Recientemente Minister di Economia, Comunicacion y Desaroyo Sostenible, Geoffrey Wever hunto cu e Economisch Bureau Amsterdam a presenta e resultado di e estudio ‘Vacation home rentals and carrying capacity: Economic effects of vacation home rentals and policy options’ na publico y stakeholders.

Vacation Rentals Professionals of Aruba (VRPA) ta un di e stakeholders di e industria aki y den un entrevista cu Alex Cybul di VRPA, e ta splica como profesional di e industria aki su pensamento tocante e estudio aki.

Cybul a splica cu nan ta aplaudi e iniciativa di Minister Wever pa tuma e tempo pa haci investigacion ariba un topico asina importante. Mi ta kere e ta un industria cu ta creciendo, mi ta kere cu e iniciativa ta importante y mi ta kere e ta algo pa aprecia pasobra nos mester tin conocemento,” el a bisa.

Pa loke ta e rapport y presentacion, Cybul a expresa cu nan tabata un poco desapunta. El a splica cu den nan opinion e tabata basa ariba hopi suposicion y cu no tabatin suficiente evidencia pa trece algun idea di politica y no tabatin hecho.

El a splica cu den pasado a pasa cu hende ta comenta cu vacation rentals no ta paga impuesto. El a ratifica cu esaki no ta corecto. El a sigui splica cu hopi di e companianan profesional ta paga impuesto y VRPA ta purba educa mas hende posible, pero nan ta wak online cu si tin hopi propiedad cu no ta cumpli cu por ehemplo impuesto .

Cybul a remarca cu e aña aki a aumenta e impuesto di 9.5% pa 12.5%, pero den e ultimo añanan no a haci nada pa purba haci cu mas hende ta cumpli cu e normanan aki pa asina mas placa por drenta di e hendenan cu no ta paga en bes di aumenta e tarifa pa esnan cu si ta cumpli y paga pa hopi tempo caba.

Como organisacion, el a enfatisa cu nan miembronan ta cumpli cu tur e normanan aki y den caso cu algun miembro no ta cumpli cu, por ehemplo pago di impuesto, nan no ta acepta nan como miembro di nan organisacion.

E estudio ta indica cu vacation home rentals no ta paga tarifa comercial pa loke ta trata servicio publico, entre otro awa y coriente. Cybul a indica cu esaki ta berdad, pero di otro banda el a remarca cu ta hopi dificil pa haci cambio di un unidad residencial pa uno comercial ora cu ta trata un cas regular.

“Esey ta algo cu mester adresa y e liña cu tin pa por haci e tipo di cambionan asina ta hacie hopi dificil y tin hopi manera, y esaki ta un di nan, cu no ta inclui beneficio pa e industria directamente,” el a bisa.

Aña pasa VRPA a presenta un estudio ariba e impacto di vacation home rentals na Aruba. E organisacion a bay Merca pa busca un economista cu ta specialisa den e industria di vacation rentals y cu a yega di haci rapport full rond mundo. Pa e organisacion e tabata hopi importante pa haya un hende cu tin experiencia cu e industria y no solamente scoge un persona cu ta un bon economista, pero cu probablemente no tin e experiencia den e industria.

E expertonan a realisa e estudio y a remarca cu e trickle down effect den 2021 tabata 480 miyon di dollar. Den e ultimo dos aña vacation home rentals a aumenta hopi na Aruba y segun Cybul ta sigura, e ta un industria cu ta trece pa Aruba 1 biyon di florin pa aña. “Esey ta mas cu e industria di turismo crucero y e ta un pida hopi significante di placa y tambe un pida grandi di empleo,” el a indica.

“E no ta solamente e manager di e propiedad, no solamente e doño cu ta beneficia, pero ekiponan di limpiesa, hardinero, e companianan di pool, tanto esunnan cu ta construi e pool como esunnan cu ta haci pool limpi tin mas trabao cu nunca. Tambe tin chefnan cu ta bay e casnan. Nos tin biaha instructornan di yoga of masahista cu ta bay na e casnan. Tin hopi oportunidad,” el a agrega.

Cybul ta enfatisa cu tur esaki ta contribui grandemente na economia local di Aruba, ya cu e turistanan ta sali y gasta na lugarnan local.

El a duna como ehemplo cu seis aña pasa turistanan no tabata frecuenta luganan manera Urataka, Huchada, Bright Bakery, Arepados, entre otro, pero aworaki, e turistanan conoce e lugarnan aki.

“Mi no ta bisa cu e ta full di turista, pero bo ta wak un par cada biaha cu bo bay. E no ta comun cu un persona cu ta keda na un hotel ta bay come desayuno na Bright Bakery, e ta e persona cu ta buscando e experiencia autentico, e persona cu ta keda na un cas pa sinti como un local, pa tin un experiencia diferente,” el a subraya.

Pa loke ta e pensamento cu pa motibo di vacation home rentals, e oferta di vivienda a disminui pa local na Aruba y cu pa motibo di esaki tambe e prijs di viveenda disponible a aumenta hopi. Cybul ta remarca cu den su pensamento esaki ta dos diferente topico.

El a splica cu uno ta cu tin un problema di vivienda pa añas caba. E ta indica cu e ta biba na Aruba pa mas di 30 aña y desde cu e por corda e unico casnan social of proyecto di casnan accesible cu a wordo realisa den ultimo 25 aña ta esun na Bushiri.

El a sigui splica cu prijs di construccion den e ultimo 10 añanan a aumenta probablemente 50%. El a recorda cu algun aña atras hendenan tabata construi un cas pa entre 1000 y 1500 florin pa vierkante meter, pero aworaki e ta imposible pa construi bao di 2500 florin.

Cybul a señala tambe cu real estate nunca a baha na Aruba, mas bien semper el a keda subi y obviamente despues di Covid a bin un aumento halto, pero a bin un aumento tambe den costo di bida, costo di tur cos y esaki ta inclui construccion.

El a remarca cu desde cu tin mas demanda pa cumpra cas na Aruba, e prijsnan a subi, pero tambe mi ta kere cu mayoria di e vacation rentals ta den areanan manera Noord, Malmok, Esmeralda, Ruby, cu ta ser considera no accesible pa localnan cumpra

Cybul a menciona tambe cu tin aumento den proyectonan di construccion di hotel na Aruba y esaki kiermen cu ta bay tin mester di miles di empleado cu mester bin Aruba y no tin vivienda pa nan, locual e ta señala no ta sostenible.

“Mi ta scucha minister ta papia di sostenibilidad, pero nos industria ta menos intensivo y menos enfoca den trabao, den e sentido cu no mester di tanto empleado pa por handle un cantidad di cas. Bo ta wak hotelnan ta busca pa empleado y tin un escasez di empleado y nan ta bay tin mester di trece hende di afo y mi no ta sigur con nan ta bay maneha esey,” el a destaca.

Den e estudio realisa pa Economische Bureau Amsterdam, nan ta menciona cu 89% di e propiedadnan ta di local, esaki, Cybul a enfatisa, ta algo hopi importante pasobra esey kiermen cu nan ta dunando back na e economia local.

Por ultimo el a indica cu e no ta di acuerdo cu loke e estudio ta bisa cu mayoria di e finanzas no ta realisa localmente. “Mi ta kere cu banconan ta preocupa cu e posibilidad di mal politica, pasobra en realidad si tin cuater mil cas cu ta vacation rentals y 60% tin un hipoteca, con e casnan ey ta paga nan hipoteca si nan tabata depende di entrada di e casnan,” el a cuestiona.

Cybul a subraya cu den su opinion nan no a tuma hopi cas den consideracion y cu nan no ta tumando hechonan. Ademas di esaki, e no ta di acuerdo cu nan a compara Aruba cu paisnan cu no ta comparable den e estudio aki.

“Mi ta kere nan no a haci un bon trabao, e ta un opinion hopi personal, pero mi ta kere pa gobierno duna un compania un tarea asina importante y algo cu tanto local ta biba di dje, e no ta positivo,” el a finalisa.