Curashi pa haci loke mester haci

Den e dianan aki nos ta custumbra di mira un cantidad di articulo aparece, den cual pa gran mayoria ta enfatisa e merito cu Betico tabatin pa percura pa Aruba haya su propio gobierno autonomo den Reino. Libra di e lasonan molestioso te na e momento ey cu e otro islanan, principalmente Curaçao, cu tabata eherce e papel di antaño como centro di gobernacion colonial. Y den cierto sentido tabata logico tambe cu e confrontacion lo tabata entre Aruba y Curaçao, mirando cu Aruba a desaroya di un isla di menor importancia entre e seis teritorionan, yegando na un comunidad industrialisa y desaroya di igual grado cu Curaçao, y no tabatin pakico acepta un papel di subordinacion den e constelacion Antiano.

Esey no tabata implica cu na ningun momento Aruba no tabata probecha di su posicion den gobierno central, unda na mas cu un ocasion e conflictonan entre e partidonan grandi na Curaçao tabata brinda oportunidad pa logra cierto beneficio pa Aruba. Pero esaki no tabata kita e deseo di gran parti di e poblacion pa por para riba nan mes pia y Betico tabata sa di capta esaki miho cu tur. Y esey hasta na un momento cu hopi ainda tabata kere den un futuro dentro di e Antias di seis. E lucha a cuminsa fuerte den añanan 70 y a culmina cu e decision, tempran den añanan 80 cu Aruba lo haya su Status Aparte. Tur esey nos por lesa den e cantidad di relato cu nos lo mira den e dianan aki, loke ta na su luga tambe.

Sin embargo, nos kier mustra riba un otro aspecto di e añanan ey. Esey ta e situacion economico di opresion, unda cu e anuncio di ceramento di e refineria a significa e golpi economico mas grandi cu Aruba a yega di sufri. Na caminda pa e transferencia di poder na e prome gobierno di Aruba dia 1 di januari 1986 e situacion economico, y tambe situacion financiero di gobierno di Aruba a bira desastroso. Cu e desempleo mas halto cu nos a yega di conoce, cu miles di hende bandonando e isla, en busca di un miho futuro, den su mayoria na Hulanda, no tabatin otro opcion cu tuma e medidanan cu mester a tuma, en todo caso, asina hopi tabata mira e situacion. E medidanan, cu a corta pisa den entrada di principalmente e funcionarionan publico, tabatin nan consecuencia. Eleccion na 1985 a bira fatal pa e partido lidera pa Betico, cu e consecuencia cu e mes lo no tabata e persona pa inaugura e periodo di autonomia como prome ministro presidente di Pais Aruba.

Na momento di e traspaso, ya caba e no tabata consciente di e acontecimentonan, producto di e accidente fatal e dia nochi ey. Pero, un lector di esaki por pensa, kico ta loke nos kier conta aki? E pregunta clave ta, pakico el a tuma e paso drastico ey, di interveni den cartera di e ciudadano, pa coregi rumbo financiero di e pais? E tabata sa toch, di antemano, cu esaki lo a resulta den un derota electoral? Di diferente persona den su alrededor nos a haya e impresion, cu e tabata sa y tabata tristo pasobra e tabata consciente den ki direccion esaki lo a bay. Sin embargo, hecho ta cu el a hacie. “You’re damned if you do, and you’re damned if you don’t”, e expresion ta bisa. Ta tuma curashi pa haci algo asina, cu e certeza grandi bo dilanti di unda e cos ey ta bay termina. Aunke e no tabata presente mas, su partido a sobrevivi e situacion aki y a bolbe como un di e dos partidonan grandi di Aruba, independiente di loke nos como individuo por pensa di e logronan, of no, di e partido, esey ta na cada un di nos pa opina. Loke ta menos agradabel, ta cu den e añanan despues nos no a mira e curashi aki mas den esunnan cu mester a dirigi e pais aki.

Mayoria di tema grandi cu a surgi despues, a termina den loke na Ingles yama ‘kicking the can down the road’, keda pusha e problema manda mas dilanti, na luga di tuma e toro na su cacho y haci loke mester haci. Esey por bisa por ehemplo di e problematica di embeyecemento y nos sistema di pension, cu pa añanan a keda sin wordo atendi te cu practicamente no tabata por mas. Y pio cu esey ainda, nos a mira den mas di trinta aña e problema di patronahe politico resulta den e nachtmerrie actual di e gastonan di personal, cu no ta resolvi ainda y tin hopi hende cu ta kere ainda cu e mero deseo pa e problema no t’ey, lo yuda pa e disparce.

Tur hende cu ta kere cu nos por sigui cu e sistema, cu a cambio di voto, tur yiu o sobrino mester por haya trabao na gobierno, pensa un biaha mas. Futuro di Aruba lo mester ta den man di e politico cu e curashi pa bisa no, y cu ta confronta e cancer di patronahe politico, no di esun cu ta kere den e caminda facil ey. Feliz celebracion di Dia di Betico.