
(AFP) — Dinamarca a bisa dialuna cu lo yama e embahador di Merca despues cu Presidente Donald Trump a nombra un enviado special pa Groenlandia, kende inmediatamente a bisa cu e teritorio autonomo Danes mester bira “un parti di Merca”.
Desde cu el a bolbe na e Cas Blanco na januari, Trump repetidamente a bisa cu Merca mester e isla arctico rico den recurso pa motibonan di seguridad, y e no a rechasa posibilidad di usa forsa pa sigura control riba dje.
Riba diadomingo, Trump a nombra Gobernador di Louisiana Jeff Landry como enviado special pa Groenlandia.
Minister di Exterior Danes Lars Lokke Rasmussen a bisa dialuna cu e tabata “profundamente rabia” cu e paso ey y a adverti Washington pa respeta soberania di Dinamarca, cu e Union Europeo despues ta expresa su “solidaridad completo”.
Den un publicacion riba su plataforma di social media Truth Social, Trump a bisa cu Landry ta compronde “con esencial Groenlandia ta pa nos seguridad nacional, y lo promove fuertemente interesnan di nos pais pa e seguridad, proteccion y sobrevivencia di nos aliadonan, y di hecho, di e mundo”.
Landry a responde directamente na Trump den un publicacion riba X: “Ta un honor sirbi bo den e posicion boluntario aki pa haci Groenlandia bira un parti di Merca.”
Rasmussen a bisa television TV2 cu e nombramento y e declaracionnan tabata “totalmente inaceptabel” y cu su ministerio lo yama e embahador Mericano den e dianan binidero “pa haya un splicacion”.
“Mientras cu nos tin un reino den Dinamarca cu ta consisti di Dinamarca, e Islanan Faroe y Groenlandia, nos no por acepta cu tin esnan cu ta mina nos soberania,” el a bisa.
Prome minister di Groenlandia Jens-Frederik Nielsen y Prome ministerDanes Mette Frederiksen a bisa den un declaracion hunto: “Bo no por anexa un otro pais. Nos ta spera respet pa nos integridad teritorial comun.”
Den un publicacion riba Facebook dirigi na Groenlandesnan, Nielsen a bisa cu e nombramento di un enviado special no a cambia nada pa e pueblo. “Nos mes lo determina nos futuro. Groenlandia ta nos pais,” el a skirbi, agregando: “Groenlandia ta pertenece na Groenlandesnan.”
Presidenta di Comision Europeo Ursula von der Leyen y Presidente di Conseho Europeo Antonio Costa a enfatisa riba social media cu integridad teritorial y soberania ta “principionan fundamental di derecho internacional”.
“E principionan aki ta esencial no solamente pa e Union Europeo, sino pa nacionnan riba mundo. Nos ta na solidaridad completo cu Dinamarca y e pueblo di Groenlandia,” nan a skirbi riba X.
“Mustra respet”
Mayor parti di e 57.000 habitantenan di Groenlandia kier bira independiente di Dinamarca, pero no kier bira parti di Merca, segun un encuesta di opinion na januari.
Lidernan di Dinamarca y Groenlandia repetidamente a insisti cu e isla grandi no ta na benta y cu e mes lo dicidi su propio futuro.
Rasmussen a bisa cu e nombramento ta confirma interes continuo Mericano den Groenlandia. “Sinembargo, nos ta insisti cu tur hende — incluyendo Merca — mester mustra respet pa integridad teritorial di Reino di Dinamarca,” el a bisa den un declaracion manda na AFP.
Merca ta kere cu Groenlandia, cu ta situa entre Nort America y Europa, por dun’e un bentaha economico riba rivalnan den region Arctico. E isla tin mineralnan di tera raro cu no a ser usa y por bira un actor clave mientras ijs polar y camindanan nobo di transporte maritimo ta sali.
E posicion geografico di Groenlandia tambe ta pon’e riba e ruta mas cortico pa misilnan entre Rusia y Merca.
Merca tin su base militar Pituffik na Groenlandia y a habri un consulado na e isla na juni 2020.
Na augustus, Dinamarca a yama e encargado di negoshi Mericano despues cu al menos tres oficial Mericano cercano di Trump a ser mira na capital Nuuk tratando di saca con hende tabata sinti tocante profundisa relacionnan cu Merca.
Determinacion di Trump pa tuma control di Groenlandia a sorprende Dinamarca, un otro miembro di NATO cu a lucha hunto cu Merca den gueranan di Afghanistan y Irak.
Na januari, Copenhagen a anuncia un plan di dos biyon dollar pa fortalece su presencia militar den region Arctico.


