Tin hopi atencion pa e tension entre Merca y Venezuela y eventual efecto pa e islanan Hulandes den cercania. Asina Secretario di Estado pa Asuntonan di Reino Eddie van Marum a bisa durante su conferencia di prensa mensual. E encuentro cu prensa a tuma luga e mesun momento cu na Aruba a sinti zonidonan cu tabata indica ehercicionan militar na Paraguana, cu ta hopi cerca di Aruba.
E ta obvio cu tin momentonan di tension entre Merca y Venezuela cu por tin su repercusion pa e islanan Hulandes den Caribe. E pregunta na Van Marum tabata si e como e coordinador ta hala atencion na su coleganan di gabinete Hulandes riba e problematica aki. Van Marum a bisa cu e no mester haci mucho, pasobra tur tin hopi atencion pa e problema. “Nos a palabra un bon liña di comunicacion cu e islanan. Ministerio di Asuntonan Exterior y Ministerio di Defensa ta comunica directamente cu dirigentenan di e paisnan. Nos ta tuma e situacion hopi na serio y ta percura cu tin bon informacion ta yega na instancianan.”
MKB kredieten
Un bon noticia ta cu mientrastanto Hulanda a amplia e sistema di garantia pa prestamonan cu ta stimula negoshinan chikito y medio pa e resto di Reino Hulandes den Caribe tambe. Manera ta conoci, Eddie van Marum durante su bishita na Aruba na Augustus ultimo a bisa cu Hulanda ta cla pa yuda desaroyo economico door di stimula comerciantenan chikito y mediano pa inverti mas. Un di e retonan pa inversionistanan ta e financiamento necesario. Consequentemente, Hulanda a bay de acuerdo pa e asina yama BMKB regeling (Borgstelling Midden en Klein Bedrijf) cu ta brinda empresarionan local e oportunidad pa logra financiamento mas facil na banconan danki na un fondo di garantia. “Empresaria chikito y mediano ta e curazon di economia y cualkier estorbo cu por kita pa e empresarionan lo yuda na desaroyo, y ta locual nos kier sostene.” Van Marum a pidi instancianan financiero manera banconan na Aruba pa bira parti di e areglo aki.
E Secretario di Estado a sigura cu locual e kier ta pa Aruba y e otro islanan bira mas resiliente riba tereno economico, finanzas publico, bon gobernacion y reformanan di enseñansa, salud publico y estado di derecho (red. puntonan di e Landspakket). Esey ta e enfoke.
Tanten e areglo ta vigente, y ta cuestion di cooperacion di banconan pa berdad yuda empresarionan cuminza cu nan negoshinan. “Sigur pa loke ta proyectonan cu nos ta trahando den comun pa siguridad di cuminda,” Eddie van Marum a sigui splica, cu tur enfoke riba amplia empresaria riba e islanan.
Prome Minister di Aruba Mike Eman tambe tabata presente na e Conseho di Minister na momento cu a trata e carta di Tweede Kamer riba proposicion di ley di Reino, Rijkswet Koninkrijksgeschillen, cu a keda presenta pa Aruba. E Secretario di Estado demisionario a bisa cu e tabata un placer di por tabatin Prome Minister Mike Eman presente, despues di a pasa un dia completo den su compania.
E proposicion awor ta bayendo Raad van State, cu ta e organo di conseho mas halto di Reino, y Tweede Kamer por trata e proposicion unicamente na momento cu e representante di Aruba duna su reaccion riba e proposicion. Asina Van Marum a splica.
Conseho di Minister di Reino tambe a trata cooperacion riba nivel di Duane cu Peru, pa hunto bringa fraude. Tambe a discuti riba e participacion di tur e paisnan den Reino Hulandes den e siguiente reunionnan di Fondo Monetario Internacional, IMF y Banco Mundial, esta World Bank. “Reino Hulandes ta pone hopi atencion na e necesidadnan specifico di Corsou, St. Maarten y Aruba, cu mescos cu tur estado di isla chikito ta confronta retonan singular y unico, relaciona cu entre otro cambio di clima.” Van Marum a bisa cu e hecho cu e paisnan aki, ta estado chikito di isla cu economianan habri, nan ta mas vulnerable ainda pa cualkier cambio of turbulencia den economia global
CFT y costo medico na Corsou
E secretario di estado demisionario a bisa cu Conseho di Minister di Reino tambe a trata e relatonan di Colegio Supervision Financiero, CFT y CAFT pa e prome mita aña di 2025, cu ta reportahe regular di actividadnan desplega, segun Van Marum.
Un di e puntonan cu tabatin hopi pregunta tabata e preocupacion cu tin na Corsou pa e situacion di cuido medico y e conclusion di CFT riba e realidad penoso. E gastonan di cuido na Corsou ta mucho halto, unda 15 porciento di e presupuesto di pais ta bay pa cuido y e cifra aki unicamente ta aumentando.
Segun van Marum, ta keda responsabilidad di Gobierno di Corsou como pais autonomo pa atende cu e problema señala. “Pero Hulanda como Gobierno di Reino semper lo por mira con por yuda si berdad e mester yega na un punto peligroso,” Van Marum a splica.
Riba e pregunta si Gobierno di Reino, of den e caso aki, Secretario di Estado mes ta duna balor na un rapport manera esun di CFT riba un situacion cu ta afecta henter un comunidad, el a sigura. “Pero e ta na e dirigentenan (di e islanan) pa tambe tuma e rapport na serio y mira kico mester ta e siguiente pasonan basa riba e recomendacionnan. Nan mester percura cu entre otro ta percura cu e presupuestonan ta na ordo, cu mester percura pa traha mas facilidad di cuido. Ta e Gobierno di e pais mester percura pa tur esakinan. Y si Gobierno (di Corsou den e caso aki) ta keda pega y mester ayudo, “semper por acerca Gobierno di Reino pa sosten. Pero ta Gobiernonan di e paisnan mester purba soluciona nan mesun problema, y si mester por pidi Gobierno di Reino cu ta tuma e preguntanan hopi na serio.”
Mester bisa cu tabata na 2020 cu Gobierno di Reino a exigi reformanan den e presupuestonan di cuido na Aruba pa por a ricibi sosten di likides. Un exigencia tabata reduccion di 60 miyon na gasto.