deigo de cuba sta.jpg

Den edicion anterior Diego de Cuba presidente di STA a splica e fenomeno di cheap labor na Aruba. Den e articulo e ta mustra riba e efecto largo di problema social cu e ta ocasiona pa famianan cu ta biba na Aruba.

 

“Mas problema cu cheap labor ta ocasiona na Aruba ta problema grandi pa nos fondo di pensioen di biehes. E hendenan aki nan contribucion na AOV, AZV ta minimo. Kiermen si ta pagando e hende nan aki salario minimo y nan ta paga 100 florin total na AOV cu AZV, a haci calculacion un biaha  cu ta mustra cu den menos di 2 aña di tempo cu nan cuminsa cobra e pensioen di biehes, nan a come tur locual cu nan a hinca den e pot. Pues imagina bo si nan mester ranca 10 – 15 aña di e fondo.”

Fondo di pensioen no por mas

Sr. De Cuba a sigui enfatisa cu Aruba mester bay tuma un paso hopi fastioso pero drastico pa e situacion aki. No por permiti hende di afo mas keda drenta Aruba si nan ta riba 25 aña, pasobra e mercado laboral y fondo di pensioen y AOV no ta soporta e cos aki. Segun Sr. De Cuba ta uza su mes como ehempel e tin casi 40 aña ta contribui na e fondo. Si e hendenan aki bin Aruba aporta 10 aña, y nan ta bay cobra nan pensioen.  Ta yega un momento cu e fondo mester kibra pasobra 70% di e poblacion ta cobra menos cu 2000 florin pa luna. Pues nan aportacion den AOV cu AZV ta hopi tiki. E ora e trahadonan di clase medio manera ta trahadonan di Setar, Elmar, WEB, Aeropuerto etc. cu tin bon posicion ta aporta bastante hopi den e caha, pero e clase media ta desapareciendo. Pasobra un hende cu salario di 4000 florin pa luna mes aworaki ta mira cu e placa no ta yega mas. Awo sin pensa riba un mama cu un tata cu ambos ta cana salario minimo. Nan dos hunto ta keda cu 3000 florin despues di kita belasting. Awo nan tin dos yiu, ta con ta nan sobrevivi si nan tin hypotheek pa paga, awa cu coriente, scol, cuminda, transporte etc. E placa no ta yega, Sr. De Cuba a bisa.

 

Asina ta cuminsa haya problemanan social cu ta bin laira pasobra e tata tin cu bay haci dos trabou, mama tin cu haci dos trabou, wela cu welo no tin control riba nan kiermen ta pan pa KIA, asina Sr. De Cuba a describi e situacion. “Ta creando un situacion di delincuencia explosivo.” CBS ta bisa cu un hende su so e bestaansminimum ta 2600, si bo ta un pareha casa cu 2 yiu, e bestaansminimum ta 4600. Pues eynan caba ta wak cu ta hopi bou di e margen. “Esaki ta cosnan cu ta papia cu minister Paul Croes pero e ora ey nan ta bira sordo y nan un kier tende esaki. Aruba ta den un pobresa formal. Ta papia cu hendenan di Cruz Cora y nan ta bisa mi bosa cuanto hende ta bin akinan pa cuminsa? E cantidad ta crece cada dia. E dolor di mas grandi ta unda cu ta haya CBS cu cifra di indice di 2015 cu ta negativo. Tur e cosnan aki ta consecuencia di cheap labor. Pasobra si tabatin 50% di trahado den clase medio e ora lo tabata stabiel, pero aworaki tin 70% cu ta cobra bou di 2000 florin.” Ta sigui comenta e cos aki como cu ta sigui laga hende bin di afo haci trabou free for all, el a enfatisa.

 

Casonan

Recientemente tur e pelukeronan a reacciona y a bira loco, pasobra hendenan aki ta bin Aruba y haci cabey di hende unda cu ta den cualkier cas. Tin un formulario caminda cu abo ta paga 12.50 y e ta haci bo responsabel pa e persona cu ta bin di afo como turista y e por keda 3 luna akiriba. E hendenan ey ta bin sin niun placa traha 2-3 luna, spaar e placa y bay cu 3000- 4000 dollar bek nan pais biba grandi. “Tin hopi di e casonan aki ta pasando y gobierno no kier tende. Puro show nan ta haci y caminda cu nan mester pone man duro nan un ta pone.” P’esey companianan specialmente esunnan di construccion mester bay conscientemente den e mundo di cheap labor pa nan sobrevivi. Gobierno no kier tuma e pasonan drastico y awo ta Hulanda a indica cu tur hende cu yega edad di pensioen no por traha mas den funcion di coordinador y nan mester bay cas. E tipo di abusonan aki nan tin cu stop. Pasobra dicon nan no ta haya salario minimo, pasobra nan ta compinchi di otro, Sr. De Cuba a bisa.

 

Mester frena e situacion aworaki

Tin cantidad di ilegal riba e isla aki, y si haya sa e cifra real, bo ta yora. “Mi ta gradici tur nacionalidad cu a bin yuda hiba Aruba dilanti y mi no ta discrimina pero nos no por mas.” Rubiano ta keda sin haya trabou pa e motibo aki cual tambe ta tristo. E causa principal di e problemanan social cu nos ta enfrentando cual gobierno ta culpabel. Y pa frena esaki aworaki e ta bay costa hopi. Mester haci e pasobra e ta completamente for di man, tur dia bo ta wak nan ta cana ta pasa y bo sa cu nan ta ilegal. Un tempo tabatin un team di emigracion cu tabata cay bou di polis cu tabata man duro riba e situacion. Aworaki ta “free for all” tin, con gobierno por permiti e cos aki. Hende ta yega ilegal aki, nan mester yama coordinador di minister kende ta duna nan oke pa drenta. Warda nos Costa, inmigracion y DTI ta entre e grupo cu a bay RIU tira control aña pasa. No tin luga pa nos mes, te pa acepta cu hende ta bin aki bay cu placa di famia cu nos mes un tin y nos ta keda paga belasting pa nan disfruta. Mester corda cu nos, ta Aruba nos tin, Hulanda un ta caminda di bay mas, Sr. De Cuba a termina bisando.