In this Dec. 4, 2019, photo cows stand in a barn at Rosendale Dairy in Pickett, Wis. At Rosendale Dairy, each of the 9,000 cows has a microchip implanted in an ear that workers can scan with smartphones for up-to-the-minute information on how the animal is doing, everything from their nutrition to their health history to their productivity. (AP Photo/Morry Gash)

Tecnologia a hunga un rol importante den agricultura pa añanan pero a bira un asunto di bida of morto na productor di lechi e dianan aki, mientras prijs abou pa lechi a aumenta presion riba criadonan pa busca cualkier eficiencia posibel pa evita join e cantidad di operacionnan cu a fracasa.

Na Rosendale Dairy, cada un di e nuebe mil baca tin un microchip implanta den un horea cu trahadonan ta scan cu smartphone pa haya informacion actual di condicion di e animal – desde su nutricion na su historial di salud y su productividad. Ta calibra su cuminda pa entrega un dieet precies y mashin ta tuma over chicamento. Riba campo, drone ta compila data cu ta yuda aumenta produccion pa e granonan cu ta alimenta e animalnan.

Matt Wichman, director di agronomia di Rosendale, ta bisa cu cambio den e manera di distribui e simia ta duna mas produccion sin mester inverti mas. Hermentnan asina ta un opcion economico asina bon, cu tur ta adoptando esaki.

Industria di lechi ta trapa entre competencia y tendencia di comsumido. Mericanonan ta cumprando menos lechi y cambiando nan smaak pa substitutonan, manera soy of almendra, of bebidanan completamente diferente manera awa cu sabor. Dos procesador grandi di lechi, Dean Foods y Borden Dairy Co., a solicita proteccion di bancarota den ultimo tres luna, afecta pa e reduccion den demanda pero tambe presiona pa competidonan grandi manera Walmart, cu a habri su propio planta di lechi na 2018.

Tambe tin e prijs di lechi. Despues di un record halto na 2014 di mas di $26 pa cada 100 libra di e compranan masivo di China, e compra di China a stop. Prijs a cay na $17.30 e siguiente aña, y pa productornan, ta puro miseria desde e tempo ey. Na nivel nacional, e cantidad di productor di lechi a cay for di 40,199 na 2017 pa 37,468 na 2018. Maske California ta produci mas lechi, Wisconsin tin mas granja di lechi cu cualkier otro estado. Y durante ultimo tres aña, mas di 1600 di nan a cera.

Cu prijs fuera di control di e criadonan, nan mester enfoca riba baha gasto. Aki ta unda tecnologia tin un rol. Un ‘rotary milking parlor’ por maneha 10 baca pa minuut y por detecta ora no tin lechi, pa no chica e baca demasiado, afectando nan salud. Pero un sistema di chica robotico por costa mas di $200mil.

Pa motibo di debe, e costo di produci lechi ta varia entre granjanan. Mientras algun criado por cubri su gasto na un prijs di $18 pa 100 libra, otronan mester $21 pa cubri debe.

Tin biaha, mester comparti cu bisiña, manera ekipo pa planta. Y algun tecnologia ta barata, manera e chip en cuestion, cu ta costa 12 cent pa luna pa cada baca.

Universidad di Wisconsin ta spera di por yuda cu un proyecto cu lo integra tur data cu criadonan ta compila cada dia di produccion di baca, alimento y salud, entre otro. Integrando e data y uzando inteligencia artificial y aprendisahe di mashin ‘lo ta hopi util pa criadonan pa haci e miho decision cada biaha’, segun Victor Cabrera, profesor cu ta liderando e proyecto. E ta spera di completa e proyecto den tres aña.