E no ta facil pa traha den dia y despues bay scol anochi. Reginald ‘Reggie’ Havertong, Director Adhunto di Openbaar Avond Beroepsonderwijs Aruba, OABA miho conoci como scol di ofishi di anochi, sa cu e trayecto di traha y bay scol anochi ta un desafio grandi.
OABA ta cla pa expande su programa, pero no prome cu solidifica e trayectonan educativo den un forma cu ta haci nan mas accesibel. Manera ta conoci, OABA a bin na luga di Avondleergangen cu tabata brinda scol di anochi cuater, te hasta cinco anochi pa siman. Pero a nota cu e peso ta hopi y a adapta e programanan pa tres anochi pa siman. Di e forma aki, e studiantenan por haci nan huiswerk sin mucho problema y hasta tin un tiki calidad di bida.
“Pa ora yega cas despues di les ya ta 10or di anochi y no ta bay drumi na ora. Na Hulanda tambe a ripara cu mas anochi pone di scol, mas hende ta perde di e lesnan,” Havertong a splica.
OABA tambe di dos anochi, cu ta e programa Beroepsbegeleidend Leerweg, cu ta 20 porciento teoria y e 40 porciento di e les ta na pia di trabou. “Tur e studiantenan cu drenta awor, nos ta pone na trabou. Nos ta contento cu Setar, cu a caba di tuma basta studiante di nos. Protec ta super, Rotec, CAS. Nos tin basta compania cu ta kere den e concepto aki pasobra nan tambe tin problema pa haya trahado,” Director di OABA Carlos Martinus a bisa Bon Dia Aruba.
Di EBP pa EPI
Tur e lesnan ta tuma luga actualmente na edificio di EPB Hato, pero Carlos Martinus ta spera di por muda y brinda e programanan na edificio di EPI. E motibo ta simpel. “Accesibilidad. Na e momento aki, un hende cu ta bin di San Nicolas cu bus, mester paga 11 florin pa yega, tres biaha pa siman.
Y nan no ta esun economicamente mas fuerte. Y anochi, no tin transporte cu ta sali aki di EPB. Pa yega EPI, ta un bus so mester tuma cu ta seis florin y anochi tin bus ta pasa tambe pa bay San Nicolas.” Es mas, Martinus ta convenci cu e ubicacion actual na EPB ta stroba hopi pa sigui e programanan, netamente pa motibo di e dificultad den transporte.
Website di OABA, www.oaba.aw ta ilustra e programanan cu tin, pero locual no tin menciona ainda ta trayectonan mas cortico dirigi na necesidad den comunidad, manera tecnico di Bicicleta y cuido. “E cuater companianan grandi cu ta bende bicicleta a acerca nos, y nos ta bayendo basta bon cu esey.” Martinus ta bisa cu e mercado na Aruba ta limita den sentido cu mayoria bicicleta ta pa uso deportivo of recreativo, pero mester di monteur pa diferente reparacion. “E ta keda un ofishi. Mi ta spera cu pa fin di aňa nos por cuminsa cu un programa di certificado.”
Pa loke ta e programa educativo ‘Cuido’ cu ta na nivel dos (similar cu diploma di EPB) esaki lo brinda capacitacion na personanan cu kier of ta traha na centronan di cuido pa adulto mayor y/of pa mucha chikito. “Nos mester di nan. Awor aki nos tin e poder pa traha riba e programa. Si nos no haci nada, lo tin un falta grandi.” Pa tal motibo ta den deliberacion cu SABA pa hinca e programa aki den otro. Pa loke ta e centronan di cuido pa mucha mescos. “Tin hopi caminda pa cana. Nos kier bay tur. Mi ta spera pa ora cu aňa bolter nos por traha riba esakinan.”
KIA
Otro proyecto cu ta den tapara ta pa OABA ofrece programanan educativo na KIA, pa e detenidonan kendenan ta pidi nan mes pa por haya enseñansa pa nan por haya trabou despues. “Hopi di e grupo no tin ningun diploma,” Reggie Havertong a bisa.
“Nos lo duna un tiki di tur cos, for di man na obra, un tiki di electro y otro. E intencion ta pa nos cuminsa brinda e enseñansa aki na Januari proximo.” Martinus a bisa cu el a keda asombra pa e interes grandi pa e lesnan. “Nos a entrevista como 70 detenido y tur kier participa. Pero, pica ta cu interes grandi asina y no tin personal pa duna e lesnan.” KIA mes a dicidi cu ta bay brinda e programa educativo di ofishi na esnan cu tin tres aňa caba deteni, pa ora cu nan sali nan por cuminsa funciona mesora.
Migrante
OABA ta habri pa tur hende cu ta registra na Aruba. A nota cu esnan cu ta participa den nivel uno, hopi ta migrante, mientras cu localnan ta e grupo mas grandi cu ta cuminsa cu nivel dos. “Pero tur ta bon bini. Y si cuminsa cu nivel uno, ta sigui pa e di dos cu nos. Pero nan mester tin nan papel si, specialmente pa motibo di e stage,” Director Carlos Martinus ta enfatisa.
OABA kier yuda personanan cu ta mara na permiso y kier sigui e programanan, pero nan mester cumpli cu condicionnan. Particularmente pasobra den pasado a mal usa carta di scol di ofishi pa haya nan permiso. Awor un carta di participacion na e programa por Sali unicamente despues di seis siman di participacion activo. “Pakico seis siman? Pa nan gusta y nan mes kier keda. E ta traha. Ami ta bisa nan cu nos kier haci nan ‘adicto di enseñansa.’”
Martinus mientrastanto ta explorando posibilidad pa expande e programanan di OABA cu cooperacion di e instituto di ofishi di Colombia, CENA. CENA ta ofrece 4 mil curso digital cu Martinus kier ofrece na esnan di habla Spaño, pa percura cu idioma no ta problema. “Si nos logra, lo mi tene anochinan informativo pa henter e comunidad habla Hispana, pa nan por inscribi y asina nan registra y sigui e cursonan aki.” Locual ta stroba esey awor ta tempo y hende, pero ya a cuminsa papia cu Minister. “E ora nos por haci algo pa nan. Pasobra si no, e Hulandes ta keda stroba nan,” ta locual Director di OABA a splica.
                


