Cos ta bayendo di mal en peor, cu nos maneho di coronavirus. E cifranan ta mustra esey, sin lugar pa duda. Den algo mas di dos siman nos a bay di 2 pa 52 caso. Un aumento barbaro sin mas. Ta bon cu no ta trata di caso grave, y sigur no di hende di edad, cu nan problemanan di salud bon conoci, y algo natural pa e grupo di edad ey. Pero nos no por alegra nos curason cu e hecho cu no tabatin morto pa lamenta te awor, pasobra cu e señalnan cla cu e virus a penetra den nos comunidad, esey ta proximo den e dianan aki. Y, atrobe, e pregunta: con bon nos ta prepara?

No ta cuestion di critica pa critica. E critica funda cu por yuda nos den e trayecto dificil nos dilanti, no ta solamente bon bini, sino absolutamente necesario. Anto, kico nos ta mira? Ta mira un tremendo esfuerzo pa dirigi e campaña di combati e virus aki, di punto di vista di duna informacion. Cu dos rueda di prensa pa dia esey ta bon cubri? Sí, y no. Sí, den e sentido cu tin suficiente tempo y ocasion dedica na e tema y e proceso. No, den e sentido cu falta cierto informacion clave, cu nos no ta mira pakico no por duna comunidad. Pakico no por duna informacion unda e casonan ta ubica riba e isla? Ta informacion general e ta keda, sin revela adres ni identidad di ningun hende. Di otro banda, si e denuncia ta corecto, ta laga hende montona na e lugar unda mester pasa pa haci test, di tal forma cu ta duna ocasion na hende cahueta pa bin filma o saca potret di hende wardando den rij riba caya, sin mantene distancia entra nan. Loke ta pasa pafor tambe ta responsabilidad gubernamental. Seguridad y identidad di esnan cu ta yama pa haci test no ta ‘algo cu ta pasa eyfo, nan cuenta’. E ta crea un riesgo ademas di otro foco di contagio, cu tur su consecuencia. Aki ta surgi e pregunta atrobe, pakico no a envolve e otro laboratorionan den e asunto. Nos ta haya un bunita contesta burocratico cu ta mas o menos bisa: “ nos no a involucra nan pasobra nos no a involucra nan.” Bunita, awor ainda nos ta haya di tende tur cos ta ‘nice and dandy’ pero ora nos haya nos den preta (ohala cu no) ta bira dificil pa utilisa nan capacidad ainda. Di tur e experiencianan di otro pais nos mester por comprende cu e asunto no ta si awor ainda bo por maneha, pero si bo por ainda ora cos cuminsa bira mahos, y ta den e direccion ey nos ta bay. Tambe por a constata cu ta laat den e proceso a cuminsa cu sigui e hendenan cu supuestamente ta den cuarentena na cas. Mester a tuma lugar incidente pa bin ripara cu hende, hasta cu a test positivo, ta core caya trankilamente. Si no tin capacidad di supervision, no purba tapa esey.

Otro asunto cu ta ‘drag on’ pa basta dia. Na repetido ocasion ta bisa cu ta ‘bezig’ pa pone un linea di telefon disponible pa hende por yama pa por ehemplo duna informacion tocante sucedido cu nan ta mira y kier notifica/denuncia. Ta cuanto tempo mester pa organisa algo asina? Ta parce cu e burocratanan no tin un berdadero ‘sense of urgency’. Tambe den e rueda di prensa tin un iritante regreso cada vez di pregunta cu a haci caba, y a contesta caba, pero no bon. No ta prensa ta asina bobo, pero ta e contestanan hopi biaha no ta completo ni contundente. Ta parce cu ta dedica un minimo di tempo na prepara e parti aki di e rueda di prensa, envez di elimina e preguntanan ya contesta. Nos tin nos mihor hendenan trahando riba esaki?

No ta e maneho di e crisis sanitario so ta trece preocupacion. No tin suficiente claridad tocante con e formanan di ayudo financiero ta canando. Por ehemplo, cuanto hende a solicita caba pa haya ayudo financiero pasobra nan a perde trabao? Si gobierno mes ta bisa cu ta anticipa cu esey ta den careda di 25.000 persona, cuanto a pidi y ta den proceso pa haya e ayudo priminti? No bisa nos cu ‘ e proceso ta andando bon’ o cos por el estilo. Menciona cifra, pa nos y gobierno por saca conclusion sie asunto ta cana bon. Conociendo e procesonan di e departamentonan concerni, ta dificil pa kere cu banda di nan trabao regular nan por maneha un tarea di e indole aki. Pakico no envolve Departamento di Impuesto cu por atende e asuntonan na nivel di empresa, envez di crea miles di file separa pa cada empleado apart na Labor y Asunto Social? E cos aki ta bay costa hopi placa di tur manera, ta bay pa e eficiencia den realisa e ayudo aki. Asina por evita cu ta haya hende ta bin solicita ayudo cu tin varios luna o hasta aña desemplea;un perdida costoso di tempo.

Nos ta drentando un siman crucial. Cos ta drecha, o ta bay for di man. Ningun hende cu sano huicio ta desea e ultimo aki. Nos ta mehora, si of si?