Control debido factor desconoci

Gobernacion ta implica continuacion, esey ta loke hopi biaha ta trece dilanti, principalmente ora ta trata di asuntonan menos agradabel cu un gobierno ta hereda di esun anterior. Den e caso di e rapport di Contraloria General (Algemene Rekenkamer) tocante e proyectonan cu tabata cay bao di e capa general di bo Aruba ta resulta asina tambe pa e actual gobierno, cu tin e responsabilidad di atende e consecuencianan cu ta sali di tur e fayonan cu a constata den e rapport aki. E gabinete anterior no t’ey mas pa duna cuenta di kico nan a haci, o den hopi caso, loke nan no a haci.

Pasobra loke ta resalta den e informe aki, no ta solamente e magnitud di e financiamento cu tabata tuma luga for di bista directo di esunnan cu mester controla ( total proyecta di Afl 1.600 miyon) pero mas ainda e manera sumamente pober con a maneha y administra e proyectonan aki. Si na tur ta papia di 10 proyecto principal, cu por subdividi den 241 proyecto separa, y no tin control adecua, anto esaki di antemano ta mustra manera un receta pa desaster y e resultado ta asina tambe. Y despues cu nos constata cu e gabinete anterior a faya completamente den hiba un maneho controlabel y transparente, awor e tarea ta na e actual gabinete pa mehora e asuntonan aki, cu lo bay exigi hopi trabao durante varios aña pa establece regla y procedemento adecua pa proyecto, di inicio te fin.

Ademas tin e aspecto di e consecuencianan financiero, cu ta mara man di gobierno pa hopi aña. Finalmente e pakete di proyecto aki lo bay costa nos hopi mas cu e mas o menos 1000 miyon florin di e suma total di 1.600 miyon  cu ya a wordo otorga, y pa gran parti implementa. Esey no ta  e suma total di kico e ta bay costa nos, durante di tanto aña di paga pa nan. Por ehemplo, Rekenkamer den su informe pa algun categoria a duna informacion di e costonan total a traves di e añanan venidero. Por ehemplo, e proyectonan di Green Corridor y Ringweg lo costa hunto Afl. 310 miyon, pero ora caba di paga tur cos, nos ta papia di Afl. 712 miyon. Hospital ta costa alrededor di Afl. 264 miyon (cu no ta inclui tur cos ainda) y finalmente ta costa nos Afl. 730,9 miyon. Pa e proyectonan entama bao auspicio di e empresanan estatal, manera haf di container, cu ta suma Afl. 140 miyon, Rekenkamer mester constata cu nan no a ni haya informacion tocante e consecuencia financiero total durante henter e periodo di pago. Na e momento aki caba, mientras cu falta como Afl. 600 miyon pa implementa ainda, ya caba nos ta papiando di hopi mas cu 2.000 miyon florin cu en total nos ta bay paga. Esaki ta haci e pregunta surgi, si ta recomendabel pa sigui cu implementacion di loke falta ainda di e proyecto, mirando e peso grandi cu loke tin haci caba, o cu mester termina di tur manera, manera e ringweg.

Pero e daño financiero ta un cos. Hopi serio ta e conclusion di Rekenkamer cu aparentemente nos organismonan, di departamento di gobierno te na otro institucionnan crea pa gobierno, aparentemente no ta capaz di impone un regimen apropia di administracion di proyecto. E impresion cu lectura di henter e rapport aki ta duna ta cu gobierno, es decir e gabinete, simplemente tabata impone su deseonan y no tabatin suficiente contra peso, no solamente profesional pero tambe di curashi, pa exigi implementacion corecto y realistico di e obranan. Ta increibel pa suma tur e momentonan den e rapport aki cu Rekenkamer ta constata cu informacion no ta disponibel, cu cierto control no a ser haci o cu e mecaniconan di control no t’ey, etc. Mas grave ainda ta ora nos realisa cu aki ta e organo di control mas halto di nos gobernacion ta papia, cu nan simplemente no a haya, lagando den duda si ta pa inexistencia di e datonan o pa falta di boluntad pa entrega loke nan ta pidi, o miho ainda, lo mester por exigi.

Aki ta unda lo mester bin un cambio grandi, cu sigur mester encera tambe un ampliacion di contraloria pa exigi y haya informacion, cu consecuencia hudicial pa esunnan cu no ta obedece. Tambe ta bira tempo pa nos mehora e sistema di responsabilisacion di e mandatarionan concerni. Ta realmente algo di otro mundo cu e ministro cu tabatin un papel central den e asunto aki esun cu no ta ‘give a damn’  ta simplemente nenga di duna Rekenkamer un contesta riba e rapport aki y esey no tin ningun consecuencia. Mañan e lo ta sinta trankilamente den parlamento pa critica e actual gabinete ora nan mester bay haci reparacion den e daño cu e señor aki a causa. No tin ley pa obliga un ministro contesta… Y tin algo mas. Con  por ta cu Rekenkamer ta sin un camara completo pa tuma decision pa tanto tempo. E rapport ta di 2016… Laga nos spera cu esaki no a sucede a proposito, pero tabata puro casualidad. Di tur manera esaki no por sucede den un pais ordena.