Consul francia terrorismo y prevencion.jpg

ORANJESTAD – Terorismo no ta un menasa so pa Francia, sino pa henter mundo, ya cu niun pais ta un excepcion di cualkier atentado di e grupo extremista Islamico, esta ISIS. Esaki ta e pensamento di Consul Honorario di Francia na Aruba, sr. Christian Mongellaz kende a laga sa cu henter mundo mester cera cabes pa lucha contra terorismo. “E mester ta un esfuerso mundial. No solo di Francia, Merca, Alemania y Inglatera, sino di tur hende…”, el a bisa.E diplomatico a referi na e detencion di tres Sirio kendenan a pretende via Haiti drenta cu paspoort falso na St. Maarten parti Hulandes.  El a bisa cu no mester subestima un cos asina, ya cu miembronan di ISIS por ataca tambe e sitionan turistico rond mundo.

Turismo y terorismo 

Paris cu ta un destinacion turistico a wordo ataca, pero paisnan mas chikito manera St. Maarten (parti Frances), no ta un excepcion. E echo cu a detene e tres Sirionan cu documento falso ta mustra cu “nan por infiltra ora cu nos no ta vigilando e situacion…”, el a bisa. P’esey presidente di Francia a extende estado di emergencia den tur su provincia pafo di teritorio Frances, manera Martinique, Guadalupe, Frans Guyana, etc… El a indica cu eventualmente autoridad Frances a haya sa cu algo lo por pasa den e islanan aki estableci den Caribe, y nan a bin cu medidanan di siguridad pa preveni cualkier atake. 
Cu masha cautela y diplomacia, sr. Mongellaz a haci su observacion riba Aruba considerando cu nos ta un pais chikito caminda turismo ta nos pilar economico. El a bisa cu ta existi hopi forma di falsifica paspoort, ya cu tin hendenan profesional riba e tereno aki. Pero e ta haya cu si berdaderamente nos pais tin vigilancia suficiente y control, nos por evita e problema ey. Tur esaki ta mustra –segun e diplomatico- cu nos ta den un estado di instabilidad ya cu e hendenan ta cuminsa tene miedo, y esaki no ta un bon señal. Tambe e situacion aki ta crea un inkietud cerca e comunidad mundial, ya cu polis no por haci tur cos. “Bo no por pone un polis patras di un ciudadano”, el a bisa. Sr. Mongellaz su mensahe ta cu henter comunidad di henter mundo, ora cu nan ta wak un situacion sospechoso cu lo por nifica un peliger y insiguridad, nan mester raporta esaki cerca polis of autoridadnan competente. “Nos mester haci nos trabou di ciudadano, y nos mester cera cabes cu polis, ya cu esaki ta importante”, segun e diplomatico. El a agrega cu a pesar di e echonan aki, pueblo di mundo kier pas den nan curason ya cu nan kier biba un bida sin temor ni violencia, “nan kier biba feliz”.

Migracion y integracion 

Pero di otro banda e diplomatico a bisa cu ta existi un problema evidente causa pa tanto migracion den mundo, specialmente na Europa cu migracion di poblacion Musulman. Sin drenta riba e parti di religion, sr. Mongellaz ta haya cu sociedad Europeo ainda mester traha mas riba programa di integracion pa esunnan di afo cu ya caba ta den nan teritorio. 
Na Francia tin 5 miyon di Musulman den un poblacion di 65 miyon habitante, pues e Musulman ta un minoria fuerte. E ta considera cu mester haci esfuerso pa integra nan, pasobra un di e terorista cu a participa den e atentadonan ultimo na Paris, e tabata di un parti di Brusela, unda ta existi masha poco fuente di trabou, y nan ta biba un poco retira di sociedad. E forma aki di biba ta realmente un plataforma di doctrinamento cu ISIS ta probecha. Di otro banda, Irak y specialmente Siria cu mester yuda mas, ta pasando den un situacion interno di turbulencia tanto politico como di guera. Na Siria e situacion aki a bay fei man cu ni e presidente di e pais aki por yuda pasobra, e ta fragmenta completamente. Tin e parti civil cu ta huy fei di e pais aki, mientras cu tin un parti cu ta apoya e presidente cu no ta conta cu sosten mundial.  

Echo terorista reciente  

El a referi na atentado terorista protagonisa pa ISIS manera e avion yen di turista Ruso, tabata otro accion barbaro di e grupo aki. Tambe na Libano y Kenia. Bon Dia Aruba ta haci un recuento di e echonan aki cu mundo henter no mester lubida facilmente y cu medio di comunicacion tin un responsabilidad pa mantene den nan memoria pa cosnan asina no ripiti mas.E atake contra e capital Frances tabata e mas reciente,  pero e aña aki a produci diferente matansa cu no a haya mesun atencion den media di comunicacion. Te awor aki 2015 tabata un aña unda hopi atake a presenta, aunke no a ricibi mesun atencion cu esun di Francia. Paris tabata e ultimo escenario di atakenan cu a sosode te aworaki, pero for di januari a sosode hopi atentado cu a laga atras masha hopi victima nan mes: 

Atentado dobel na Ankara (Turkia) na October 2014: 128 hende morto. Esaki tabata e atentado di mas grandi den historia di Turkia, pero masha poco nos a tende den medio di comunicacion. Durante un manifestacion den cayanan di Ankara contra e politica nan di gobierno y pa manifesta na fabor di pas, dos teroristanan a mata nan mes y a laga atras 128 hende morto y mas cu 200 hende herida. Ta sospecha cu Estado Islamico tabata e responsabel di e acto aki. 

Masacre di Baga (Nigeria) na Januari 2015: Entre 150 y 200 morto. A pasa casi un aña for di e masacre aki y ainda no sa e number di hende morto den e pueblo aki, aunke organisacion nan humanitario manera Human Rights Watch ta kere cu e cantidad di victima por yega te 2000. Baga y otro pueblonan bisiña a wordo destrui pa Boko Haram cu a comete un serie di asesinato barbaro contra e poblacion civil. 

Atentado na Beirut (Libano) November 2015: Entre 37 y 43 hende morto: Algun ora prome cu atentado nan na Paris a tuma luga a biba algo similar na capital di Libano ora dos terorista a mata nan mes na un bario pa zuid di Libano. Te aworaki e cantidad di morto ta yega na 43 y e cantidad di hende herida ta mas cu 200. Debi cu esaki a sosode casi mesun ora cu es nan na Paris, a keda atras den medionan di comunicacion. Estado Islamico a comete esaki. 

Atentado na Maiduguri (Nigeria) maart 2015: 58 hende morto: Tabata diferente atake suicidio cu a tuma luga na diferente punto di ciudad, mas of menos similar na esunnan di Paris. Uno den un mercado di pisca y otro na un stacion di bus, a caba cu bida di 58 persona y a laga mas cu 139 herido. Ta sospecha cu Boko Haram a comete esaki.

Atentado en Suruc (Turquia) juli 2015: 32 hende morto: Esaki a sosode hopi cerca di frontera cu Siria y tabata dirigi contra e miembro nan di Federacion di Asociacion di Hubentud Socialista cu tabata kier duna un conferencia di prensa tocante e reconstruccion di ciudad Kobani. 32 hende a muri y mas cu shen a resulta herida. Atrobe Estado Islamico tabata e autor di esaki

Atentado di Kuwait, Juni 2015: 27 hende morto: A trata aki di un atake contra un mezkita, cu un auto bom cu a explota cerca di e tempel sagrado. 27 hende a perde nan bida y mas cu 200 a resulta herida. Estado islamico tabata responsabel di esaki. 

Atentado di hotel Sahafi na Mogadiscio – Somalia November 2015: 17 morto. Den e suceso aki, 5 terorista di Al Shabaab afilia na Al Qaeda a drenta na e hotel cu bisti cu uniform di Union Africano na Somalia pa burla e siguridad. Paden nan a explota un auto bom lagando 17 morto y 25 persona herido