editorial 2_15_1.jpg

Aunke nos por pensa cu tratamento di presupuesto ta un asunto di rutina, unda cu gobierno y su parlamentarionan ta haci loke nan kier di tur manera, e por ta interesante. Den e siman cu a pasa, actuacion di nos ministro encarga cu Infrastructura a trece poco aspecto dilanti, cu ta tira un luz skerpi riba funcionamento di e ministro y e departamentonan cu e ta dirigi.

E expresion cu mas a capta nos atencion ta cu e ministro a declara cu den e seis aña cu e ta sinta pa dirigi Infrastructura, apenas seis cien tereno erfpacht a keda otorga. E ministro no a specifica mas aleu si ta trata solamente tereno pa vivienda, o cu esaki ta encera tur tereno emiti como erfpacht. En todo caso e ministro ta argumenta a base di esaki, cu dificilmente por acusa su persona di ta ‘haci fiesta’ cu tereno propiedad di Aruba. Naturalmente e cantidad aki ta sorprendente, mirando e cantidad di permiso pidi y otorga pa traha cas, pero tocante esey djis aki mas detaye. Nos ta desea di indica aki, cu e ‘fiesta’ no ta sinta den e cantidad di tereno otorga, e por ta tambe den e manera con e proceso ta bay y ta ken ta haya, y ken no.

Pa keda na e ehemplo di e tereno, en principio otorga na Balashi: esaki ta yama hopi pregunta. Con por ta cu un persona cu ta bisa cu e ta un di e ‘beneficial owner’ nan di e empresa na Balashi 69, ta haya un trato preferencial asina. En bes di duna su acuerdo, e ministro mester a laga contesta e persona cu nan lo evalua, a su debido tempo, e peticion oficial di e empresa, traves di su representante legal cu ta su director cu ta registra na Camara di Comercio. Ta dificil pa nos kere cu e ministro no ta na altura di e hecho cu e ‘beneficial owner’ aki  no tin ningun autoridad pa den asuntonan oficial haci peticion na nomber di e compania. Por lo tanto su ‘toezegging’ tambe no bal e papel cu e ta skirbi ariba. Esey significa tambe cu henter e defensa di e ministro tocante su screenmento tampoco no significa nada, pasobra pa e empresa haya of no haya tereno e ‘handel en wandel’ di e persona en cuestion no ta un criterio primordial. Aki e ministro ta comete e enormidad di otorga un tereno na un compania pasobra el a haya carta di otro persona! Increibel! Con tal cu ta mehora laga screenmento den man di profesional. Despues di tur e comentarionan tocante e asunto aki nos por ta sigur cu e ministro den un proximo bida lo no cualifica pa trabao na Servicio di Siguridad (Veiligheidsdienst).

Ban bolbe na e asunto di e otorgamento di tereno. E cifra di 600 emision di erfpacht ta dificil pa kere y pakico? Pasobra den e seis aña entre 2009 y 2014, segun dato di Banco Central, cu  a wordo haya di e departamentonan di e ministro, a emiti 5128 permiso pa construccion, di cual 2806 tabata pa vivienda. E resto tabata pa apartamento (254) y edificio y tienda (153) y pa extension/renobacion. Teniendo cuenta cu mayoria di tereno na Aruba ta erfpacht y no propiedad, un parti grandi di loke ta haya permiso pa construi cas nobo ta riba tereno erfpacht. Si nos bisa cu solamente 100 pa aña a keda otorga – un pa cada dos dia di trabao –  esaki ta yama pregunta tocante status di e otro terenonan cu a haya permiso pa construi.

Di otro banda, si nos tuma palabra di e ministro como berdad, esaki ta significa cu ta birando hopi dificil pa otorga mas tereno, pasobra tereno di gobierno a bira asina scars. Si esey ta asina, anto pakico no ta duna e mal noticia aki na e mas di dies mil persona cu ta wardando riba tratamento di nan peticion pa tereno pa traha cas? Si ta asina cu nos no tin dies mil tereno mas pa otorga, no ta e ministro mester papia? De paso e ministro por splica con ta bay atende tur e casonan na un manera husto, segun fecha di entrega? Lo ta bon pa e ministro comprende cu comunidad no tin nada na un ministro cu prome ta actua den secreto, y despues e mes ta bin afo cu revelacion cu ta laga un monton di pregunta, y esey principalmente pa loke ta su maneho mirando e situacion aki.

Y ya cu nos ta atendiendo e asunto di tereno aki, lo ta bon pa e ministro duna cuenta tambe di e casonan di benta di tereno door di yiu di tera na stranhero, practicamente mes ora cu nan haya nan tereno pasa na notario. Ta bon pa e ministro duna dato oficial di cuanto caso tin di erfpacht cu a pasa den man di otro hende, kico ta e maneho encuanto esaki y kico efectivamente ta haciendo pa preveni e practica aki. E ministro, cu su revelacion, manera bisa, a haya mas cos di splica.