Ta casi dos aña caba cu gobierno a inaugura Centro di Control di Cacho (CCC), anteriormente conoci como “kill cage”, unda ciudadanonan por trece nan animalnan si nan no por of no kier sigui cuida nan. Bon Dia Aruba a bishita e centro y a combersa cu Sra. Sandy Willemsen, encarga cu CCC, ken a elabora ariba e trabao cu nan ta haci, cambionan cu ta positivo desde cu e localidad a bira CCC, y proceso cu tin pa e cachonan cu ta trece na e centro.

Desde e cambio for di “kill cage” pa CCC e situacion a mehora, segun Willemsen. El a splica cu anteriormente e ciudadanonan por a trece nan animalnan y laga nan na e edificio sin wak atras, aworaki esey no ta e caso mas. Pa un persona por laga su animal na e centro e mester bin riba dia y durante orario specifico. Mester yena un formulario unda ta indica e motibonan pakico e persona no por of no kier sigui cuida su animal mas.

“No tin dump mas di tanto cachonan. Tin mas control ariba kico ta wordo treci y kico nos ta tuma. Bo por comunica cu e personanan tambe”, Willemsen a bisa.

Willemsen a splica tambe kico ta e stapnan den e proceso di con un cacho ta yega na CCC. Na momento cu Bureau City Inspector ricibi yamada di molester di algun cacho ariba caya, nan ta bay na e sitio y nan ta gara e cacho y trece esaki na CCC. Ora cu e cacho yega CCC ta averigua prome si e cacho tin un microchip. Si esey ta e caso, nan ta busca den sistema informacion di e doño y ta pone esaki na altura. Mester menciona cu despues cu e doño ta na altura, pa cada dia cu e no busca su cacho tin un suma, un boet, cu e mester paga.

Den caso cu e cacho no tin microchip, CCC ta pasa over y ta cuminsa publica ariba rednan social y ta informa demas fundacionnan di rescate na Aruba si algun persona por reconoce e cacho. Den caso cu niun hende reclama e cacho, Willemsen ta splica cu e ta bay over na evalua e cacho su salud, condicion fisico, si e ta agresivo of no; y den caso cu e evaluacion ta positivo e ta yama otro fundacionnan di rescate di cachonan pa wak si tin espacio pa adopta e cacho y ta pone esaki riba rednan social tambe pa wak si algun ciudadano lo ta interesa den adopcion.

Si despues di tur e esfuersonan aki, no tin resultado positivo y e cacho t’ey ainda na e centro, lamentablemente mester pasa over na pone e cacho drumi. Normalmente un cacho cu yega CCC ta dura entre 3 pa 10 dia prome cu tuma e decision final. Pero Willemsen ta enfatisa cu si tin espacio, e cacho lo por keda algun dia extra.

“Nos no ta pone un cacho drumi di biaha despues cu e yega cerca nos. Nos ta purba di tur manera prome pa yuda e bestia. Un cacho por keda algun dia extra, ta depende completamente si tin luga. Hopi mas ta wordo gedump cu ta wordo adopta y e espacio ta chikito, y e fundacionnan tambe ta hopi yen, pero si tin luga un cacho por keda mas cu 10 dia”, el a enfatisa.

Willemsen, kende tin mas di 20 aña di experiencia den e trabao aki, a remarca cu den algun caso, y basa ariba su experiencia, e proceso pa pone un cacho sin doño drumi ta mas lihe. Por ehempel, si un cacho yega CCC cu ta hopi malo, ta sufriendo y ta den hopi dolor, Willemsen no ta warda tanto dia y ta pone e cacho drumi mas lihe pa sak’e for di e dolor y sufrimento. Otro ehempel cu el a duna ta si un cacho di caya sin doño ta hopi agresivo of a morde un persona y ta un peliger pa e otro animalnan of pa e trahadonan, tampoco no ta warda tanto dia pa pone e cacho drumi.

CCC no tin un cantidad exacto di cuanto cacho pa luna nan ta ricibi na e centro pasobra e ta depende grandemente ariba e cantidad di yamadanan cu Bureau City Inspector ricibi tambe. Pero un data cu Willemsen si a menciona ta cu alrededor di 80% di a animalnan cu ta wordo hiba na e centro, nan doñonan mes ta hiba nan.

Net na final di Bon Dia su bishita, Bureau City Inspector a yega CCC cu dos cacho, describi manera hopi agresivo. Segun Sr. Gregg Larmonie di Bureau City Inspector a splica e cachonan tabatin basta tempo caba ta molestia den bario di Ayo, specificamente dos señora di edad cu tin nan cachonan den nan propiedad y e cachonan aki tabata come e cuminda di e cachonan di e señoranan y tabata hopi agresivo.

Despues cu e cachonan a wordo hiba paden, Bon Dia a acerca Sr. Larmonie pa splica un poco mas di e trabao cu nan ta haci, mirando cu riba rednan social hopi hende ta expresa nan disgusto pa e trabaonan cu nan ta haci. Sr. Larmonie a clarifica cu Bureau City Inspector ta eherce su trabao segun ley y nan no ta mata ningun cacho riba caya, ya cu esey ta contra di ley.

El e remarca na mesun momento cu Bureau City Inspector, manera otro fundacionnan di rescate di cacho y pushi, ta haci uso di servicionan di Philip Merryweather – cu segun Sr. Larmonie a indica ta e unico persona cu ta haci esaki na Aruba – unda cu ta tira un cacho cu ta hopi agresivo cu un “dart” trankilisador pa asina por gar’e sin core riesgo di wordo mordi pa e cacho. “Nos no ta criminal, nos no ta mata cacho riba caya, esey ta contra ley”, el a subraya.

No tin duda cu e problematica di cachonan di caya na Aruba ta sigui crece y ta un problema social cu solamente lo mehora ora cu sociedad realisa cu e cambio mester cuminsa cu e doñonan di e animalnan mes.