Den nos column semanal tocante nos idioma nacional Papiamento e siman aki atencion pa un expresion di uso regular, di cual talvez nos no ta conoci cu su origen. Esey ta e expresion di aparente origen Spaño ‘tin di haber cu’. Na otro idioma nos conoce expresion similar, manera na Hulandes (‘het heeft te maken met’), o Ingles (‘it has to do with’), cu nos conoce na Papiamento tambe: ‘no tin nada di haci cu’. E straño ta cu e expresion na Papiamento, pronuncia y skirbi manera nos ta topa cune regularmente: ‘tin di haber cu’, no ta un expresion cu ta origina na Spaño, aunke riba su mes e verbo (haber) ta existi. Den e idioma ey ta bisa mas bien: ‘tiene que ver con’.

Ora nos sigui explora di unda posiblemente e expresion aki ta bin, nos ta topa den idioma Portugues cu e expresion: “tem a ver com”. Anteriormente na Portugues tambe tabata existi e expresion identico na esun den Spaño (‘tiene que ver con’ –‘tem que ver com’ ) pero den curso di tempo a bira ‘tem a ver com’. A proposito, dentro di e comunidadnan di habla Portugues mes tambe tabatin y tin confusion tocante e expresion ‘tem a ver’ y ‘tem a haver’. Ambos ta pronuncia identicamente, pero e promer ta loke nos ta tratando aki, y e ultimo ta significa “tin di haya/ricibi”. Conclusion: den ningun di e dos idiomanan aki, cu ta(bata) fuente pa nos Papiamento, e verbo haber/haver ta base pa nan expresion similar na esun discuti aki.

Awor e pregunta ta kico ta e formanan usa den nos Papiamento actual? Banda di cu hopi hende a custumbra usa y skirbi “tin di haber”, nos tin un presencia fuerte di Spaño, a traves di e parti importante di e poblacion cu ta di habla Hispano o descendiente directo di inmigrante Hispano, cu ta custumbra di bisa “no tin que ver”. Esaki nos ta tende tambe di persona cu den anterior generacionnan tabatin influencia di Spaño, y cu a keda cu e custumber ey. Nos relacion cu nos continente ta di tur tempo y ta dificil pa pone fecha di introduccion den Papiamento di cierto expresion.

En todo caso, den e Papiamento actual nos conoce varios manera pa usa e expresion aki, cu ta surgi di e diferente fuentenan cu nos tin. Asina nos ta bisa anto: “Esey no tin nada di haci cu”, cu ta bin, manera bisa anteriormente, aparentemente di Hulandes/Ingles: ‘Dat heeft niets te maken/niets van doen met’, of: “That has nothing to do with’.

Banda di esey e expresion manera trata aki riba: “Esey no tin nada que ver/nada di a ver/nada di haber” tin anto diferente fotrma. E ultimo aki, den su forma di skirbi, no ta parce nos e forma corecto pa skirbie, pero… nos ta biba den un pais liber y democratico. En todo caso esaki ta ilustra un biaha mas e diversidad di expresion cu nos Papiamento conoce, den cierto sentido. Aunke nos vocabulario en general por parce masha limita en comparacion cu idiomanan mas desaroya y practica pa miyones den paisnan grandi, nos ta probecha di otro banda di e confluencia di idioma na nos pais chikito pa incorpora – mas tanto inconscientemente – diferente forma di expresion di diferente fuente. Asina nos Papiamento por ta chikito, pero den cierto aspecto tin un riqueza inespera, compara cu otro idioma.