Riba e tema ‘ombudsman’ tambe ta reina un silencio. Un poco straño si tur tres fraccion tabata di acuerdo cu e proyecto di ley y tabata mustra satisfaccion encuanto e perspectiva pa tin pronto un ley bao di cual e ciudadano ta haya mas posibilidad pa comunica cu gobernacion. Y apela si e ta kere cu no a trata su persona manera por spera di un bon administracion publico.

Pero, manera bisa caba, a bira keto y nos no ta ni bay puntra kico a pasa. Ta tarea di esunnan envolvi pa informa nos ta kico ta tardando asina hopi. Por ta cu finalmente e parti financiero no a keda cla? Ta como tres aña pasa cu tabata existi un hubilo entre e parlamentarionan di e diferente partidonan cu ‘awor si’ Aruba ta bay haya e institucion asina importante aki. Al fin y al cabo, den e caso aki tambe, Aruba ta e “Johnny come lately” den Reino, cu no tin esaki ainda.

Manera cu ta e caso tambe cu ley di financiamento di partido politico, den pasado ley di curatela pa adicto di droga, ley riba cas di cuido pa anciano, etc. Ta parce cu na Curaçao, tur cos ta sucede dies aña prome… Y no bisa cu no ta berdad, pasobra nos a caba di mira riba internet e comentario di un politico local un par di aña pasa, cu ta comenta riba un biahe di exploracion cu nan a haci na Curaçao, pa pone nan mes na altura di kico tur e ta encera. Nos ta cita:”a forma parti di e delegacion di parlamento di Aruba pa Corsou pa asina nos haya informacion riba e funcionamento di e ombudsman/defensor di pueblo di Corsou cu ta existi 10 aña caba cu experiencianan sumamente positivo na defensa di nos pueblo.”

Nos tabata papiando maart 2014. Nos ta tres aña mas leu y… nada. Anto comprende bon, esaki ta cos ‘sumamente urgente’… pa nos pueblo! Asina fantastico nos sistema legislativo ta, cu hasta ora tur hende ta di acuerdo, cos ta tarda añanan. Anto comprende bon tambe, cu ta nan tabata gaba e cos aki asina hopi. Di nos banda nos ta kere cu tin bastante cos di drecha den e concepto cu e partidonan a traha. Por cierto na november 2015 caba nos editorial a duna un comentario extenso riba e ley aki.

Un di e aspectonan cu nos a critica tabata cu ta pretende di forma un trio ilustre, consistiendo di presidente di Corte di Husticia, presidente di Conseho Consultivo y presidente di Contraloria General. So far, so good. Pero e tres personanan aki, cu indudablemente lo ser considera pa nos tur como integro y intachabel, no por nombra e ombudsman, y su homologo pa hubentud. No, nan mester duna parlamento tres candidato cu nan ta considera apto, anto e ora e mayoria gubernamental por bay haci fiesta cu esaki… fantastico! Increibel cu e partidonan mester a sinta kibra cabes asina largo pa finalmente aparece cu algo asina mediocre, pa no uza otro palabra. Esey no tabata tur. E ley tin un bunita ‘valve di siguridad’ politico aden. Si e mayoria den parlamento no gusta actuacion di e ombudsman, nan por obstaculisa su nombramento pa e di dos periodo. Mientras tanto nan ta nombra un reemplasante cu no mester pasa e screening pisa cu e ombudsman mester pasa aden. Si parlamento keda sin renombra e ombudsman, nan por tranca tur cos, por lo menos pa e periodo di gobernacion cu tal mayoria ta domina parlamento. E hecho cu tur fraccion tabata di acuerdo ta significa cu hasta den nombramento di hende cu supuestamente ta intachabel y integro, nan no ta confia e tres funcionarionan halto di nos sistema pa nan mes nombra e ombudsman di biaha, eligiendo for di e tres candidato cu nan ta haya pa evalua.

Y nan no por bisa cu nos sistema no conoce e forma aki. Den nos ley encuanto eleccion ta presidente di Corte di Husticia ta nombra e presidente di Conseho Electoral, y presidente di Contraloria General ta nombra e vice-presidente. Dicon tanto aña pasa tabata normal pa pone e escogencia den man di hende di prestigio cu no ta den politica, pa garantisa integridad, anto awendia e politico di turno ta haya ta bon cu ta e mester dicidi den tur cos? Esaki ta unda nos sistema di ‘checks and balances’ cu no ta funciona gran cos, ta suheto na un proceso di erosion politico silencioso, cu ta desarma e instrumento cu ta presenta na pueblo cu tanto pompa, prome cu e cuminsa funciona. Pasobra manera cu e ta diseña actualmente, ningun persona no por bira ombudsman sin tin e ‘visto bueno’ di nos prome ministro.

Anto nos por a mira den caso di nombramento di gobernador caba, unda e tabata mag propone solamente, con den nos cara el a pretende di usurpa henter e nombramento aki. Ta con lo ta ora e tin e ultimo palabra den nombramento di un ombudsman, e pober mester cuminsa pa percura cu e tin carnet berde prome cu e solicita. Ta ken tin gana ainda?