converti esaki den un actividad economico cu ta trece divisa aden pa nos pais y no cu nos ta perde placa subsidiando studiante di exterior. Pues aki tambe e famoso ‘transparencia’ no mester keda na palabra so. Publica cuenta anual lo ta un bon inicio.