Den e dianan aki, cu pleito tocante presupuesto dominando noticia, a pesar di ausencia di oposicion den parlamento, ta un bon momento pa trata di analiza loke nos no ta tende den e discursonan di e diferente mandatarionan cu ta ocupa cu un ‘home game’, un sermon pa nan propio paroquiano, sin tanto pregunta critico. Esey ta facilita e proceso pa yega na aprobacion di e presupuesto, pero no ta e manera pa haya sikiera un idea unda gobernacion ta bay den e proximo añanan. Pero esey no ta stroba nos di pensa, analiza y conclui kico nos ta kere cu ta realmente necesario pa nos comunidad prospera.

Un promer conclusion ta cu na e momento aki nos perspectiva economico no ta malo, si nos ta contento cu loke nos tin y no ta prepara pa enfrenta un situacion unda e seguridad di un turismo pujante no ta asina sigur. Claro cu nos ta papiando pa varios decada di e asunto aki, pero nos no ta mira nada ta bin dilanti cu berdaderamente ta prometedor. Kico realmente nos a mira proponi den ultimo añanan? Un proyecto di cannabis, di cual nos a bisa inmediatamente cu e no ta bay logra nada. Nos a bisa esey pasobra nos ta odia Aruba, o esnan cu a propone esaki? No, pero a base di e experticio propio y conociendo e situacion den nos region, tabata visto cu e proyecto aki lo a muri promer cu el a nace. Despues nos a haya un tipo di ‘shortlist’ di idea supuestamente prometedor, cu te awe ningun di nan a trece algo concreto dilanti. Nos no a mira nada di e supuesto ideanan creativo y innovador cu a aparece riba e lista menciona. Di e famoso refineria ni papia mes, mescos cu su competencia den Caribe, St Croix, Corsou y Trinidad & Tobago, tur ta suheto na e deterioro di añanan largo di exposicion na e clima fuerte den nos region. Ki dia nos ta yega na e conclusion cu ningun hende mester di nan? E ta stroba nos di busca otro alternativa, cu no ta facil pa haya, pero si bo no distancia di e ilusion cu e cos ey ta bolbe algun dia, bo no ta bay traha riba nada otro.

Pa colmo, nos no ta ni traha riba expansion di turismo den un direccion mas sostenible, atrayendo un publico mas selecto di bon ingreso, cu ta orienta riba algo otro cu Aruba ta ofrece. Por ehemplo: Aruba ta situa den Caribe, rondona pa ciudadnan cu ta parti di patrimonio internacional. Lugarnan cu ta atrae turista cu no solamente tin recurso financiero fuerte, pero cu ta hende culto interesa den historia y ‘heritage’. No ta hende cu facilmente ta subi un crucero hunto cu par di mil otro persona. Den Mediteraneo pa hopi aña caba ta sirbi e publico aki cu embarcacion di tamaño mas modera, pero cu un nivel di luho cu e publico ta aprecia y…, ta dispuesto di paga pa esaki. Nan ta bishita e puertonan di interes di e region, cu ta ofrece e ambiente di historia y ‘heritage’ ey. Nos no ta bisa cu esaki ta un idea di oro, pero nos ta sinti falta di un debate mas profundo di kico por haci; si ningun hende sugeri algo, silencio so ta bay tin.

Otro punto ta por ehemplo e tema di mantene un supervision adecuado riba nos recursonan marino. Esey no ta na promer lugar bringa cu mandatarionan cu ta mira como prioridad pa laga un manyen di hende atenta contra nos piscanan permitiendo pesca cu harpun, pero cu ta contempla e ‘bigger picture’ den esaki. Aruba por ta doño di e derechonan di un zona economico exclusivo di 200 miya, tambe pa loke ta den subsuelo di e extension ey. Nos ta contempla haci algo cu esey? No, pasobra ni regla nos no ta regla e ley cu ta necesario pa e derechonan, y naturalmente e obligacionnan tambe, pasa di Reino Hulandes pa Pais Aruba. Mientras tanto, ta otro paisnan ta pisca na nivel mas industrial den loke por ta di nos. Pa nos ta bon cla: nos no ta desea di lanta expectativa innecesario cu den e subsuelo di e zona ey tin riqueza natural di gran valor ta warda nos. Nos a cana e caminda ey caba, laga e asunto ey sosega. Ta mihor pa concentra riba loke si nos tin.

Por ehemplo, nos tin un poblacion cu en principio por ta multilingue, pero por ta di tal nivel cu e ta bira un ‘asset’ di berdad. Esey no ta sucede di mes, nos lo mester cambia full e maneho di nos enseñanza pa logra esey. Y de paso tambe busca e tipo di actividad economico, por ehemplo den sector di comunicacion digital, unda e conocimento bon di idioma ta un requisito. Nos ta mira cu preocupacion cu no ta esey ta e meta cu ta bay logra den e proximo añanan, y cu nos ta keda stanca cu un poblacion cu ta maneha cuatro idioma, pero mihor no puntra pa e nivel…

Si nos ta pretende di berdaderamente ta planifica pa un futuro sostenible, prioridad number uno ta di stop di kier controla y mata tur debate, y tene informacion atras, puramente pa motibo di control y dominio politico. Tanten nos no ta mira esey cambia, y lamentablemente nos no ta mira nada ta cambia, papia di desaroyo sostenible ta meramente palabra bashi.