Prome Minister Evelyn Wever Croes ta den Conseho di Minister di Reino awe pa delibera riba e pakete di condicion pa sosten di likides y reforma. Pa Gobierno di Aruba, locual a keda presenta ultimo ta suficiente pa yega na un acuerdo. Pero awe lo sa kico ta e pensamento di Hulanda, pa motibo cu despues di e declaracion di Prome Minister, Secretario di Estado pa Asuntonan di Reino Raymond Knops a bisa mesora cu ainda no ta cla cu tur punto.

Evelyn Wever Croes a biaha pa Hulanda riba diaranzon y a base di e hecho cu ayera a anuncia un conferencia di prensa conhunto, e ta obvio cu ayera tabatin reunionnan entre Prome Minister Wever Croes y Secretario di Estado Knops, prome cu e reunion di Conseho di Minister di Reino awe.

En todo caso, Bon Dia Aruba a ricibi copia di e carta cu Prome Minister a manda Presidente di Parlamento mr. Juan Ady Thijsen, kende despues a yama un reunion di Comision Central unda a duna Gobierno di Aruba e luz berde pa yega na un acuerdo cu Hulanda.

Argumento pakico bisa si

Den su carta, Prome Minister Wever Croes a informa Parlamento di Aruba cu e crecemento proyecta pa 2021 ta di siete (7) porciento. Un crecemento cu ta bin di un Producto Bruto Nacional di 2020 cu a sufri un sla duro debi na e crisis di Covid 19, y ta bay mira un retraccion di 28.5 porciento (red. e dos tranchenan di sosten di likides mas e otro prestamonan cu Aruba a haci ta inclui den e Producto Bruto Nacional).

E crecemento proyecta di siete (7) porciento na 2021 como tal ta mucho poco pa Aruba por sali di e abismo ocasiona pa e pandemia, cu ta mucho mas impactante cu e crisis financiero di un decada pasa.

E recuperacion economico no solamente lo rekeri tempo, pero lo depende di e forma con turismo lo bolbe lanta cabez, pero sigur e medidanan fundamental di maneho. Pa logra esaki, mester di sosten di Reino.

Comunidad mester pensa y traha diferente

Prome Minister ta pidi comunidad pa pensa y traha diferente di awor en adelante. Mescos cu companianan mester transforma nan organisacion y individuonan mester reevalua cada aspecto di nan bida diario, Gobierno, como reaccion riba e crisis, ta haya su mes obliga pa reinventa su mes. E paso aki ta necesario pa motibo di e gastonan historico y un recuperacion di un recesion global cu a no mira desde e Segundo Guera Mundial.

“Pa bolbe riba e bon caminda, mester di un cuadro robusto pa por guia e medidanan di Gobierno pa e recuperacion immediato, ademas cu mester delinea strategianan a largo plaso.

E di tres tranche di sosten ta mara na un pakete di medida cu ta dirigi na reformanan structural. E reformanan aki tin como obhetivo pa percura cu ta fortifica e resiliencia financiero, economico, institucional y social, di forma cu Aruba den futuro lo por wanta shocknan externo na un forma independiente.

COHO

Pa esey, a pidi Aruba pa acepta e contenido di e proposicion di e entidad di Reforma y Recuperacion, cu entretanto a haya e nomber COHO, Caribische Orgaan voor Herstel en Ontwikkeling, y pa esaki keda presenta den e rijkswet pa haya conseho di Raad van State.

E rijkswet lo dirigi entre otro e creacion di e COHO, cu tin como obhetivo, cu bienestar di comunidad na bista, pa implementa reformanan na nivel administrativo, pa logra un finanzas publico duradero y fortifica resiliencia di economia, incluso e base huridico cu ta rekeri pa logra tur esakinan.

RAFT

Pero banda cu ta acepta e rijkswet cu ta dirigi e COHO, Hulanda kier pa acepta tambe cu e supervision financiero cu actualmente ta bou College Arubaans Financieel Toezicht, cay bou di e rijkswet, Rijkswet Arubaans Financieel Toezicht. Segun Prome Minister na Parlamento, esaki ta necesario pa Aruba ricibi sosten di Hulanda pa baha e peso di interes cu Aruba ta paga na debenan. E ta representa un suma di 80 miyon florin cu Aruba lo no mester paga na interes pa e añanan 2021-2022 (red. e suma aki lo mester bay pa baha e debe di Aruba).

Ademas e Raft ta brinda e garantianan necesario cu Gobiernonan futuro lo por unicamente opera denter di un cuadro di finanzas publico sostenibel.

Y cu bista pa futuro, e Raft lo yuda mehora e solvencia of e ‘kredietwaardigheid’ di Aruba, cu tin un efecto positivo riba inversionistanan internacional y tin implicacion pa e nivel di interes pa e prestamonan den futuro (un miho posicion di solvencia lo nifica prestamonan mas barata).

Prome Minister Evelyn Wever Croes a enfatisa na Parlamento cu locual el a describi den su carta ta e fin di e negociacion. E reunion cu Conseho di Minister di Reino ta pa informa cu Aruba a bay di acuerdo cu locual tin riba mesa. A base di e carta y e reunion di Comision Central, a haya tambe e sosten di mayoria tambe pa acepta e pakete di COHO y e Raft.

Prestamo

Den su carta na Staten, Evelyn Wever Croes a bisa cu Gobierno mester a fia 167 miyon florin pa motibo di cambionan den e termino of si ta duna of no e sosten di likides, ademas cu tin un aspecto agudo di necesidad financiero.

CAFT a manda su conseho na Conseho di Minister di Reino, unda ta describi cu Aruba mester di un sosten di 381 miyon florin te cu fin di december 2020. Pero esaki ta inclui si e suma cu Aruba mes a presta internamente. (red. Prome Minister Wever Croes dia 10 di september a expresa su disgusto cu Hulanda a dicidi cu e di tres tranche lo cubri cinco luna, en bes di e tres lunanan cu a conta riba dje. Hulanda considera cu e sumanan cu Aruba tabatin mester na juli y augustus a core pa cuenta di Gobierno mes. Esey a conduci un kiebro den e tono amigabel cu tabatin pa varios luna y segun Prome Minister y Minister di Finanzas, a forsa Aruba pa haci prestamo localmente pa yuda cubri e buraco).

Masterplan

E pakete di condicionnan no ta incompatibel cu e Masterpan di Gobierno ‘Reposicionando Rumbo di Nos Pais,’ ta locual Evelyn Wever Croes a sigui splica. Reformanan ta necesario pa diversificacion economico, manera ta describi den e maneho economico di Gobierno ‘A Strong and Resilient Economy 2019-2022,’ cu a identifica seis sector prometedor. Prome Minister ta bisa cu historia a mustra cu Aruba semper a sa di confronta su retonan.

Autonomia

Prome Minister tambe a suministra e cambionan den e textonan di e Rijkswet COHO, cu segun Wever Croes ta enfatisa cu e organo no ta sinta riba stoel di Gobierno y Parlamento. Y banda di e sosten financiero mes, lo tin mas beneficio pa Aruba. Hulanda lo pone personal structural y medionan incidental pa yuda cuida nos fronteranan. E personal y medionan lo bin di Duane Hulanda, Koninklijke Marechaussee y Kustwacht.

Mocion 9 juli 2020

Pa loke ta e mocion di Parlamento di dia 9 di juli 2020, den cual ta insisti pa Gobierno rechasa tanto e Rijkswet Caribisch Hervormings Entiteit y keda sin acepta pa drenta e Raft, Prome Minister a bisa cu a trece cambionan grandi den e textonan durante e negociacionnan. Prome Minister ta bisa den su carta cu e posicion fuerte di Hulanda ta debi na e mal maneho financiero di Gobierno anterior y cu kier ta sigur cu algo asina lo no ripiti mas.

Den concepto di Prome Minister, tur locual ta riba mes awor, esta e pakete di condicion pa e sosten di likides, ta uno mas balansa riba diferente tereno y esey ta e motibo pakico Gobierno a dicidi pa bay de acuerdo cu nan.