Nos por a mira e ultimo dianan reaccion fuerte riba e publicacion den e medio aki di propaganda publico pa evento di pelea di gay. E ta un actividad prohibi pa ley, y sin embargo hopi ciudadano ‘respeta’ y hasta varios miembro di cuerpo policial, ta ignora e propio Algemene Politieverordening (APV) den esaki. Tampoco tin un maneho corespondiente pa contraresta e tendencia di organiza pelea di gay, tambe pasobra e ta bay acompaña pa wega di placa y, ora cos bay for di man, cu violencia y su consecuencianan. E ta tambe un actividad facil pa detecta pasobra e ta tuma lugar den un sitio permanente bon conoci pa comunidad.

E problema ta cu, desde e prohibicion tanto aña pasa e actitud ‘suave’ di autoridadnan hudicial durante varios decada a yuda crea un ambiente, den cual esnan cu ta haya cu esaki ‘mester por’, tin un aparente razon na nan banda pasobra autoridad no ta actua y hasta un parti ta participa na e actividad. Esey ta haci e pregunta surgi: Nos tin un situacion unda ley a bira obsoleto, pasobra e no ta refleha mas loke comunidad den mayoria ta pensa, esta cu lo tin un mayoria cu ta haya cu e tipo di diversion aki ta permisible? O nos mester constata cu mayoria di pueblo ainda ta na fabor di mantene ley y mester preveni e actividad aki, pasobra e mayoria ta haya cu ta trata di maltrato di animal y por lo tanto, mescos den otro caso di maltrato di animal, ta inaceptable den un comunidad cu ta yama su mes civiliza?

Ta parce nos cu ta dificil pa mantene e opinion cu e situacion actual ta satisfactorio: ley ta prohibi di un banda y autoridadnan ta ‘look the other way’… Talvez entre nan tin cu hasta ta pensa cu ‘hende no mester maha tanto’ den e tipo di situacion aki: ‘biba laga biba’. Esey en todo caso no ta conta pa e pober animalnan… Di tur manera, si ta pensa cu e actividad aki ta permisible, anto lo mester cambia ley pa kita e prohibicion. Lo ta ridiculo pa keda cu e actual situacion asina.

Henter e asunto aki ta pone nos corda riba un fenomeno similar, unda si te awe ta acepta cu uso di animal bibo ta inaceptable. Esey ta e tradicion di Dera Gay, unda den pasado tabata sacrifica un animal bibo, cu tur consecuencia pa e animal si e persona bailando dal e animal den su cabez. Tin te awe famia na Aruba cu di antaño no conoce ni ta participa na e tradicion di Dera Gay, pasobra e tempo aya caba nan antepasadonan tabata haya esey maltrato di animal y no tabata kier sa nada di e crueldad aki.

Por cierto cu e ehemplo aki a bin dilanti den un conferencia den añanan nobenta, cu a duna bida na e famoso rapport ‘Calidad’ – cu lamentablemente nunca a mira implementacion, unda e debate a tuma un rumbo straño, ora a toca e tema di integridad y e mandatario cu a tuma iniciativa pa e rapport, a declara cu ta bao presion Hulandes ta maneha henter e asunto aki di integridad. Un persona den sala a contesta, refiriendo na e caso di Dera Gay, cu tanto decada pasa nos antepasadonan cu a protesta contra e crueldadnan di e evento tradicional no a haci esaki bao di presion Hulandes, sino cu ta nan propio sinti di loke ta bon y malo a bisa nan pa distancia di e actividad cruel ey. Tur hende supuestamente mester tin pa nan mes e capacidad di huzga kico ta bon y kico ta malo. E mensahe na e politico tabata anto: “Bo mester tende di otro, bo mes no por usa bo tino y consenshi pa dicidi pa bo mes kico ta integridad?”

Si tanto aña pasa nos tabatin caba mandatario cu no sa di unda integridad mester bin – di paden – ta parce cu desde e tempo ey cos no a drecha, al contrario, nos a mira un deterioro moral tuma lugar, te cu awendia nos tin e situacion di varios caso di crimen organiza den top di gobernacion, cu e propio mandatarionan como ‘mob boss’. Den e sentido aki e caso awor di pelea di gay no ta un asunto isola; e tin tur cos di haci cu e mentalidad cu ta parce di a bira mayoritario, cu ley t’ey pa dobla na bo fabor. Y como agravante esnan yama pa duna ehemplo ta e promernan pa faya den e tarea ey. E mesun tolerancia cu a permiti pa hopi aña tin pelea di gay mientras nos tur sa, nos por haya tambe den tolerancia di por ehemplo core auto burachi. E ta algo asina acepta cu probablemente pesey polis no ta controla den fin di siman pasobra nos ta core e riesgo di manece sin gobierno dialuna. Ta den hopi caso polis silenciosamente ta yuda e persona yega cas sano y salvo, envez di pone drumi na warda y persiguie pa e delito cometi. Pasobra aki nos no ta papia di un simple infraccion (overtreding) sino di un delito (misdrijf). Hopi di nos lo bisa “Ay, pero ta djis un par di bitter el a dal”… E ta tolerable te dia e mata un di bo famia, anto e tono ta cambia… En todo caso, nos ta bay cambia e ley o e tradicion di maltrata animal…?