Mientras cu nos ta casi un aña den e crisis global aki, awor si nos por mira e sombra di e intervencion Hulandes riba nos. No cu mester mira esey como algo negativo, si cos bay bon ta hopi asunto cu a crece krom den ultimo decadanan, por haya coreccion. Loke ta haci e ‘Uitvoeringsagenda’ diferente na loke nos a mira aparece den cuadro di e colaboracion di e acuerdo entre Aruba y Hulanda, ta cu nos a haya e paquete awor cu fecha cu ta indica pa ki tempo cierto cosnan mester ta haci. Esaki ta indica di mes tambe cu e wega di tranca y pospone no ta bay funciona mas; lo mester duna cuenta pakico no ta yega na entrega rapport na tempo, pa por tuma decision tocante e siguiente pasonan. Loke nos ta mira aki ta un forma di traha planifica cu, pa ta honesto, nos no a mira casi nunca ainda na Aruba. No den sentido general en todo caso, talvez aki aya den proyecto riba nan mes cu tabata exigi tuma accion contundente y rapido, nos por a mira un cierto urgencia y actuacion bastante planifica. Algo asina nos por a mira basta aña pasa tempo cu un rapport desastroso di Financial Action Task Force (FATF) a obliga Aruba tuma un cantidad di paso simultaneamente, inclusive varios ley cu mester a haya cambio, y dentro di un cierto tempo, pa Aruba no haya su mes den un situacion penoso pa loke ta transaccion financiero internacional. Pero e tempo ey e urgencia tabata algo cu e profesionalnan di diferente entidad a sinti; no tabata algo cu e publico en general por a observa.

Den e caso aki ta diferente: ya caba e agenda a keda publica, algo cu tampoco nos ta custumbra cune, pasobra si tabata depende di nos gobierno so, probablemente e lo no a keda publica. Ta bon cu aki di biaha nos ta sinti e ambiente estableci pa Hulanda, unda den e tempo nos dilanti e Agenda di Ehecucion aki ta sirbi nos di guia kico ta pendiente a corto y a mas largo plazo. Esaki no ta implica si cu ta bay logra tur loke a pone riba agenda, cu un timeline hopi skerpi. Sigur e trabao cu ta requeri colaboracion di e empleado publico ta bay tuma su tempo, pasobra aki ta bay mira e desbentaha di a laga e aparato gubernamental pa su cuenta pa hopi aña, pasobra gobierno(nan) den ultimo decadanan tabata depende mas y mas di nan propio staff na nan despacho. Esey a crece asina tambe pasobra tabatin caso unda cu gobierno no tabata por a move rapido cu e diligencia necesario, pasobra e lentitud di e aparato tabata stroba nan. Lo tin lector cu lo puntra nan mes si nos tin razon den e analisis aki, pero laga nos splica: gobierno(nan) tabatin mester di velocidad y diligencia pa e asuntonan cu pa nan tabatin prioridad politico, pero no tabata, ni ta, presta tanto atencion na e servicio cu e aparato mester a duna na e publico. Ey si no tabatin pura… y esey nos ta mira te awe na e menosprecio cu tin pa atende necesidad di e ciudadano en general na e departamentonan.

Ta p’esey ta bon pa mira como un punto di atencion den e agenda, cu ta bay haci un analisis integral pa “mehora calidad, efectividad y forza di ehecucion di e organisacion gubernamental, bao di cual ta comprende tambe e capacidad operativo di e staffnan ministerial”. Aki lo ta bay tin gritamento y lamento, pasobra ta dificil pa bisa cu e “ministeriële staven” ta pobla mayoritariamente cu e cuadronan profesional cu supuestamente e ministronan mester. Si esey tabata e caso, anto ningun ministro lo tabatin mester di tanto hende rond di nan. Al fin y al cabo, nan predecesornan den e funcion un tempo tabata funciona cu un o un par di hende cu tabata sa nan trabao. E resto di esnan cu tabata mester tabata funciona na e departamentonan. Lo ta bon si por constata, pa cuminza, con e doble ‘beleidslaag’ aki ta costa comunidad hopi placa, mientras no ta mira efectividad den ehecuta e cosnan cu gobierno mester. Esaki a contribui na e dos caranan di gobernacion, bao di cualkier partido: eficacia solamente den asunto considera politicamente importante, y un maneho di ‘laissez faire’ pa tur lo demas, en detrimento di interes publico. Lo ta hopi bon si nos cuminza mira cambio den e punto aki so caba.

Naturalmente esey lo no preveni cada forza politico den e aña di eleccion aki pa saca nan conclusion y critica otro pa loke lo ta sucediendo den e proximo lunanan. Y esey no ta poco; lo tin suficiente asunto pa ataca otro y pone e culpa pa e reforma cu ta bin riba e contrincante. Pero esey lo no ta tur. Por ta cu tin politico tambe cu ta cuminza mira oportunidad den indica e bentahanan cu e cambionan por trece cu nan. Cu, envez di lamenta cu Hulanda a bin ‘ruim op’, ta tuma e oportunidadnan pa indica un ruta nobo pa nos bay den un futuro sostenible, unda e ciudadano ta haya loke e merece: gobernacion drechi. Por opta tambe pa sigui yora y lamenta cu e tempo di gloria egoista politico a caba…!