Maske secretario di estado Knops (Relacionnan di Reino) den su ultimo carta na parlamento Hulandes a indica cu e paisnan Caribense den Reino no ta mara na e Rijkswetnan cual lo duna forma na e entidad di reforma si nan bay di acuerdo pa manda esaki pa conseho na Raad Van State van het Koninkrijk, e deliberacionnan aki den wowo di minister plenipotenciario Guillfred Besaril, desde comienso ta caracterisa pa un posicion ‘intransingente’ di parti di Hulanda.

Desde cu gobierno Hulandes a anuncia, inesperadamente pa gobierno di Aruba, cu e di tres tranche no lo bay cubri e lunanan di juli, augustus y september si no e lunanan di juli te november, gobierno di Aruba a wordo poni den un skina pa gobierno Hulandes, segun minister plenipotenciario Besaril. “Sinembargo, nos a mustra mescos cu durante henter e pandemia aki, cu nos ta un gobierno serio cu ta tuma e decisionnan cu ta mester tuma”, e representante Arubano na Hulanda a bisa. Esaki, segun Besaril, a wordo haci intencionalmente, mirando cu segun e, ta conoci pa gobierno Hulandes cu Aruba ta paga su debenan internacional den luna di augustus. Esey a trece cune cu pais Aruba mester a pospone su cumplimento financiero.

Esaki, hunto cu e sorpresa cu Aruba a haya 1 siman prome cu e conseho di minister di Reino (RMR) di 10 di juli, unda a saca dos Rijkswet y 216 pagina di condicion, ta haci cu Besaril ta haya cu e posicion di Hulanda ta uno ‘intransingente’. Esaki primordialmente ta bin pasobra segun e representante, “nan a bin cu e 216 pagina aki bisando ‘take it or leave it’, mientras nos a haci tur loke nos mester a haci pa haya e di 3 tranche, nos a tuma tur medida posibel cu por a spera di un gobierno responsabel.”

Besaril: No tin niun rason pa nenga derde tranche
Pues pa Besaril esaki ta e di dos buelta den cual pa e representante di gobierno di Aruba na Hulanda a bira cla ta kico Hulanda berdaderamente kier, y esaki segun e, no ta pa duna e derde tranche. “Miho bo bisa mi no, e ora ey mi sa kico pa haci. No keda tene mi na liña pasobra loke eigenlijk loke bo kier ta pa mi bay di acuerdo cu e entidad. Nos a yega te weso caba, kiermen e derde tranche ta gepasseerd station. Si nan kier sigui papia di e vierde tranche, nan kier sigui papia di e entidad, nos ta semper habri, siempre y cuando cu nos constitucion wordo respeta. No tin un motibo valido pa keda nenga e di 3 tranche.”

Knops: ‘Si bay di acuerdo pa manda proyecto di Rijkswet pa conseho, islanan no ta mara’

Actualmente, di loke por mira den un carta di Knops na parlamento Hulandes, e secretario di estado ta pendiente acuerdo di e islanan pa manda e Rijkswet riba e organo di reforma na e Raad van State di Reino pa conseho. Segun Knops ta bisa parlamento Hulandes, no t’asina cu si e isla(nan) bay di acuerdo cu manda e concepto na Raad van State di Reino, cu nan lo ta mara na e contenido manera cu e ta na e momento ey. Segun e secretario di estado, lo bay tin varios momento pa bay di acuerdo den e proceso di legislacion. Knops a indica cu por tin un otro momento pa bay di acuerdo na momento cu mester skirbi e nader rapport riba e conseho di Raad van State di Reino. Alabes, e ta priminti cu e skirbimento di e nader rapport lo bay hunto cu e paisnan den Reino. Knops tambe a indica cu lo bay manda cierto preguntanan cu un di e paisnan a haci, conforme palabracionnan cu e pais aki. No a indica cua isla esaki ta trata.

Pa minister Besaril, pues pa gobierno di Aruba, ta keda e enfoke pa sigui delibera riba e propuesta riba mesa, pero e ta haya cu gobierno Hulandes mester cumpli cu conseho di CAft y otorga e tercer prestamo. “Si mi a cumpli desde mei cu e derde tranche, duna mi e derde tranche, ban sinta na mesa pa e vierde tranche, y ban sigui erornan constitucional den bo hervormingsorgaan.”

Pa Hulanda e organo no ta negociabel, pa Aruba violacion di constitucion no ta negociabel

En corto, loke gobierno di Aruba ta haya obhecionabel di e organo ta cu e organo ta responde na e minister di BZK (asuntonan interno y relacionnan di Reino). Ademas, ta pone tambe cu ta un organo independiente (zbo) den derecho Hulandes. Besaril ta cuestiona dicon e mester ta asina, mientras cu e ta un rijkswet, cual ta nifica cu e rijkswet tin cu responde na e rijksministerraad y no na e minister manera cu e ta hinca den otro. “Pasobra na momento cu e organo tin cu duna cuenta solamente na e minister, e ora ey bo tin cu wak cu e minister tin cu responsabilisa su mes mescos cu e organo, na Tweede Kamer. Awo bisa mi cua Rubiano cu no a biba mas cu 10 aña na Hulanda tin derecho pa vota pa un representacion na Tweede Kamer? No tin ni 2000 hende cu tin derecho di vota, cu ta biba na Aruba. Bo ta kita totalmente e voz di e pueblo den e proceso aki. P’esey anan si ta pone cu e minister ta rindi cuenta na Tweede Kamer.”

“Mi ta compronde e desesperacion di hopi hende na Aruba. Pero mi a bisa esaki na algun comerciante cu a acerca mi riba rednan social, cu bo sa, ami ta bay drumi trankil. Pasobra mi ta haciendo mi trabou, hunto cu minister di Finanzas y prome minister cu consenshi limpi. Mi no ta hayando niun florin di e cos ki. No ta cuestion di cera un deal anto wak cuanto placa mi ta haya di esaki. Mi ta bezig ta zorg pa mi pais. Mi yiu, mi mayornan ta biba eynan, mi lombrishi ta dera eynan. Dus ami tin cu zorg pa Aruba tin un futuro. Si boso ta pensa cu nos ta cabes duro… si e cos aki lo ta un deadshot, nos lo ta cla hopi dia caba. For di mei nos a haci loke Corsou y Sint Maarten no por a haci. Bo mester tin poco respet pa bo mes. Gobierno Hulandes no lo a ni durf impone un organo asina’ki pa un gemeente.”

Aki Besaril ta refleha riba e hipocresia di gobierno Hulandes, expresando cu “si e lo tabata un regalo, manera cu a haci cu Italia, Spaña, e ora mi lo compronde. Pero e no ta un regalo, e ta un debe. Bo ta bisa mi cu na 2021, 2022, e ta 0%. Pero despues di esey no tin siguridad cu e lo por keda 0%. Esaki mirando cu e ta algo cu Aruba ta keda mara na dje pa 7 aña, y no tin siguridad cu entre e 7 añanan ey nada lo cambia.” (Nota di redaccion: Den e documentonan (concepto) manda pa prome minister na presidente di parlamento riba 10 di september, e fiansa pa 2021 ta 177 miyon y den 2022 esaki ta 346 miyon. E condicion pa e fiansa ta un porcentahe di interes fiho di 2% (p. 11). Riba e punto aki, segun Knops su ultimo discurso na Tweede Kamer su comision di Koninkrijksrelaties, ainda tin deliberacion.)