Despues di henter e discusion tocante e ley electoral, cu lo mester a cambia pa acomoda e digitalizacion cu mester a tuma lugar, segun plan di gobierno, awor ta surgi otro discusion tocante e aplicacion di e ley existente encuanto tempo cu partidonan politico por haci uso di radio y television. Esaki ta mara na un maximo, cu e filosofia su tras cu mester limita esaki, pa no haya un avalancha di ‘airtime’ di e partidonan cu mas medio financiero, mientras esunnan cu apenas ta cuminza ta keda den un posicion di desbentaha.

Esey den un situacion normal lo ta aplicable tambe. Sin embargo, e ‘normal’ di e tempo aki ta otro cu den pasado, tempo cu a skirbi e ley aki, manera varios otro cu tambe a keda pega den tempo. Kico ta e caso? Loke nos tur sa, cu bo no mester tanto mas di radio y television, y e recursonan financiero cu esaki ta requeri, pasobra pa hopi menos placa bo ta haci uso di e posibilidadnan cu internet ta ofrece, inclusive bay den transmision live, cu cualkier persona na cualkier pais na mundo por sigui. Ademas por añadi e posibilidad di comunica cu e ciudadano, cu por expresa su opinion tocante e topico o opinion cu e politico ta trece dilanti. Esey no semper ta agradable, pasobra esnan cu no ta di acuerdo cu e politico o su partido tambe por penetra den e discusion. Sin embargo, esey no ta parce di ta un obstaculo pa comunica, e opinion contrario ta parti di e wega y esey ta bon; esun cu no por cu calor, mester sali di cushina.

Y hasta ta asina cu den gobernacion tin varios departamento o organo ta haci uso di e posibilidadnan aki, manera reunionnan di Staten cu hopi di nos profesionalnan di prensa pero cualkier otro ciudadano tambe, ta haci bon uso di nan. Den ki posicion esaki ta pone e departamento di telecomunicacion? Den e posicion desagradable di tin e obligacion di implementa un ley y supervisa e comportamento di e partidonan na radio y television, a sabiendas cu tur esaki no ta nada mas cu un ‘sideshow’ pasobra e otro posibilidadnan menciona ta simplemente abrumador. Aki nos por mira cu den un tempo cortico e tipo di legislacion aki ta menaza di keda completamente obsoleto, y cu e agravante cu no tin legislacion pa cubri e mundo digital, si como gobernacion en general e filosofia ta keto bay cu mester trata di mantene un ‘level playing field’ pa tur participante na eleccion. Nos por mira awor cu di un banda garantiza e level playing field ey ta bira practicamente imposible, pero cu di otro banda ta imposible pa keda sin aplica e leynan existente…

Ta surgi e pregunta kico ta sabiduria den e situacion aki. Tambe pasobra aki ta bin dilanti un problema cu ta existi pa hopi aña caba, y esey ta e acostumbrado abuso di e partido(nan) den gobierno, cu ta haci uso di nan posicion di poder pa trece un cantidad di programa di indole politico bao di e capa di ‘informacion gubernamental’, mientras cu e contenido mas tanto ta nada mas cu un gabamento grandi di e logronan di gobierno o un ministro individual. Limitando e acceso na e otro partidonan unda esunnan den gobierno ta evadi e ley cu e argumento di ta duna ‘informacion’ tambe ta un manera pa deshaci di e principio di un level playing field, cu otro palabra nos ta ‘end up’ den un situacion unda esun cu mester cuida ley ta esun cu ta viola y masacra e ley. Nos no ta kere cu e idea di traha ley ta pa finalmente bo termina trociendo e asunto den hustamente lo contrario.

A proposito, den cada eleccion te awor nos por a observa tambe cu e partido(nan) den gobierno a haci uso di otro recursonan di gobernacion cu no ta intenciona pa ta na uso den campaña, na fabor di e mandatario individual o di e partido concerni. Aki nos ta papia naturalmente di e uso di material manera vehiculo y combustible, pero tambe personal di cierto departamento, cu bien por tabata dedica nan tempo na algo mas util pa comunidad cu campaña pa nan ministro. Loke nos a observa awor ta e participacion di empleado publico na evento publico hunto cu nan ministro, mientras nan ta den e top di maneho y comunicacion pa e otro campaña, esun pa combati e pandemia di Covid-19. No comprende nos malo: si e mandatario ta claim cu su liderazgo a contribui na e exito di contene e virus, e ta liber pa haci esey. Pero di banda di un empleado publico cu a participa na trabao pa Aruba, sin distincion di raza, color, descendencia, edad, sexo y… preferencia politico, ta mustra malo ora bo ta mara bo mes na lealtad politico cu e ministro. Tur esey ta keda naturalmente na sano huicio di cada un.

Finalmente, ta resulta bastante mas complica pa garantiza posibilidad mas igual pa e participantenan den e proceso electoral, y ta bay hopi mas leu cu e leynan pa radio y television. Unico recomendacion cu por duna ta: no laga cuatro aña pasa atrobe promer cu ta ripara cu tabatin trabao pa haci, pero no a haci nada. Gobernacion ta odia planificacion, esey ta keda.