Bon Dia Aruba a constata cu algun scol no ta meld casonan di maltrato of abuso mas pasobra toch nan ta keda tranca, segun esunnan encarga cu e scolnan aki.

Den un combersacion cu un cabesante di un scol primario, e ta conta nos cu tin scol djis no ta meld casonan di maltrato of abuso. “Tin scolnan cu e ta wordo scondi y bisa cu tur cos ta bon”, e cabesante ta comenta na Bon Dia. E ta depende ken ta e cabesante y e guia interno di scol anto con esakinan ta traha hunto segun e cabesante ta sigui splica nos. “Bo guia interno ta hopi importante den esaki y abo como cabesante mester sa bon con e procedura ta.” E cabesante a bisa nos cu ya caba tabata tin varios reunion cu minister di enseñansa y lo tin mas na caminda den cuadro cu e tema aki y cosnan pa tene na cuenta cu ne. Un otro cabesante di scol ta bisa cu por ehempel e caso di Roshandroh y Eugene di aña pasa tambe tin di haber tambe cu negligencia di scol. “Bo no por bisa mi cu e mucha no a bin scol anto bo no sa”, e cabesante ta expresa.

Mester tin bon contacto
Un cabesante di scol primario ta splica nos cu por ehempel un scol por uza e metodo di WhatsApp chatgroup unda cu mesora por comunica cu docentenan cu ta trece algo dilanti, y pasa esaki na Bureau Leerplicht. “Mester tin un bon contact cu otro na scol. Cierto mucha cu tin un patronchi cu semper ta keda cas, bo mester por pone e scol na altura di esaki. E problema ta yega ora cu por ehempel un caso pega na Voogdijraad cu no por keda cla cu un rapport na tempo pa muchanan wordo saca for di cas”, e cabesante ta splica. Unda por ehempel por mira e mucha ta djis bin scol droga despues di fiesta of actividad di carnaval anto e no ta 100% den les. Y ta tarda hopi pa cosnan wordo haci pa yuda e mucha. E scol no por schors e mucha y tir’e riba caya, mester test e tur siman pa droga y mester purba hinca e mucha den un motivacion pa siña anto asina e situacion ta djis keda den un ciclo. “Hopi scol tambe ta fada y no ta meld mas pasobra no tin luga. E muchanan aki kisas mester bay un Imelda Hof of otro centro. Pues nan ta pensa pa kico cansa mi curpa ban djis lucha cu e mucha asina ki”, un docente ta comparti cu nos.

Mayornan cu ta falta respet
Otro cos cu ta sosode ta mayornan cu ta falta respet na e docente of te hasta menasa e docente. Tin mayornan cu ta hasta nenga di papia cu cabesante y bin e scol. Pasobra e mayor tin basta tempo sin paga schoolgeld, no ta busca rapport, no ta bin reunion y ta rabia cu e scol ta fastioso. “Pero ami no ta tapa pa docente. Ora cu tambe por ehempel un docente falta respet pa otro docente, mi ta pasa esaki over pa directiva. E directiva ta manda yama bo, papia cu bo, duna bo warning anto esaki ta bay den file. E ta depende na ki caso bo tin, bo ta haya bo carta riba bode y bo tin cu duna cuenta y nan ta bisa bo pa wak esaki no ripiti. Ami no ta hinca man den candela pa ningun hende.”

 

Josette Daal, SKOA

Maneho ‘veilige school’
Bon Dia a acerca directora di SKOA Josette Daal y puntr’e si ta asina cu SKOA a yega of ta tapa pa docentenan manera cu nos a tende un persona bisa na radio. “Tin leynan y nos ta mara na nan. Ora un maestro di scol solicita pa traha como maestro di scol, y e acuerdo cu e ta cera cu su doño di trabao, ta para den e acuerdo bon cla con e mester comporta su mes. Anto pa motibo di no tene su mes na ley e por hay’e den problema te hasta perde su trabao”, sra. Daal ta bisa.

E ta sigui bisa cu e parti negativo aki cu nos a tende no ta asina pasobra ley ta hunga un rol hopi grandi den e trabao. E structura cu tin di veilige school cu por ehempel si un docente señala algo y no sa precisamente ta kico, e melding ta tuma luga via interne begeleider y via trahado social. Anto e ora ey e melding ta tuma luga na Leerplicht y instancia externo cu ta sigui tuma e pasonan.

Esaki segun nos ta compronde for di algun docente como tambe mayornan, ta unda mayoria di biaha e problema ta encera pasobra e cosnan no ta sigui cana. Esaki ta un procedura cu Aruba ta uzando pa algun decada caba manera un tipo di guia di con pa atende cu ne, pero aparentemente falta hopi pa traha riba dje ainda segun sra. Daal mes a admiti. “E liñanan di melding ta hopi strak. Den e sistema di comportacion desviante depende e gravedad di e comportacion bo tin e sistema di schorsing. Tanten cu e mayornan mes ta di acuerdo. Tur esey ta wordo gemeld na inspectie van het onderwijs y funcionarionan di leerplicht. Pues e procedura ta hopi hopi strak.”

Disciplina consciente
Den scolnan di SKOA tur scol ta traha cu disciplina consciente, unda cu a duna varios tayer/curso caba riba dje segun sra. Daal. Esaki ta pa trata con bo ta anda cu hende, con pa papia cu otro y bo body language tambe entre mayor cu maestro, maestro cu mucha etc. Pa locual ta trata e maneho di meld: “Den scolnan di SKOA across the board bo ta mira resultadonan positivo a pesar di e trabaonan cu falta di haci ainda”, sra. Daal a conclui.