No solamente no ta sigui e decision di Corte riba e insinerado, esta cu no por send’e ora biento bira, awor e compania encarga cu maneho di e machine, esta Caribbean Trucking Company, CTC, a causa daño na especienan di flora cu ta protegi pa e Ley Proteccion di Naturalesa. 

Esaki activista contra dump di Parkietenbos, mr. Anouk Balentina ta bisa Procurador General Bote Ter Steege den su carta den cua e ta haci denuncia di un acto contra ley.

Balentina ta cita articulo 6 di e Ley di Naturalesa (ABB 1995, no.2 di 22, October 2013) den su denuncia.

Matanan protegi pa ley

Segun ley, e ta prohibi pa mata of herida un animal cu ta pertenece na un sorto cu ta cay den e lista di animal protegi. Y e ta prohibi pa ranca, kita of hasta corta un mata cu ta aparece den e ley di proteccion di naturalesa.

Den articulo 4 di e ley ta bisa cu e sorto di flora y fauna cu mester ta protegi pa motibo cu nan ta den peliger di extension y e lista compila a pasa pa medio di un decreto nacional cu medida general, esta un lbham. Ta den un lbham por apunta cua ta e sorto di flora y fauna  cu nan presencia riba e isla ta asina importante, cu apesar cu nan no ta core peliger di extension toch mester di proteccion.

Ademas, mata individual y/of  grupo di mata cu tin un balor pa nan keda na un cierto luga tambe mester por conta riba proteccion di e ley. Basa riba articulo 4, inciso 2, seccion a, ta bisa cu a inclui tres tipo di cadushi endemico den e decreto nacional di proteccion di flora y fauna.

Ta trata di e Breba, Cadushi of Breba di pushi  y Yatu. E ley di Proteccion di Naturalesa ta determina tambe cu ta e Minister encarga por duna dispensacion di e prohibicion, pero cu esaki mester bay conforme reglanan pon’i den un lbham. “Sinembargo no a logra ainda cu e lbham aki. Ademas, pa por duna dispensacion mester scucha un Comision Cientifico cu e ley ta menciona den articulo 2, riba e decision pa dispensacion.  Sinembargo, te ainda no a duna contenido na e articulo aki,” mr. Balentina ta splica Procurador General Ter Steege.

“Articulo 19, inciso 1 di e ley di Proteccion di Naturalesa ta papia di hechonan castigabel, cu ta un crimen.”

Kico a sosode

Balentina a splica cu riba Diaranson,  29 di Juni, 2021, rond di 2or y mey di merdia, e mes tabata testigo di actividadnan di corta y kita matanan cu ta cay den e lista protegi cu ta crece banda di e caminda Bucutiweg/Kas di Paloma, na altura unda tin un concentracion di vegetacion na banda di dump na Parkietenbos pa asina traha mas luga pa e bandera cu a pone pa biento, pa asina por sa ki ora por of no por cende e insinerado.

Entre e vegetacion cu a kita ta diverso cadushi grandi, incluso esun protegi, cu ta Breba. E ta hopi cla y bisto cu e matanan aki a keda daña cu ta un acto contra e ley di Proteccion di Naturalesa.

Ken a haci’e

Mr. Balentina a apunta ken e ta kere cu por a haci e acto, y a menciona Caribbean Trucking Company, su director y directiva cu conscientemente a corta e matanan cu ta protegi. E otro instancia menciona den e denuncia ta Departamento di Obranan Publico, DOW, particularmente su Director Marlon Croes, kende personalmente a pone su number riba e permiso di molester (hindervergunning) pa e insinerado. Balentina a bisa Procurador General cu den tur probabilidad tabata DOW mes cu a duna CTC e permiso pa corta e matanan. “Mi ta urgi mr. Ter Steege pa  inicia mesora cu un investigacion pa asina por saca afo ken a comete e acto, pa despues por presenta castigonan conforme ley,” Anouk Balentina a bisa.

Falta di conscientisacion

E problema na Aruba ta cu poco hende ta consciente cu tin varios mata cu ta cay riba e lista di proteccion. Mientras cu DIP a mata un asina yama aanlegvergunning ora di rosa tereno, esaki ta conta unicamente di e tereno ta riba 750 meter cuadra. Asina mes, poco biaha doñonan di tereno ta realisa cu nan mester warda e aanlegvergunning prome cu rosa tereno. E permiso aki ta bin despues cu Direccion di Naturalesa y Medioambiente, DNM ta haci un analisis di e tereno, pa determina si tin mata cu ta cay den e lista di proteccion y ta duna conseho con por kita matanan, sin cu ta bay cu tur cos manera ta e custumber na Aruba.

Si mira e tereno banda di CMB Noord, a rosa tur mata bay cu n’e y DNM no tabata na altura mes. Mientrastanto, e tereno a keda bashi y awor ta hubada ta creciendo. Realidad ta cu locual ta bin bek mesora na vegetacion ta hubada y no e matanan endemico cu en general ta tuma hopi aña pa crece.

Mescos ta conta pa e caminda pa Jamanota. Aki doñonan di un tereno a dicidi pa pone cura di waya rond di e propiedad cu ta destina pa actividadnan comercial. Sinembargo, pa por a pone stacanan y hasta pasa e waya, a kap diferente mata grandi cu ta crece banda di caminda.

Incluso a kita varios mata di shimarucu, pero tambe Palisia Blanco cu ta un mata cu poco poco ta desapareciendo for di naturalesa na Aruba y ta cay bou di e lista di mata protegi. Te ainda no tin indicacion cu esunnan cu ta kita mata prohibi sin permiso berdad ta haya castigo. E demanda di Balentina como tal, ta bay mustra si autoridadnan hudicial ta tuma e ley di Proteccion di Naturalesa berdad na serio y cuminsa actua contra esunnan cu ta viola esaki.