This satellite image provided by Maxar Technologies shows an overview of the Kakhovka dam in southern Ukraine on Monday, June 5, 2023. Ukraine on Tuesday, June 6, accused Russian forces of blowing up the major dam and hydroelectric power station in a part of southern Ukraine they control, threatening a massive flood that could displace hundreds of thousands of people, and ordered residents downriver to evacuate. Russian news agency Tass quoted an unspecified Russian government official as saying the dam had “collapsed” due to damage. (Maxar Technologies via AP)

(AP) — Un dam mayor den sur di Ucrania a collapse ayera, inundando pueblonan, poniendo cultivo den peliger y menasando suministro di awa potable mientras ambos banda di e guera a core evacua residentenan y a culpa otro pa e destruccion.

Ucrania a acusa forsanan Ruso di rementa e dam y stacion hidroelectrico Kakhoivka, cual ta riba e Riu Dnieper den un area cu Moscu ta controla pa mas cu un aña. Oficialnan Ruso a culpa bombardeo Ucraniano den e area den disputa. No tabata posible pa reconcilia e acusacionnan conflictivo.

Oficialnan Ruso y Ucraniano a usa terminonan manera “desaster ecologico” y “acto terorista” pa describi e cantidad di awa bashando door di e dam kibra y cuminsa laga bashi un reservoir cu ta un di e mas grandinan na mundo.

Presidente Ucraniano, Volodymyr Zelenskyy a referi na e suceso como “e desaster ambiental causa pa hende di mas grandi na Europa den decadas.” Secretario General di Nacionnan Uni, Antonio Guterres, prome cu un reunion di Conseho di Seguridad a referi na “otro consecuencia devastador di e invasion Ruso na Ucrania,”

E consecuencianan ambiental y humanitario rapidamente a bira cla mientras hogar, caya y negoshi a inunda y teamnan di emergencia a cuminsa evacuacion. Oficialnan tabata monitor awa pa sistemanan di friamento na e planta nuclear Zaporizhzhia, y autoridadnan a expresa preocupacion tocante suministro di awa potable den areanan controla pa tanto Rusia como Ucrania.

Autoridadnan Ruso y Ucraniano a trece trein y bus pa move residentenan na seguridad. Como 25mil persona den areanan controla pa Rusia y 17mil den teritorio controla pa Ucrania mester keda evacua, segun fiscal interino di Ucrania, Viktoriia Lytvynova a bisa riba television estatal. Ningun banda a reporta morto of herido.

No tabata inmediatamente cla pakico un di e bandanan lo kier destrui e dam, y su collapse por tabata e resultado di degradacion gradual. Terenonan controla pa Rusia y Ucrania ambos tabata den riesgo.

Minister di Defensa Ruso, Sergei Shoigu a acusa Ucrania di destrui e dam pa preveni potencial atakenan Ruso den region Kherson despues di loke el a bisa tabata un contraofensiva fracasa di Ucrania. El a bisa cu Ucrania a perde 3,715 trupa y 52 tanki desde diadomingo, y – den un reconocemento inusual di e perdidanan di Rusia – a bisa cu 71 trupa Ruso a ser mata y 210 herida. Ucrania a sigui su practica standard di no comenta causalidadnan.

Zelenskyy a alega cu forsanan Ruso a rementa un explosion paden di e structura di e dam pa 2:50am y a bisa cu como 80 asentamiento tabata den peliger.
Vocero di Kremlin, Dmitry Peskov a yam’e un “acto intencional di sabotahe di banda Ucraniano” cu intencion pa corta suministro di awa pa Crimea.

Expertonan anteriormente a bisa cu e dam tabatin mester di reparacion, cu por a conduci na e collapse. David Helms, un cientifico Mericano pensionado kende a monitor e reservoir desde comienso di e guera, a bisa den un email cu no tabata cla si e daño tabata intencional of simplemente negligencia di e forsanan Ruso ocupando e facilidad. Vocero di Conseho di Seguridad di Cas Blanco, John Kirby a bisa cu Merca “no por bisa conclusivamente kico a pasa” y a nenga di bisa ki impacto Merca ta kere por tin riba e contraofensiva Ucraniano.

Pa varios luna, autoridadnan, experto y residentenan tabata preocupa tocante fluho di awa door – y riba – e dam Kakhovka. Despues di yobida pisa y sneeuw cu a smelt luna pasa, nivelnan di awa a eleva riba loke ta normal, inundando pueblonan cercano.

Ambos banda a adverti di un desaster ambiental. Oficina Presidencial Ucraniano a bisa cu como 150 ton metrico di azeta for di makinaria di e dam y otro 300 ton metrico ainda por leak.

E incidente tambe a genera condena internacional, incluyendo for di canciyer Aleman, Olaf Scholz y Secretario General di NATO, Jens Stoltenberg, kende a bisa cu e “acto descabeya … ta demostra un biaha mas e brutalidad di e guera Ruso na Ucrania.”

Ucrania ta controla cinco di e seis dam na e Dnieper, cu ta core for di su frontera nort cu Belarus te abao na e Lama Preto y ta crucial pa e suministro di awa potable y coriente pa e pais como tambe esun di Crimea, ocupa pa Rusia.

Compania estatal di generacion di coriente hydro a bisa cu e stacion di electricidad di e dam “no por wordo restaura.” Ukrhydroenergo tambe a bisa cu Rusia a destrui e stacion for di paden di sala di motor.
Ucrania y Rusia den pasado a acusa otro di ataca e dam.

Aumento di prijs di trigo

Subrayando e repercusionnan global, prijs di trigo a aumenta 3% despues di e collapse. No ta cla si e aumento den prijs di trigo tabata pa motibo di un menasa real cu awa di inundacion por destrui cultivo. Ucrania y Rusia ta proveedornan global clave di trigo, cebada, azeta di sunflower y otro cuminda pa Africa, Medio Oriente y algun parti di Asia.