editorial 2_26.jpg

Kico ta berdad, kico no ta?

Ultimamente nos ta mira varios articulo aparece den prensa, unda politico(nan) ta purba proba nan punto di bista cu material estadistico. Naturalmente cu den e debate aki ta trata di proba ta ken a o ta goberna miho, segun cu e cifranan ta mustra cu economia a mehora o empeora. Den e seccion aki nos tambe ta haci uzo di bastante dato estadistico, semper cu mencion di e fuente, di manera cu e lector cu ta duda di nos interpretacion di e cifranan por bay na e fuente y forma su mes opinion. 

Pero bolbiendo na e tema di cifra, kico realmente por bisa di e situacion economico/financiero di e ultimo dos periodo di gobernacion, esun di 2001 pa 2009, y esun di fin di 2009 te awe? Ta posibel compara e periodonan aki cu otro, sin haya critica di tal o cual banda cu bo ta practicando faboritismo politico? Nos a observa cu recientemente a sali comparacion di con economia a crece y cu cuanto porciento durante cual periodo. Pa cuminsa, no ta duna un splicacion cla si ta trata di crecemento di GDP nominal o real, loke ta haci basta diferencia caba. En corto, nominal ta e crecemento den florin sin tuma na cuenta e inflacion den e periodo ey; crecemento real ta kitando e inflacion. Nos ta observa tambe cu ta simplemente conta tur e añanan cu economia a crece cu un cierto porcentahe hunto, pa gaba cu a logra pa economia crece cu tanto porciento. Pero, e añanan memey unda cu economia a cay, ken su responsabilidad esey ta? Pasobra no por ta asina cu bo ta conta tur aña positivo hunto, y gaba cu esaki ta bo logro como gobierno, anto e aña cu economia a bay atras, ta responsabilidad di ken? Bo no por simplemente atribui tur exito na bo gobernacion, y ignora tur cos negativo pasobra esey lo ta consecuencia di… mala suerte?

Mirando tur esaki, ta posibel pa mantene un posicion mas obhetivo posibel, pero tumando na cuenta cu cierto cifranan, aunke e cifra mes no ta obheto di discusion, por ser interpreta di diferente manera, o por ser liga cu diferente factor cu lo a causa e cambio faborabel o desfaborabel den un cierto parametro. Kico anto ta recomendabel den un situacion asina?

Pa cuminsa, nos mester por ta sigur cu cifranan duna pa cierto institucion cu nos ta considera autoridad riba nan tereno, ta cuadra cu berdad. Esaki ta por ehemplo cifranan presenta pa Banco Central di Aruba y Oficina Central di Estadistica, pa menciona algun. Pa por tin e confianza ey, e institucionnan mester por opera bao di un dirigencia no politico, cu no ta baha cabes pa influencia y mucho menos menasa di banda di esunnan den gobernacion na e momento ey. Cu politica ta keda politica y cu semper lo busca influencia e institucionnan aki, ta berdad, pero no ta motibo pa ‘habri man laga bay’, pasobra una bes nos mester purba biba cu cifranan cu no ta confiabel mas, nos tur, independientemente nos preferencia politico, ta moviendo den scuridad. Ademas nos lo luci malo como pais ora cu nos ta entrega na comunidad internacional cifranan, cu pa tratado internacional nos mester entrega, cu no ta confiabel y lo bira conoci cu nos pais no ta capaz di duna cifra confiabel, anto nos tin un problema grandi acerca. Nos por diferencia di opinion, pero mester para fuerte pa estadistica confiabel y na tempo, independientemente ken ta gobernando.