Atrobe nos ta haya nos den e discusion tocante e crecemento descontrola di camber di hotel, condominium, apartamento. Tur cu e meta pa acomoda turista. Tur esaki ta tuma luga sin maneho? Asina e ta parce, si nos mira e critica di e ex ministro encarga cu Turismo riba e maneho di emision di tereno di su colega di Infrastructura cu aparentemente no ta tene cuenta ni cu maneho di su coleganan, ni cu bienestar general di Aruba. Pero, e asunto di e 4000 cambernan aki ta bin cay for di cielo? Sigur cu no. Na 2010 e ministro encarga cu Turismo a instala un comision amplio cu participacion di varios entidad, tambe gremio, pa duna conseho kico pa haci cu maneho di e cantidad grandi di proyecto cu tabata den ehecucion, o en todo caso tabata den tramite caba.

E recuento di proyecto conoci na e momento ey (november 2010) a duna un total di 4499 unidad, di cual 2984 tabata considera inevitabel; 1087 tabata evitabel; y 428 unidad priva di menor tamaño, tambe realmente inevitabel. E ultimo categoria por tabata mas grandi pasobra ta trata di apartamentonan conoci na e momento ey.

E comision a yega na un recomendacion di cuatro punto clave.

1.         Decreta un moratorio riba crecemento di acomodacion turistico den sentido amplio, es decir tambe den e mercado dificil di detecta di proyecto priva chikito.

2.         Pa siguiente 10 aña permiti solamente expansion cu 1000 – 1500 unidad, es decir maximo 100 pa 150 unidad pa aña.

3.         Buscando mas calidad y diversificacion den e sector, crea mas un mescla di diferente tipo di proyecto, aumentando intercambio di  informacion standarisa entre e entidadnan involucra den e proceso.

4.         Ta dificil pa defini e diferente tiponan di acomodacion. Ta mas recomendabel pa mehora e condicionnan cu ta pone den diferente tipo di permiso. Tambe introduci permiso pa e acomodacion ‘sin servicio’ (apartamento y condominio).

Kico nos por a mira concretamente na maneho, mas di cinco aña despues? Pa cuminsa no a sigui e conseho di e comision pa bin cu un moratorio. Aparentemente e ministro mes no tabata na fabor di un medida asina, pero ademas lo e mester a bay lidia cu su colega di Infrastructura. Esaki tin diferente aspecto den su poder: emision di tereno publico y permiso pa construccion. Su tras ta bin e permiso pa e empresa mes, di e mandatario di Salud Publico, pero esey ta ‘mosterd na de maaltijd’, ya cu ta practicamente imposibel pa para e proceso ora a duna tereno y a construi caba. Nos no ta bay specula kico a pasa ey entre nan; nos ta simplemente constata cu no a bin ningun maneho coherente riba e tereno aki. Pa esey por pone e gabinete den su totalidad responsabel.

Con tal cu nos ta tanto aña despues, varios proyecto a keda termina, y ainda nos ta papiando di 4000 camber den ‘pipeline’… Y esey tumando na cuenta cu e proyecto di Bahia no a continua, e proyecto di Hardrock a fracasa pa falta di financiamento, e proyecto di Acqua ainda ta den proceso, y asina nos por sigui. Ta di spera cu e otro lotenan regala na Sero Colorado tampoco yega na ehecucion, y esey pa un motibo hopi valido: nos no tin hende pa traha! Trece mas hende di exterior significa mas vivienda, transporte, scol pa nan yiunan, etc. Anto pa colmo gobierno no ta ni traha vivienda pa nos mes hendenan! Nan mester competi cu esunnan di exterior den purba haya un apartamento na un prijs rasonabel. Esey ta Aruba na aña 2017…

Nos por bisa cu e hecho cu nos a scapa di un cantidad di camber cu no a keda realisa, no ta danki na, sino mas bien a pesar di e maneho gubernamental. Y esaki den e sector primordial di nos economia. Esey no ta tur. Por observa cu gobierno a resulta hasta incapaz pa deshaci di e ruina di Bushiri, pa traha luga pa un beach extra cu por acomoda e turistanan crucero, cu ta invadiendo e playanan mas den direccion y hasta dilanti di e hotelnan. Anto nos ta haya straño cu nos por mira comentario negativo riba internet tocante nos facilidadnan na lama cu un tempo tabata famoso? Esun cu tuma e molester pa bay na Arashi riba un dia di siman por mira cuanto turista ta huy for di e area di hotelnan mes pa purba haya un tiki mas trankilidad otro caminda.

Ta esaki tabata e imagen cu mester a evita di tanto aña pasa caba. Esaki ta loke Camara di Comercio tabata premira den su proyecto di ‘Carrying Capacity’ mas di 10 aña pasa. Esaki ta loke na 2008/2009 tabata e debate den e proyecto gubernamental Nos Aruba 2025. Pero no, e proyecto aki a keda mal mira pasobra ta gobierno anterior di e contrincante politico a bin cu e iniciativa, anto di mes e no por ta bon, tabata e pensamento di e gobernantenan nobo na 2009. Nan a lubida caba cu ta nan mes parlamentarionan a participa den diferente grupo di trabao di e proyecto? Unda nan ta awe?