Yobida na norte di Peru a cuminsa baha su intensidad, despues di varios siman di inundacion cu a laga miles di persona afecta, pero angustia y preocupacion a cuminsa tuma poder di hende damnifica, cu a perde tur cos y cu no sa unda pa cuminsa un bida di nobo, hende a bisa awe den nan refugio.

Aki nos ta, e awa a cera nos, ningun hende ta traha pasobra no tin trabao”, Rosa Moro di 69 aña a splica, mientras e tabata sinta memey di dos tent di hende damnifica cu ta na un campamento, situa na 980 kilometer, riba caretera Panamericana norte.

Rosa, ta un di e hopi habitantenan di e lugar conoci como Pozo de Ramos, cu a huy nuebe dia atras pa motibo di un desborde di riu Piura, te na e refugio aki, un lugar lanta cu trabao entre defensa civil y ehercito, na ciudad di Piura, na costa norte di Peru. Mi cosnan a bay cu e awa, pesey nos ta akinan, mi tabatin puyito, pero nos no a trece nan aki”, Rosa a bisa entre lagrima.

Manera Rosa, tin hopi hende damnifica cu ta yora ora nan ta corda cu nan a perde nan cas, cu a perde nan cultivo of nan bestianan cu nan tabata cria pa asina bendenan den mercado, pa motibo di un desborde di riu Piura for di su cauce. Nos kier pa gobierno duna nos ayudo cu plachi di zinc, pa asina nos por construi nos cas, pasobra nos no tin un lugar pa biba”, Moro a pidi, na momento cu tin hopi mucha chikito cu ta comparti su tent.

E campamento tin capacidad pa 10.000 persona, segun un informe cu e coordinador di emergencia di Unicef na Peru, Jose Vasquez, a publica, pero cu awor tin menos di 4000 persona, y cu 40% di nan ta mucha chikito. Indice di desnutricion y anemia ta halto risico awor”, Vasquez a informa.

Ayudo di cuminda ta yega na e campamento, na diferente momento di dia, y ta bin for di empresa of persona individual. Desde e siman aki a reduci e cantidad di cuminda cu nan ta haya, relaciona cu e cantidad di cuminda cu tabata haya siman pasa, cu tabata den e prome dianan di e tragedia aki. Na ciudad di Piura, capital di region, tur cos ta bolbiendo pa normalidad, despues cu e ciudad a permanece bao di awa di e riu di mesun nomber.

María Isabel Flores a yega na e campamento cu nan tres yiunan, canando anochi laat, ora cu a cuminsa cu e proceso di salida di Pozo de Ramos. E ta hopi preocupa pasobra su yiunan tabata yora, ora cu tabata tende cu e inundacion ta bin. Su casa no tabata kere cu e riu, cu tabata pasa leu di su cas, por sali for di su cauce y a prefera di cuida su cosnan, pero cu e inundacion el a sali landando for di e lugar.

Te aki na e campamento e awa a yega. Aki a yega hopi awa tambe y esaki ta e preocupacion di nos, nos tin miedo cu awa por bin aki tambe. E dia ey mi tabata yora hopi, mi tin miedo cu awa por yega aki, anto si awa yega, unda nos por bay awor?”, Maria Isabel a bisa. Su yiu Kevin ta hunga sin ningun preocupacion na un schommel arma cu paña, mientras Isabel ta recorda entre lagrima e cas, unda nan a biba pa 10 aña. Eynan nos no ta bay bolbe pasobra e cas ta inunda, nos ta sinti duele pa e cas pasobra nos a hinca hopi placa aden y awor di un dia pa otro nos ta drumi akinan,” el a splica.

Na e campamento tin algun caso di malesa respiratorio, pa motibo di hopi biento anochi y algun awacero cu ta cay den e tent, como tambe diarea pa falta di awa potable y e imposibilidad di cushina cuminda fresco. Pesey Hector Renteria y su casa a tuma e decision di duna nan tent na su yiu, cu tin 1 aña di bida, y nan ta construi un cas cu palo di caña y otro material cu nan a haya poco poco. María Isabel Chepe, di 19 aña, tin su yiu di 3 luna cu griep, pero ainda e ta den e campamento, pasobra el a tende cu hende cu ta den e campamento por haya un cas nobo for di gobierno.

Mi casa ta na otro banda, pasobra e mester a bay cuida ayanan. Ora cu nos tabata den e campamento, nos a haya sa cu algun hende tabata horta nos bestianan,” Maria Isabela a conta. Inundacion pa motibo di hopi awacero a laga 27.981 persona damnifica na region di Piura, entre esunnan mas afecta. Di henter grupo di persona damnifica, 9.844 ta mucha menor, di cero pa 17 aña y un total di 287.336 persona ta afecta na e zona ey.

E emergencia climatico pa fenomeno di Niño Costero a laga 101 morto na Peru, y a tumba 3.312 cas na Piura, cu daño na 1700 scol y 600 centro di atencion primario.