Directora di Aruba Tourism Authority (ATA), Ronella Tjin Asjoe-Croes, a yega di presenta algun escenario riba con Aruba lo cera nos industria turistico e aña aki compara cu aña pasa.

Escenario

Durante un conferencia di crisis team, el a laga sa cu escenario esun mas pio ta cu nos por cera aña cu un caida di 80% compara cu 2019. E otro escenario cu e ehecutivo di turismo ta kere cu nos ta mas cerca di dje ta, cu Aruba ta cera cu un caida entre 60% pa 70% pa fin di aña aki, compara cu 2019.

Haciendo un analisis di e ultimo escenario aki, nos por papia cu apesar di tur circunstancia debi na e situacion global y local di Covid, ainda Aruba lo por recupera kisas entre 30% pa 40% di locual nos isla a ricibi aña pasa, unda nos a conta cu e bunita cifra di un total di 1.1 miyon bishitante cu a bin cu avion. Sin inclui nos bishitantenan di turismo crucero.

Tjin Asjoe-Croes a indica cu tirando un bista riba e bishitantenan cu nos a ricibi entre juli y augustus, despues cu e lockdown a wordo lanta, den e dos lunanan aki patras di lomba, nos tabatin rond di un caida di 67% compara cu un aña prome. Cu e cifra porcentual aki nos ta entre un 60% pa 70% di caida compara cu aña 2019 cu ta e escenario mas alentador considerando e crisis cu nos ta pasando aden y cu ta afecta nos principal sector economico. “E meta ta pa nos yega mas cerca di un 60%. Esey ta e miho escenario cu nos ta presentando na e momento aki,” el a bisa.

E por ta un 80% tambe, pero interpretando e cifranan aki, directora di ATA ta prefera cu no lo ta mas cu un 60% of mas cerca cu ta posibel di e cifra aki. Esey ta nifica cu nos a recupera mas of menos un 40% di locual Aruba su turismo a mira na aña 2019. “Esey mester ta nos meta!,” segun Tjin Asjoe-Croes.

Perfil bishitante

Awor cu nos tin dos luna desde cu e medida di lockdown a wordo lanta, directora di ATA a mustra un perfil di e turistanan cu a bishita nos isla durante e periodo aki, y meymey di e pandemia aki.

Informacion obteni na luna di juli ta mustra cu Merca ta e mercado primario. Alrededor di un 88% di e bishitantenan a bin di e mercado Mericano. E di dos ta e mercado di Hulanda y di tres Alemania. Segun Tjin Asjoe-Croes e di tres mercado aki ta un cantidad mas chikito cu e dos prome cu a produci mas di nos bishitante na juli.

Ora cu nos ta referi na Merca, New York ta keda e mercado primario. Esaki tambe a keda refleha pa luna di augustus ultimo. “E lo keda hunga un papel hopi importante pa e temporada cu ta sigui,” el a declara.

Un 36% di e bishitantenan cu a bin na juli a keda den un hotel time share. Un 32% a keda den un hotel low rise y high rise. Mientras cu e resto (32%) a keda den otro tipo di acomodacion, entre nan apartamento, cas di huur, condominio. Algo hopi remarcabel, y e ta un tendencia cu ATA ta aplaudi ta, e bishitantenan aki ta kedando pa un periodo mas largo cu normal.

Ta asina cu normalmente esunnan cu ta bishita Aruba ta keda un promedio di 7 anochi. Na luna di juli hopi a opta pa extende nan bishita na Aruba. “Esey ta hopi positivo. Esey kiermen cu nan ta hopi satisfecho. Pero tambe cu nan a dicidi di keda mas largo…” E prolongacion aki ta nifica mas ingreso pa nos economia bastante golpia pa causa di e pandemia aki.

El a bisa cu e resultado con largo e bishitantenan a keda na juli, e ta un promedio di 18 anochi. E ta mas cu dobel di e averahe normal pa Aruba. E ta algo cu ATA kier sigui stimula tambe. Igualmente relaciona cu e bishitante su perfil, un 52% di nan ta entre un edad di 20 pa 49 aña. El a bisa cu e promedio di esnan cu a bishita nos isla ta meymey di e promedio aki mas tanto, y nan ta hobennan profesional, famianan hoben cu yiunan.

Otro aspecto cu ta remarcabel cu e categoria di edad ta esnan cu ta bishita nos isla entre 50 pa 59 aña. E ta un promedio di edad cu –segun directora di ATA su analisis- e ta mira mas bahada den dje tambe. E data aki por bisa nos cu e bishitantenan den e promedio di edad aki tin mas cautela pa haci un biahe internacional.

Perspectiva

Papiando riba augustus y pensando riba e luna aki cu ta coriendo, tin diferente factornan cu mester tene na cuenta. El a bisa cu na augustus nos por a ricibi alrededor di 17 mil bishitante. Y nan ta spera di cera e luna cu e cifra aki, e ta un adelanto pero e ta bao di nan proyeccion. E mesun cos ATA ta spera pa e luna aki di september. Pero mester pensa riba e cantidad di casonan cu nos ta mira positivo localmente.

Den esaki el a remarca cu tin diferente pais cu a dicidi di pone Aruba como un pais di riesgo Code Oranje riba e lista internacional di paisnan of luga caminda entre otro si bo biaha, ora bo ta regresa bo mester keda den cuarentena pa 14 dia. “Esey no ta di bentaha pa nos como Aruba,” el a declara. Hulanda tin Aruba riba e lista aki. Tambe Bonaire, Corsou, Inglatera, Alemania y Rumania. E ultimo pais no ta un mercado significativo pa nos.

Pa loke ta trata Merca, el a indica cu e pais aki su maneho riba tereno di salud ta concentra na Center for Disease Control (CDC). Den e caso aki ATA ta sigui di cerca con CDC ta cualifica Aruba y otronan. Tambe di cual categoria di risico nan ta pone nos isla.

Segun informacion di CDC, Aruba a keda den e categoria (level) 3 di risico. Nan ta recomenda e biaheronan pa evita cualkier bishita no esencial pa Aruba. Specialmente e biaheronan cu risico halto di contrae malesanan grave pa Covid-19. Te hasta nan ta recomenda pa considera e biahenan esencial tambe, ya cu e riesgo di Covid na Aruba ta halto.

ATA sa for di Merca cu por ehempel cu aunke no tin un maneho nacional cu ta wordo cambia pa Aruba, tin diferente dunado di trabao, principalmente esnan cu ta traha den area di salud of medico, cu si a establece nan maneho pa Aruba. Nan mes ta bisa cu si un di nan empleado ta bin Aruba, ora e empleado ta regresa, mester bay den cuarentena pa 14 dia. ATA no tin cifra di esnan cu ta cay den e sector di salud aki na Merca y cu nan a dicidi cu no lo biaha mas debi na e medida aki.

Di otro banda Aruba ta keda un di e destinacionnan dilanti nos competencianan cu tin rekisitonan di entrada hopi stricto. Esaki ta un punto hopi comenta di parti di nos bishitantenan. Pues mester tene cuenta cu nos rekisitonan ta hopi stricto y e ta keda un drempel adicional cu Aruba tin y cu nos competencianan principal no tin.

ATA no necesariamente ta boga pa bin cu cambio riba esaki, pero si nan ta den dialogo constante cu cluster medico pa evalua kico lo por ahusta. Por ehempel cual di e estadonan cu ta den e hot zone di Merca, cual kisas di nan a sali for di nan peak, y for di e categorisacion di hot zone. E aspecto aki ta algo cu mester keda monitor di cerca tambe, segun directora di ATA.